Câu chuyện Đại sứ

Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, việc hai bên đạt được những kết quả thực chất vẫn là điều khó khăn do tồn tại quá nhiều bất đồng sâu sắc trong cả lợi ích chiến lược lẫn hệ tư tưởng.

Bối cảnh căng thẳng leo thang

Từ sau khi xung đột Nga - Ukraina nổ ra vào năm 2022, quan hệ giữa Washington và Moskva rơi vào mức thấp nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Mỹ cùng các đồng minh châu Âu liên tục áp đặt các gói trừng phạt kinh tế, tài chính, và công nghệ nhằm cô lập Nga, trong khi Moskva đáp trả bằng việc tăng cường hợp tác với Trung Quốc, Iran và các quốc gia thuộc nhóm BRICS. Trong bối cảnh đó, cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo mang ý nghĩa biểu tượng nhiều hơn là kỳ vọng đạt được bước đột phá.

Mỹ hiện vẫn xem Nga là "mối đe dọa chiến lược lâu dài" đối với an ninh châu Âu và trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, trong khi Nga cáo buộc Mỹ can thiệp vào công việc nội bộ của các nước, mở rộng NATO về phía Đông, đe dọa an ninh quốc gia Nga. Với sự thiếu tin cậy nghiêm trọng này, bất kỳ cuộc đối thoại nào cũng chỉ có thể dừng lại ở mức "thăm dò thiện chí" chứ chưa thể tạo ra kết quả thực chất.

Những bất đồng khó hóa giải

Thứ nhất, vấn đề Ukraina là rào cản lớn nhất. Mỹ kiên quyết ủng hộ Kiev cả về quân sự lẫn tài chính, coi đây là "phòng tuyến đầu tiên" chống lại ảnh hưởng của Nga. Trong khi đó, Moskva khẳng định chiến dịch quân sự đặc biệt là nhằm "bảo vệ lợi ích dân tộc" và "ngăn chặn sự bành trướng của NATO". Quan điểm trái ngược này khiến bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng trở nên xa vời.

Thứ hai, vấn đề kiểm soát vũ khí chiến lược vốn từng là nền tảng duy trì ổn định giữa hai cường quốc hạt nhân - đang bị xói mòn. Nga đã đình chỉ tham gia Hiệp ước New START, còn Mỹ cáo buộc Nga thử nghiệm các loại vũ khí siêu vượt âm mới. Thiếu một cơ chế kiểm soát minh bạch, nguy cơ chạy đua vũ trang mới là điều không thể loại trừ. 

Ngoài ra, các vấn đề khu vực khác như Syria, Iran, Bắc Cực hay an ninh năng lượng cũng cho thấy hai bên đang đứng ở những chiến tuyến khác nhau. Mỹ tìm cách kiềm chế ảnh hưởng của Nga tại Trung Đông và châu Phi, trong khi Nga tận dụng các khoảng trống chiến lược để mở rộng vị thế địa - chính trị.

Cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ khó đạt được kết quả như kỳ vọng

Yếu tố chính trị nội bộ và áp lực quốc tế

Tại Mỹ, cuộc bầu cử tổng thống đang đến gần. Mọi động thái đối với Nga đều phải cân nhắc kỹ lưỡng để tránh bị đối thủ chính trị khai thác. Chính quyền Mỹ không thể nhượng bộ quá nhiều trước một quốc gia mà dư luận trong nước vẫn xem là "đối thủ chiến lược". Ngược lại, ở Nga, Tổng thống Putin đang củng cố quyền lực trong bối cảnh đất nước chịu sức ép từ trừng phạt quốc tế. Bất kỳ sự nhượng bộ nào cũng có thể bị coi là dấu hiệu yếu đuối, làm suy giảm uy tín của lãnh đạo trước công chúng.

Cộng đồng quốc tế, đặc biệt là châu Âu, theo dõi sát sao cuộc gặp này với hy vọng hạ nhiệt căng thẳng, giảm nguy cơ leo thang xung đột. Tuy nhiên, Liên minh châu Âu hiện vẫn phụ thuộc vào Mỹ trong chính sách đối với Nga, do đó khó có thể đóng vai trò trung gian hiệu quả.

Triển vọng và những khả năng hạn chế

Cuộc gặp có thể đạt được một số kết quả khiêm tốn, chẳng hạn như mở lại kênh đối thoại về nhân đạo, trao đổi tù binh, hoặc tái lập đường dây liên lạc quân sự để tránh xung đột ngoài ý muốn. Tuy nhiên, khả năng đạt được thỏa thuận lớn về Ukraina, dỡ bỏ trừng phạt, hay tái khởi động đàm phán kiểm soát vũ khí là rất thấp.

Trong tương lai gần, quan hệ Nga - Mỹ nhiều khả năng vẫn sẽ duy trì trạng thái "đối đầu kiểm soát". Hai bên sẽ vừa cạnh tranh gay gắt trên các mặt trận quân sự, chính trị, và kinh tế, vừa tìm cách tránh xung đột trực tiếp. Sự thay đổi chỉ có thể xảy ra nếu cục diện chiến sự ở Ukraina thay đổi đáng kể hoặc có biến động chính trị nội bộ lớn tại một trong hai quốc gia.

Cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ là một nỗ lực ngoại giao cần thiết, song khó đạt được kết quả như mong muốn của cả hai bên. Những khác biệt sâu sắc về lợi ích chiến lược, quan điểm an ninh, và sự thiếu lòng tin khiến mọi cuộc đối thoại chỉ mang tính tạm thời. Trong khi đó, thế giới vẫn phải đối mặt với hệ quả của sự đối đầu này - từ lạm phát năng lượng, khủng hoảng lương thực cho đến nguy cơ xung đột toàn câu.

Hy vọng rằng, qua những cuộc tiếp xúc dù hạn chế, hai bên vẫn duy trì được kênh đối thoại - yếu tố tối thiểu để ngăn thế giới rơi vào vòng xoáy đối đầu mới giữa hai siêu cường hạt nhân.