Câu chuyện Đại sứ

Những đòn tấn công này được Israel khẳng định là nhắm tới kho vũ khí và cơ sở hạ tầng của Hezbollah — vốn bị cáo buộc vi phạm thỏa thuận ngừng bắn năm 2024 và tiếp tục tái trang bị.

Cùng lúc đó, ở bên trong khu vực của Dải Gaza, Israel cũng tiếp tục các đợt tấn công không kích và pháo binh. Ví dụ, theo bản cập nhật mới nhất, Trang tin của Al Jazeera cho biết số người chết đã lên tới ít nhất 68.875 người và bị thương 170.679 người kể từ đầu tháng 10 năm 2023.

Ngoài ra, phía Hoa Kỳ và quốc tế đang thúc đẩy việc khoảng 150 chiến binh của Hamas bị “mắc kẹt” trong mạng lưới đường hầm ở phần phía nam Gaza – - phía Israel kiểm soát — được giải thoát để trao đổi vũ khí và rời đi theo thỏa thuận đang được đàm phán.

Nguyên nhân và bối cảnh

• Sau vụ tấn công lớn của Hamas vào Israel vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, cuộc chiến đã kéo dài thành một chuỗi xung đột dai dẳng tại Gaza và cả dọc biên giới Israel - Lebanon.

• Mặc dù có vài đợt ngừng bắn tạm thời, nhưng các thỏa thuận luôn mong manh. Khi đàm phán bị ngưng trệ — đặc biệt lúc liên quan đến trao trả con tin và xác người — Israel đã tái khởi động chiến dịch quân sự. Chẳng hạn, vào 18 tháng 3 năm 2025, Israel đã phá vỡ một thời kỳ ngừng bắn để tái không kích mạng lưới Hamas.

• Trong tình hình hiện nay, bên cạnh Gaza, trận tuyến phía Bắc với Liban lại bật lên — Israel cho rằng Hezbollah đang tái cấu trúc, và cảnh báo sẽ hành động khi thấy thỏa thuận ngừng bắn bị vi phạm.

• Tình hình nhân đạo tại Gaza rất nghiêm trọng: hạ tầng sụp đổ, hệ thống xử lý rác thải và nước thải không hoạt động, tạo nên môi trường bệnh tật đại trà.

Xung đột giữa dải Gaza - Nam Liban có nhiều diễn biến mới

Tác động chính

• Civilians/ Dân thường: Việc tiếp tục không kích pháo kích khiến số lượng người chết và bị thương tăng cao, nhiều cư dân phải di tản, mất nhà cửa, sống trong điều kiện cực kỳ khó khăn. Ví dụ, chỉ riêng Bắc Gaza có hơn 1,3 triệu người — trong đó 350.000 trẻ em đang phải vật lộn trong tình huống bom đạn và lệnh buộc di tản.

• Hạ tầng và môi trường: Hệ thống vệ sinh, xử lý nước, rác thải ở Gaza đang trên bờ vực khủng hoảng — hơn 2 triệu tấn rác chưa được thu gom, và hệ thống nước thải hỏng khiến nhiều người bị bệnh.

• Chiến lược và quân sự: Israel đang triển khai song song hai mặt trận: một ở Gaza và một ở Nam Liban. Việc tấn công vào Hezbollah cho thấy Israel không chỉ đàm phán mà đang sẵn sàng “mở rộng” chiến trường khi thấy bị đe dọa. Trong khi đó, Hamas vẫn duy trì đường hầm và mạng lưới vũ khí dưới lòng đất ở Gaza — Israel tuyên bố sẽ “phá hủy tất cả đường hầm”.

• Ngoại giao & quốc tế: Hoa Kỳ và các cường quốc khác đang thúc đẩy giải pháp ổn định: một lực lượng quốc tế vào Gaza, đàm phán trao đổi tù binh/chiến binh, kiểm soát vũ khí. Tuy nhiên, đồng thời có áp lực lên Israel về việc giảm thiểu thương vong dân thường và tuân thủ luật nhân đạo quốc tế.

Ý nghĩa chiến lược đối với Việt Nam và khu vực ASEAN

• Xung đột kéo dài ở Trung Đông tác động tới chuỗi cung ứng năng lượng, dầu khí và logistic toàn cầu – điều mà Việt Nam và các nước ASEAN cần theo dõi trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng và đàm phán FTA với các đối tác trung đông hoặc EU có quan hệ với Israel.

• Từ góc độ doanh nghiệp và trách nhiệm xã hội (CSR): Những cuộc xung đột như vậy làm dậy lên các vấn đề nhân đạo, quyền con người, trách nhiệm xã hội toàn cầu đây là bài học đối với các doanh nghiệp Việt Nam khi đi vào chuỗi cung ứng quốc tế, đặc biệt trong ngành hàng hoá nhạy cảm như năng lượng, công nghệ, chuỗi cung ứng chiến lược.

• Về chính sách ngoại giao và phát triển bền vững: ASEAN và Việt Nam có thể tham gia vai trò trung lập, kêu gọi tuân thủ luật quốc tế, nhân đạo, hỗ trợ tái thiết sau xung đột — phù hợp với cam kết phát triển bền vững toàn cầu và tham gia vào các hiệp định quốc tế về nhân quyền, an ninh con người.

• Về tài chính bền vững: Xung đột kéo dài làm tăng độ rủi ro chính trị – xã hội cho các khoản đầu tư quốc tế (ESG), ngân hàng, nợ công – điều này có thể ảnh hưởng tới cách các tổ chức tài chính quốc tế đánh giá rủi ro khi đầu tư vào khu vực hoặc quốc gia chịu tác động từ chiến tranh.

Mặc dù có một số tiến triển ngoại giao – như việc đàm phán cho khoảng 150 chiến binh Hamas rút lui, hoặc các đề xuất lực lượng quốc tế ổn định – nhưng thực tế cho thấy chiến trường vẫn rất năng động và nguy cơ bùng phát lại cao.

Mặc dù Israel tuy tuyên bố “rút dần” quân dự bị từ một số nơi nhưng hành động không kích gần đây cho thấy việc ngừng chiến chưa thật sự vững chắc, đặc biệt khi cả Gaza và Nam Liban đều bị ảnh hưởng.

Nếu không có một cơ chế quốc tế hiệu quả và thực thi được, khả năng bùng nổ quy mô lớn hơn vẫn rất cao – điều này sẽ mở rộng khủng hoảng nhân đạo, tác động đến an ninh khu vực và quốc tế.

Đối với Việt Nam và khu vực, việc theo dõi diễn biến, đánh giá rủi ro và chuẩn bị cho các tác động gián tiếp – từ an ninh năng lượng cho tới dòng người tị nạn, chuỗi cung ứng toàn cầu – là cần thiết.