Toàn cảnh nước mỹ

Tuyên bố nêu đích danh Colombia đã khiến BoGoTa phản ứng quyết liệt. Tổng thống Gustavo Petro ngay lập tức cảnh báo rằng những đe dọa như vậy tương đương với "tuyên chiến", đồng thời dùng hình ảnh đậm tính biểu tượng: "Đừng đánh thức con báo jaguar".

Căng thẳng chưa từng có giữa hai đồng minh cũ đặt ra hàng loạt câu hỏi về chính sách đối ngoại của Mỹ tại Mỹ Latinh, về chủ quyền quốc gia và nguy cơ lan rộng bất ổn trong khu vực.

Lời đe dọa từ Nhà Trắng

Trong cuộc họp nội các ngày 2/12, Tổng thống Trump tuyên bố rằng các cơ quan an ninh Mỹ cần "quyết liệt hơn" trong cuộc chiến chống ma túy.

Ông nhấn mạnh rằng bất kỳ tàu nào vận chuyển ma túy vào Mỹ "đều có thể bị tấn công, dù nó ở đâu".

Đáng chú ý hơn, Trump nói thêm rằng việc tấn công "có thể diễn ra trên bộ" nếu quốc gia liên quan dung túng cho hoạt động ma túy.

Khi được hỏi về Colombia, ông trả lời thẳng: "Tôi nghe nói Colombia đang sản xuất cocaine... và họ bán cocaine cho chúng ta."

Với phát biểu này, Trump đặt Colombia - quốc gia từng là đối tác hàng đầu của Mỹ trong chiến dịch chống ma túy nhiều thập kỷ vào tâm điểm đe dọa.

Nó cũng đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ từ chính sách hợp tác sang chính sách răn đe quân sự.

Phản ứng mạnh chưa từng có từ BoGoTa

Trong vòng 24 giờ, Tổng thống Gustavo Petro đã đăng thông điệp phản bác trên mạng xã hội X.

Ông viết: "Đừng đe dọa chủ quyền của chúng tôi, nếu không các ông sẽ đánh thức con báo jaguar."

Trong văn hóa Mỹ Latinh, jaguar tượng trưng cho sức mạnh, lòng dũng cảm và quyền bảo vệ lãnh thổ.

Petro dùng hình ảnh này để khẳng định rằng Colombia không chấp nhận bị xem thường hay bị đe dọa bởi một cường quốc.

Không dừng lại ở ngôn từ, Petro tiếp tục cáo buộc Mỹ "vi phạm chủ quyền" nếu thực hiện bất kỳ hành động quân sự nào, đồng thời cảnh báo: "Tấn công lãnh thổ Colombia là tuyên chiến."

Bộ Ngoại giao Colombia cũng triệu hồi Đại sứ tại Washington và yêu cầu phía Mỹ "làm rõ" các phát biếu của Trump. Đây là động thái hiếm hoi trong lịch sử quan hệ hai nước.

Colombia tự bảo vệ hình ảnh quốc gia

Ông Petro khẳng định Colombia không phải "nguồn gốc" của cuộc khủng hoảng ma túy tại Mỹ.

Theo số liệu ông đưa ra, chính phủ của ông đã triệt phá hơn 18.400 phòng thí nghiệm sản xuất ma túy kể từ khi nhậm chức. "Chúng tôi phá một phòng lab mỗi 40 phút, và không cần dùng tên lửa," ông nhấn mạnh.

Petro còn mời Trump tới Colombia để "xem tận mắt" chiến dịch chống ma túy. Lời mời này mang tính thách thức lẫn ngoại giao, nhằm phản bác lập luận rằng Colombia không hợp tác hoặc buông lỏng quản lý.

Về mặt chính trị nội bộ, Petro cũng cần chứng minh rằng ông đủ cứng rắn để bảo vệ chủ quyền quốc gia trước một tổng thống Mỹ vốn nổi tiếng mạnh miệng và khó đoán.

Nguyên nhân sâu xa của đối đầu

Cuộc đối đầu hiện tại không chỉ xuất phát từ tuyên bố nóng vội của Trump. Nhiều yếu tố tích tụ đã khiến quan hệ hai nước trở nên mong manh:

1.    Chính sách chống ma túy của Trump thay đổi theo hướng quân sự hóa

Ngay từ chiến dịch tranh cử, Trump từng ám chỉ sẽ "tấn công vào sào huyệt ma túy ở nước ngoài".

Sau khi trở lại Nhà Trắng, ông trao quyền nhiều hơn cho quân đội, khuyến khích các cuộc không kích vào tàu nghi vận chuyển ma túy ở Caribe và Thái Bình Dương.

Vì vậy, lời đe dọa lần này không phải là điều bất ngờ trong chính sách của ông.

2. Petro theo đuổi đường lối độc lập với Mỹ

Khác với các chính phủ tiền nhiệm thân Mỹ, Petro theo xu hướng cánh tả, chủ trương cải cách, tăng quyền tự chủ và giảm phụ thuộc vào Washington. Điều này khiến cả hai vốn đã có nhiều bất đồng về kinh tế, an ninh và môi trường.

3.Mỹ muốn chứng minh sức mạnh trong khu vực

Trong bối cảnh cạnh tranh ảnh hưởng với Trung Quốc và Nga, Mỹ đang cố củng cố vị thế ở Mỹ Latinh. Việc mạnh tay với Colombia dù là đồng minh - có thế là cách Washington gửi thông điệp rộng hơn đến khu vực.

4.iểu tượng "báo jaguar" - lời cảnh báo chính trị

Việc Petro sử dụng hình ảnh "con báo jaguar" không phải ngẫu nhiên. Đây là biểu tượng của sự thống trị và bảo vệ lãnh thổ trong văn hóa bản địa Nam Mỹ, đặc biệt tại Colombia, nơi loài báo được coi là linh vật rừng nhiệt đới.

Thông điệp của ông có thể hiểu theo ba lớp:

1. Colombia có đủ sức phản kháng: Không chỉ là quân sự, mà còn bằng chính trị, ngoại giao và sự đoàn kết dân tộc.

2. Mỹ không thể hành động đơn phương: Mọi cuộc tấn công sẽ bị xem là xâm lược.

3. Dân tộc Mỹ Latinh sẽ đứng phía Colombia: Nhiều chính phủ khu vực có xu hướng ủng hộ lập trường chủ quyền trước Mỹ.

Về bản chất, đây là lời cảnh báo "ngầm nhưng rất rõ" rằng Bogotá không sẵn sàng nhưng bộ.

Colombia và Mỹ đang trong trạng thái xung đột, căng thẳng

Nguy cơ Mỹ - Colombia trượt vào khủng hoảng ngoại giao

Nếu Mỹ duy trì lập trường cứng rắn, quan hệ song phương có thể đối mặt với những hệ lụy nghiêm trọng:

1.    Hợp tác chống ma túy có thể sụp đổ

Hai thập kỷ qua, Mỹ cung cấp hàng tỷ USD hỗ trợ cho Colombia trong chiến dịch chống ma túy.

Nếu Colombia rút khỏi các chương trình hợp tác, Mỹ sẽ mất đi một mắt xích quan trọng trong mạng lưới kiểm soát ma túy khu vực

2. Colombia có thể tìm đối tác thay thế

Một quốc gia cánh tả như Colombia có thể nhìn sang Brazil, Mexico, thậm chí Trung Quốc hoặc Liên minh châu Âu để cân bằng sức ép từ Washington.

3. Biến động chính trị nội bộ

Bất kỳ động thái xâm phạm chủ quyền nào của Mỹ đều có thể đẩy Petro vào thế đối đầu cứng rắn, dẫn đến leo thang căng thẳng trong nước và khu vực.

4. Nguy cơ xung đột quân sự cục bộ

Dù khó xảy ra chiến tranh toàn diện, một cuộc không kích nhắm vào "cơ sở sản xuất ma túy" bên trong lãnh thổ Colombia cũng đủ để kích hoạt phản ứng mạnh mẽ - từ ngoại giao đến quân sự.

Phản ứng khu vực và quốc tế

Các quốc gia Mỹ Latinh theo dõi sát sao tình hình. Nhiều chính phủ trong khu vực vốn lo ngại chuyện Mỹ can thiệp quân sự dưới danh nghĩa "chống ma túy".

Việc Petro lên tiếng mạnh mẽ có thể tạo ra một làn sóng đồng cảm và đoàn kết khu vực.

Ở cấp độ quốc tế, Liên Hợp Quốc và nhiều tổ chức nhân quyền cũng cảnh báo rằng tấn công quân sự vào một quốc gia có chủ quyền là vi phạm luật pháp quốc tế, trừ khi Hội đồng Bảo an phê chuẩn - điều gần như không thể xảy ra

Tương lai nào cho quan hệ Mỹ - Colombia?

Điều mà cả Washington và Bogota đều nhận ra là cuộc đối đầu này có thể gây ra hậu quả lớn hơn rất nhiều so với những phát biểu ban đầu.

• Mỹ không muốn mất Colombia - một đồng minh chiến lược ở Mỹ Latinh.

• Colombia không muốn đứt quan hệ kinh tế và an ninh với Mỹ.

• Nhưng cả hai bên đều không muốn tỏ ra yếu thế.

Trong bối cảnh đó, ngoại giao có thể là lối thoát duy nhất. Tuy nhiên, với tính cách mạnh mẽ của cả Trump và Petro, căng thắng có thể kéo dài nếu hai bên không tìm được ngôn ngữ chung.

Cảnh báo "đừng đánh thức con báo jaguar" của Tổng thống Gustavo Petro là tuyên bố chính trị mang tính biểu tượng, phản ánh quyết tâm bảo vệ chủ quyền Colombia trước lời đe dọa quân sự từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Sự kiện này không chỉ tạo ra khủng hoảng ngoại giao giữa hai nước mà còn đặt ra câu hỏi rộng hơn về vai trò của Mỹ tại Mỹ Latinh, về luật pháp quốc tế, và về tương lai hợp tác trong cuộc chiến chống ma túy.

Nếu Nhà Trắng không điều chỉnh thông điệp, hoặc Colombia không giảm căng thẳng, quan hệ hai bên có thể bước vào giai đoạn đối đầu hiếm thấy trong nhiều thập kỷ.