Toàn cảnh nước mỹ

Khả năng và phạm vi quyên lực cúa Trump

Với tư cách là Tổng thống Hoa Kỳ, Trump có nhiều công cụ để hành động, đặc biệt trong lĩnh vực chính sách đối ngoại và kinh tế - bao gồm cấm vận, áp thuế, sử dụng ngoại giao và hợp tác với đồng minh để đe dọa Nga.

Một số điểm cụ thể:

• Hoa Kỳ dưới sự quản lý của Bộ Tài chính, đặc biệt là Office of Foreign Assets Control (OFAC) có thể đóng băng tài sản, cấm giao dịch với các công ty, cá nhân hoặc ngành kinh tế của Nga bị nhắm tới. Ví dụ gần đây Hoa Kỳ đã trừng phạt hai công ty dầu khí lớn của Nga là Rosneft và Lukoil.

• Trump còn có thể phối hợp với đồng minh, kích hoạt "cấm vận phụ" (secondary sanctions) - tức là trừng phạt các nước hoặc công ty nước ngoài nếu họ tiếp tục giao dịch với Nga. Ví dụ: trong dự luật Sactioning Russia Act of 2025 có điều khoản về thuế quan hoặc trừng phạt phụ đối với nước mua dầu Nga.

• Ngoài kinh tế, Trump có thể sử dụng ngoại giao - đặt điều kiện, đàm phán, hăm dọa họp thượng đỉnh hoặc rút lui - và phối hợp với đồng minh như khối NATO để tăng áp lực lên Nga.

• Tuy nhiên cũng có những giới hạn: ông không thể hành động riêng rẽ quá mức mà không có Quốc hội hoặc không phụ thuộc vào hệ thống pháp lý - ví dụ, chi tiêu quân sự lớn lao hoặc can thiệp quân sự trực tiếp đòi hỏi sự tham gia hoặc ủy quyền của Quốc hội.

Sau cấm vận: Trump có thể làm gì với Nga

Căn cứ vào việc Hoa Kỳ đã thực hiện - và những gì Trump đang cân nhắc - chúng ta có thể liệt kê một số bước mà Trump có thể (và đang) làm để tạo áp lực lên Nga sau cấm vận:

Mở rộng hoặc tăng mức độ cấm vận

Như đã thấy, việc trừng phạt Rosneft và Lukoil là một bước lớn: "nhắm vào nguồn thu dầu khí - một cột trụ kinh tế của Nga".

Trump có thể tiếp tục:

• Chọn thêm ngành "xương sống" khác của Nga (ví dụ: khí đốt, công nghệ, ngân hàng, xuất khẩu vũ khí) để cấm

• Áp dụng cấm vận phụ mạnh hơn: nếu các nước khác tiếp tục mua dầu/gas của Nga, Hoa Kỳ có thể trừng phạt họ. Trump từng đe dọa "thuế 100%" hoặc trừng phạt phụ nếu Nga không chịu ngồi vào bàn đàm phán.

• Hạn chế quyền truy cập của Nga vào hệ thống tài chính, công nghệ của phương Tây - từ chip, linh kiện, cho đến hệ thống thanh toán.

Việc mở rộng này nếu thực hiện sẽ càng làm "chặt" nguồn lực cho Nga triển khai chiến tranh, hỗ trợ khí tài, duy trì chế độ.

Kết hợp với đồng minh và ngoại giao đa phương

Trump có thể (và đang) làm việc với đồng minh để đảm bảo cấm vận thành một nỗ lực chung, tránh việc Nga hoặc các quốc gia thứ ba lợi dụng lỗ hổng:

• Hoa Kỳ có thể kêu gọi EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước khác tăng cường biện pháp, như cấm nhập khẩu dầu khí Nga, trao đổi ngân hàng. Reuters ghi nhận: "EU cũng vừa thông qua gói 19 cấm vận với Nga, bao gồm cấm nhập LNG của Nga".

• Trump có thể sử dụng ngoại giao với các cường quốc như Trung Quốc (China) để gây ảnh hưởng lên Nga thông qua các kênh khác - ông từng nói rằng Trung Quốc "có thể có ảnh hưởng lớn tới Putin"

• Ngoài ra, Trump có thể đề xuất hoặc thúc đẩy các cuộc họp ba-bên, hay hội nghị đói thoại

• Ngoài ra, Trump có thể đề xuất hoặc thúc đẩy các cuộc họp ba-bên, hay hội nghị quốc tế nhằm đặt điều kiện cho hòa đàm giữa Ukraine và Nga, từ đó tăng được vai trò "đầu mối" ngoại giao của Mỹ - làm cho Mỹ không chỉ là kẻ trừng phạt mà còn là người điều phối.

Tổng thống Trump đang có nhiều quân bài có thể gây sức ép lên Nga

Áp đặt thời hạn và đặt điều kiện rõ ràng

Một chiến lược khác của Trump là đặt"dead line" cho Nga - nếu không đáp ứng thì sẽ bị trừng phạt thêm hoặc mất ưu đãi:

• Ví dụ ông từng đưa ra thời hạn 50 ngày, sau đó rút xuống 10-12 ngày để Nga đồng ý ngừng bắn hoặc bước vào hòa đàm.

• Việc đặt thời hạn này giúp tạo áp lực tâm lý và chính trị lên Moscow - rằng Mỹ và đồng minh sẽ không chờ mãi.

• Kết hợp với đó, Trump có thể tuyên bố rằng Mỹ sẽ giảm bớt hỗ trợ nếu Nga không tiến tới - hay thậm chí đặt điều kiện giảm viện trợ hoặc bán vũ khí cho Ukraine để "mua" sự nhượng bộ của Nga.

Hỗ trợ Ukraine và các đối tác để tăng vị thế Mỹ

Mặc dù câu hỏi chính là với Nga, nhưng một phần của chiến lược là hỗ trợ đối tác của Mỹ - như Ukraine - để tăng khả năng đàm phán của Kyiv và giảm khả năng Nga áp đặt ưu thế:

• Việc Mỹ hoặc đồng minh cấp thêm vũ khí, radar, phòng không, trinh sát, giúp Ukraine mạnh hơn sẽ khiến Nga phải cân nhắc chi phí chiến tranh. Ví dụ Reuters ghi rằng Mỹ đã đồng ý đẩy mạnh việc bán / cung cấp những hệ thống phòng không cho Ukraine.

• Đồng thời, Trump có thể điều chỉnh chính sách hỗ trợ - vừa tạo lợi ích cho Mỹ, vừa tạo áp lực lên Nga rằng nếu không nhượng bộ thì Ukraine có thể nhận thêm hỗ trợ mạnh mẽ hơn.

Giai đoạn đầu-hậu quả và rùi ro

Khi thực hiện các biện pháp như thế, Trump cần lưu ý về rủi ro:

• Nga có thể đáp trả bằng cách cắt dầu khí, tăng giá năng lượng toàn cầu, hoặc sử dụng "vũ khí" năng lượng làm công cụ chính trị.

• Các nước nhập khẩu dầu/gas từ Nga có thể phản ứng mạnh nếu bị trừng phạt phụ - đòi hỏi Mỹ phải hỗ trợ đồng minh và tránh bị "chia rẽ"

• Trong nước Mỹ, chi phí năng lượng tăng, phản ứng thị trường hoặc doanh nghiệp bị ảnh hưởng - điều ông Trump phải cân nhắc nếu chọn cấm vận sâu rộng.

• Ngoài ra, ngoại giao của Mỹ có thể bị ảnh hưởng nếu Nga hoặc các nước khác tìm cách "chia để trị" hoặc tạo đồng minh mới chống Mỹ.

Kết hợp lại: Chiến lược tổng thể

Nhìn chung, chiến lược mà Trump có thể hoặc đang triển khai là một vòng xoáy: cấm vận → áp lực lên Nga - hợp tác quốc tế → hỗ trợ Ukraine → đặt điều kiện và deadline.

Cụ thể:

Khởi động các biện pháp trừng phạt lớn và trực tiếp (như đã làm với Rosneft & Lukoil) để gửi thông điệp: Mỹ sẵn sàng hành động.

Hợp tác cùng đồng minh và mở rộng biện pháp - cấm vận chống Nga sẽ mạnh hơn khi có EU, NATO, các nước châu Âu cùng tham gia.

Đặt điều kiện rõ ràng với Nga - chẳng hạn "đàm phán hòa bình", "ngừng bắn", với thời hạn cụ thể và hậu quả nếu không tuân. Ví dụ Trump từng đặt hạn 10-12 ngày.

Hỗ trợ Ukraine và đối tác để tăng vị thế đàm phán của Kyiv, cũng như tạo chi phí cao hơn cho Nga nếu tiếp tục chiến tranh.

Theo dõi và điều chỉnh - Nếu Nga chưa nhượng bộ, Trump có thể mở rộng cấm vận, hoặc thay đổi chiến lược sang ngoại giao mạnh hơn; nếu Nga nhượng bộ phần nào, Mỹ có thể điều chỉnh để đạt mục tiêu ổn định.

Hạn chế và "chiêu bài" của Nga

Dù có nhiều công cụ, nhưng Trump vẫn phải đối mặt với những thách thức thực tiễn - và Nga cũng có con bài" để chống lại

• Nga vẫn có nguồn thu từ dầu khí, khí đốt - mặc dù bị cấm vận, họ có thể tìm thị trường thứ ba hoặc giảm sản lượng để đẩy giá lên.

• Các nước nhập khẩu năng lượng có thể không tuân lệnh Mỹ nếu bị tổn hại lớn - dẫn tới hiệu quả cấm vận giảm.

• Nga có thể đáp trả bằng vũ lực, leo thang chiến tranh, dùng "vũ khí" năng lượng hoặc tác động tới đồng minh của Mỹ.

Reuters cho biết: việc cấm dầu khí Nga đã khiến giá dầu tăng hơn 1 USD/thùng.

• Nga cũng từng tuyên bố rằng "cấm vận không có tác dụng" với họ - tuyên bố mang tính tuyên truyền nhưng cho thấy tâm lý họ sẽ không đơn giản khuất phục.

Vì vậy, Trump phải giữ cân bằng: áp lực đủ mạnh để buộc Nga phải tính toán, nhưng không quá cực đoan để gây phản ứng dữ dội hoặc mất đồng minh.

Ý nghĩa đối với Việt Nam và khu vực (liên quan)

Dù câu hỏi chính là về Trump-Nga, nhưng có vài điểm liên quan đến khu vực châu Á - trong đó có Việt Nam:

• Việc Hoa Kỳ tăng cường cấm vận và gây áp lực lên Nga có thể tác động tới thị trường năng lượng toàn cầu - dẫn tới giá dầu, khí tăng hoặc bất ổn. Việt Nam - một quốc gia nhập khẩu năng lượng - cần theo dõi.

• Chính sách của Mỹ với Nga cũng có thể ảnh hưởng tới quan hệ Mỹ-Trung, vì Trung Quốc có vai trò lớn với Nga - Mỹ có thể tìm tới Bắc Kinh để gây áp lực lên Moscow, hoặc Trung Quốc có thể hỗ trợ Nga. Điều này sẽ tác động tới chiến lược khu vực của Mỹ, và Việt Nam cần nắm bắt xu hướng lớn.

• Về quan hệ ngoại giao: nếu Mỹ thành công trong việc định hình hòa bình ở Ukraine với Nga, điều đó củng cố vị thế Mỹ ở Đông Á - tạo tiền đề cho các quốc gia nhỏ hơn tham gia vào cấu trúc an ninh mới hoặc tăng hợp tác với Mỹ.

Tóm lại: Trump có thể làm rất nhiều với Nga sau các đòn cấm vận - từ mở rộng cấm vận kinh tế, phối hợp quốc tế, đặt điều kiện đàm phán, hỗ trợ Ukraine và tạo áp lực mạnh hơn lên Moskva. Tuy nhiên, mọi bước đi đều gắn với rủi ro và giới hạn thực tế: khả năng Nga phản đòn, sự hợp tác của đồng minh, tác động lên nền kinh tế toàn cầu, cũng như việc

Mỹ phải giữ vai trò điều phối thay vì chỉ trừng phạt. Thành công hay không sẽ phụ thuộc vào việc Trump (và Chính quyền Mỹ) có thật sự biến "áp lực kinh tế" thành "vận động chính trị" có hiệu quả - buộc Nga phải nhượng bộ - hay chỉ khiến Nga "chịu đòn" nhưng không thay đổi chiến lược.