Câu chuyện Đại sứ

 Bối cảnh chiến tranh và hệ quả nhân đạo

Kể từ khi Nga phát động chiến dịch xâm lược toàn diện vào Ukraine từ ngày 24/2/2022, quốc gia này đã phải hứng chịu những tổn thất nặng nề - về người, về cơ sở hạ tầng, về đời sống dân thường, và về tinh thần của một quốc gia chủ quyền.

Hàng ngàn người dân Ukraine đã thiệt mạng hoặc bị thương, nhiều gia đình bị mất người thân, người bị mất nhà cửa. Cơ sở hạ tầng - điện, nước, hệ thống y tế, trường học - chịu phá hủy nặng do các cuộc không kích, pháo kích, cũng như tấn công mạng. Các vùng bị chiếm đóng hoặc vùng giao tranh trở thành "vùng chết" nơi người dân không thể tiếp cận nhu yếu phẩm thiết yếu.

Trong hoàn cảnh ấy, lời kêu gọi hòa bình không đơn thuần là mong muốn lý tưởng mà là khát vọng sống - khát vọng chấm dứt máu, chấm dứt đau thương, để người dân Ukraine có thể trở lại cuộc sống bình thường, tái thiết đất nước và phục hồi hy vọng.

Hòa bình - nhưng phải là "hòa bình công bằng"

Tổng thống Zelenskyy không chỉ mong muốn một lệnh ngừng bắn tức thời; ông mong một hòa bình có công lý, có bảo đảm an ninh cho Ukraine, không để cho áp lực ngoại bang hay dùng vũ lực ép ký các điều khoản bất lợi. Trong bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hồi tháng 9/2025, ông nói: "Nghĩa là muốn hòa bình không có lựa chọn nào khác ngoài việc có đồng minh mạnh, có vũ khí, có khả năng tự bảo vệ... Không có bảo đảm an ninh nào khác ngoài bạn bè và vũ khí".

Ông nhấn mạnh rằng Ukraine là một quốc gia hòa bình, căm ghét chiến tranh, nhưng nếu muốn tồn tại, họ phải chuẩn bị lực lượng để tự vệ. Việc ký kết hòa bình mà không có cơ sở bảo đảm là một "hòa bình giả" - chỉ để Nga có thời gian củng cố lực lượng hoặc tiếp tục gây áp lực trong tương lai.

Sẵn sàng đối thoại, nhưng với điều kiện

Zelenskyy nhiều lần khẳng định Ukraine sẵn sàng đàm phán - nhưng điều kiện là Nga phải ngừng bắn, rút quân, chịu trách nhiệm về các tội ác chiến tranh, và Ukraine phải có tiếng nói chủ đạo trong bất kỳ thỏa thuận nào.

Trong một bài phát biểu trước Liên Hợp Quốc, ông nói rõ: "Tôi muốn hòa bình cho dân tộc tôi - hòa bình thực sự và công bằng. Tôi kêu gọi sự ủng hộ của tất cả các quốc gia: chúng ta không chia rẽ, không hi sinh chủ quyền để đổi lấy im lặng tạm thời."

Ông thường xuyên nhấn mạnh: không chỉ là chấm dứt những tiếng bom pháo, mà là xây dựng hòa bình bền vững - hòa bình mà không phải trả giá bằng mất mát lãnh thổ, bằng lệ thuộc, bằng việc chấp nhận sự bất công.

Sự hòa hợp giữa sức mạnh quốc phòng và ngoại giao

Một điều nổi bật trong quan điểm của Zelenskyy là ông không xem vũ khí như mâu thuẫn với hòa bình, mà cho rằng để mặc định "chúng ta muốn hòa bình nên phải từ bỏ vũ khí" là tự sát. Ông cho rằng: "Nếu một quốc gia muốn hòa bình mà không có khả năng tự vệ thì sẽ trở thành mục tiêu. Vì vậy, việc đầu tư vào quốc phòng không phải để chiến tranh, mà để bảo đảm hòa bình."

Do vậy, ông kêu gọi đối tác quốc tế cung cấp hỗ trợ quân sự, trang bị quốc phòng, tăng cường sức mạnh răn đe, đồng thời thúc đẩy ngoại giao để tìm lối thoát. Ví dụ, ông đã đề xuất sáng kiến U-24 ("United for Peace") để tạo ra bộ khung quốc tế hỗ trợ nhanh trong 24 giờ với các hành động ngoại giao, viện trợ, và nếu cần, quân sự.

Thách thức và rào cản đối với con đường hòa bình

Một trong những rào cản lớn nhất là việc Nga chưa cho thấy thiện chí thực sự trong việc rút quân hoặc chấp nhận các điều kiện hòa bình mà Ukraine đặt ra. Nga thường xuyên tiếp tục các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng dân sự, sử dụng tên lửa và máy bay không người lái để phá hủy mạng lưới điện, gây mất điện trên diện rộng.

Zelenskyy từng cảnh báo rằng các đề xuất ngừng bắn không có điều kiện là "bẫy thời gian" cho Nga để củng cố lực lượng, tiếp tục nỗ lực xâm lược từ bên trong.

Mâu thuẫn trong ưu tiên quốc tế

Một số quốc gia hoặc phe phái muốn thúc đẩy lệnh ngừng bắn ngay lập tức để giảm thiệt hại dân sự, nhưng Zelenskyy lo ngại rằng việc này sẽ khuyến khích Nga chấp nhận chiến thuật "chiến tranh từng phần" - bằng cách giữ lấy những vùng chiếm đóng, buộc Ukraine phải đàm phán từ thế yếu. Đồng thời, quốc tế có áp lực khác nhau: một số quốc gia muốn giảm viện trợ quân sự hoặc khuyến khích hòa bình nhanh để tập trung vào các vấn đề khác (ví dụ biến đổi khí hậu, khủng hoảng năng lượng). Zelenskyy phải vận động liên tục để giữ sự ủng hộ quốc tế, đặc biệt từ Mỹ, EU và các quốc gia NATO.

Mất mát, rủi ro an ninh và thiệt hại lâu dài

Dù hòa bình đột ngột có thể giảm bớt đau thương, nhưng nếu không có cơ chế kiểm soát, giám sát, và bảo đảm an ninh lâu dài, các vùng mới giải phóng sẽ rất dễ rơi vào bất ổn, khủng hoảng, hoặc tiếp tục bị đe dọa. Việc tái thiết sẽ là một chặng đường dài, cần nguồn lực khổng lồ và phải thiết lập lại lòng tin giữa các vùng bị chiến tranh.

Duy trì sức mạnh quốc phòng

Ukraine tiếp tục củng cố lực lượng quân đội, đầu tư vào hệ thống phòng không, tên lửa phòng thủ và công nghệ hiện đại. Việc này nhằm đảm bảo răng Ukraine không bị ép buộc chấp nhận hòa bình bất lợi do mất khả năng tiếp tục chiến đấu.

Tổng thống Ukraine bày tỏ mong muốn đạt được hòa bình với Nga

Liên kết quốc tế và đồng minh

Zelenskyy đã liên tục kêu gọi quốc tế - HoabKỳ, Liên minh châu Âu, NATO và các nước khác - cung cấp hỗ trợ tài chính, quân sự và hậu cần. Ông nhấn mạnh rằng để giữ được hòa bình thì Ukraine cần có "bạn bè mạnh" và cam kết quốc tế dài hạn.

Ông cũng tham gia các hội nghị quốc tế, hội đàm và thúc đẩy các cơ chế hợp tác an ninh mới nhằm đảm bảo rằng gay cấn không thể quay lại nếu có hòa bình.

Ngoại giao, đàm phán với điều kiện rõ ràng

Ukraine không phủ nhận con đường ngoại giao. Zelenskyy sẵn sàng đối thoại trực tiếp với Nga nếu các điều kiện tiên quyết được đáp ứng: ngừng băn, rút quân, bồi thường và trừng phạt những người chịu trách nhiệm về các tội ác chiến tranh. Ông cũng nhấn mạnh Ukraine cần được tham gia trực tiếp và chủ động trong mọi đàm phán hòa bình - không để bị đại diện hoặc bị ép buộc từ bên ngoài.

Tái thiết và hòa hợp dân tộc

Một khi hòa bình được thiết lập, khâu tái thiết - về kinh tế, hạ tầng, xã hội - sẽ là ưu tiên lớn. Zelenskyy nhấn mạnh rằng đồng thời cần thúc đẩy hòa hợp dân tộc, xóa bỏ chia rẽ, hỗ trợ người dân bị di cư, xây dựng niềm tin trong các vùng chiến tranh, tạo điều kiện cho người dân trở về và phục hồi cuộc sống.

Hòa bình là lựa chọn, nhưng là lựa chọn đầy thách thức

Tổng thống Zelenskyy không chỉ muốn hòa bình - ông đòi hỏi một hòa bình mà Ukraine có thể đứng vững khi ký. Ông hiểu rõ rằng hòa bình không chỉ là lặng lẽ của súng đạn, mà là nền tảng để quốc gia hồi sinh, để người dân sống trong an toàn, tự do và với phẩm giá của mình.

Con đường đến hòa bình này không dễ dàng: ông phải đối mặt với đối thủ hung hãn, phải cân bằng giữa sự cứng rắn về quốc phòng và sự mềm dẻo trong ngoại giao, phải giữ được sự ủng hộ lâu dài từ cộng đồng quốc tế, và chuẩn bị cho giai đoạn hậu chiến đầy thách thức.

Nhưng chính trong những lời kêu gọi hòa bình ấy, trong sự kiên nhẫn và quyết tâm ấy, người Ukraine thấy được hy vọng - rằng cuộc sống không phải mãi trong tiếng bom đạn, mà một ngày nào đó họ sẽ được quay lại thảnh thơi sống trong tự do, xây dựng đất nước mình bằng bàn tay và trí tuệ của chính họ.