Câu chuyện Đại sứ

Bối cảnh căng thẳng Campuchia - Thái Lan

Vào ngày 28 tháng 5, 2025, một binh sĩ Campuchia đã thiệt mạng trong một cuộc đụng độ ngắn với quân đội Thái Lan tại khu vực biên giới. Sự việc nhanh chóng leo thang và dẫn đến việc đóng các cửa khẩu biên giới.

Trong những tuần tiếp theo, tình hình trở nên nghiêm trọng hơn với các cuộc tấn công, bắn pháo, và thậm chí có sử dụng máy bay không người lái ở các vùng biên giới .

Ngày 28 tháng 7, bằng nỗ lực của cộng đồng quốc tế, hai bên cuối cùng đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn vô điều kiện sau năm ngày giao tranh ác liệt, khiên ít nhất 35-36 người thiệt mạng và khoảng 260,000-300,000 người dân bị ảnh hưởng hoặc phải di dời.

Tiếp theo sau thỏa thuận ngừng bắn, ngày 7 tháng 8, tại một cuộc họp của Ủy ban Biên giới chung (GBC) được tổ chức tại Malaysia, cả hai bên đã nhất trí về các biện pháp hạ nhiệt, như đóng băng hoạt động quân sự, không củng cố vị trí tiến công, và tránh những hành động khiêu khích.

Tuy nhiên, sự thiếu tin tưởng lần nhau vẫn tiếp tục gia tăng, với những cáo buộc vi phạm thỏa thuận và gợi lại tranh chấp lãnh thổ chưa được quốc tế công nhận.

Vai trò của Trung Quốc và Ngoại trưởng Vương Nghị

Ngày 14 tháng 8, 2025, nhân Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Hợp tác Lan Thương - Mekong diễn ra tại Anning, tỉnh Vân Nam (Tây Nam Trung Quốc), Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, cùng với người đồng cấp Thái Lan Maris Sangiampongsa và Campuchia Prak Sokhonn, đã tham gia cuộc hội đàm bên lề mang tính chất "trà đàm" thân mật và thẳng thắn.

Thành phố Anning được nhấn mạnh là nơi mang ý nghĩa hòa bình, hài hòa và hữu nghị - biểu tượng của thông điệp hòa giải mà Trung Quốc mong muốn gửi gắm.

Những đề xuất và cam kết của Vương Nghị

Vương Nghị kêu gọi hai bên "tăng cường đối thoại, xóa bỏ hiểu lầm, xây dựng lại tin lẫn nhau và khi phục tình hữu nghị"

Trung Quốc đề xuất tiếp tục duy trì các kênh liên lạc "một cách linh hoạt" để cung cấp cơ hội giải quyết vấn đề một cách hòa bình và thực chất:

Mở lại các cửa khẩu biên giới: Vương Nghị bày tỏ hy vọng Thái Lan và Campuchia sẽ mở lại các cửa khẩu biên giới càng sớm càng tốt, một bước quan trọng để khôi phục giao thương và sự kết nối giữa hai quốc gia.

Hỗ trợ rà phá bom mìn: Trung Quốc cam kết hỗ trợ chung trong công tác rà phá bom mìn tại các vùng biên do căng thẳng kéo dài đã tạo ra nguy cơ lớn cho dân thường.

Hỗ trợ theo nhu cầu của hai bên: Bắc Kinh sẵn sàng hỗ trợ theo mong muốn và nhu cầu thực sự của cả Thái Lan và Campuchia, thể hiện sự tôn trọng tính chủ quyền và quyết định của hai quốc gia liên quan.

Hỗ trợ kinh tế và an ninh khu vực: Trong cuộc gặp với Bộ trưởng Thái Lan, ông Vương cam kết thúc đẩy đường sắt Trung Quốc-Thái Lan, khuyến khích đầu tư từ các doanh nghiệp Trung Quốc và bảo đảm sự ổn định của chuỗi cung ứng khu vực.

Với Campuchia, Trung Quốc đánh giá cao nỗ lực của Phnom Penh trong kiểm soát cờ bạc và lừa đảo trực tuyến, đồng thời khích lệ hợp tác khu vực chống tội phạm xuyên biên giới.

Hiện thực hóa tiến trình hòa giải

Ngày 14-15 tháng 8: Trung Quốc liên tục tiếp sức, nhắc nhở hai nước tiếp tục thực hiện hòa bình bền vững và giữ vững thỏa thuận ngừng bắn.

Ngày 15 tháng 8: Tại cuộc họp ba bên, Bắc Kinh kêu gọi Campuchia và Thái Lan "duy trì nghị quyết chung" và cam kết đạt được "thỏa thuận ngừng bắn bền vững" - thể hiện quyết tâm xây dựng hòa bình ổn định.

Mục tiêu chiến lược của Trung Quốc

Trung Quốc muốn duy trì vị thế là đối tác hòa bình và tin cậy trong khu vực, phản ánh qua việc đề xuất nhiều hỗ trợ, từ chính trị đến kinh tế, an ninh và ổn định khu vực.

Nhận định tình trạng biên giới bất ổn ảnh hưởng đến chuỗi sản xuất & đầu tư - một mối quan tâm lớn đối với Bắc Kinh trong bối cảnh toàn cầu hoá ngày càng phức tạp.

Phương pháp tiếp cận mềm (soft diplomacy)

Lựa chọn "trà đàm" không chính thức cho thấy cách làm ngoại giao mềm mại, thân thiện, tập trung vào xây dựng lòng tin và giảm căng thăng, thay vì áp đặt

Việc nhấn mạnh biểu tượng "Anning" là nghệ thuật ngoại giao tinh tế, gửi tín hiệu hòa bình bằng cả ngôn ngữ biểu tượng.

Kết hợp hỗ trợ kinh tế với ổn định chính trị

Đề xuất thúc đẩy xây dựng đường sắt, đầu tư của doanh nghiệp Trung Quốc vào Thái Lan thể hiện chiến lược gắn kết lợi ích kinh tế với chính trị ngoại giao.

Với Campuchia, hỗ trợ trong cuộc chiến chống gian lận online không chỉ giúp ổn định nội bộ mà còn củng cố vai trò của Trung Quốc như một đông minh đáng tin cậy.

Vai trò trung gian, bảo vệ lợi ích khu vực

Bên cạnh vai trò chủ nhà, Trung Quốc muốn đóng góp như một bên trung gian uy tín, thúc đẩy giải pháp đa phương (ASEAN Way) phù hợp với văn hóa ngoại giao Đông Nam Á.

Cam kết rõ ràng với hòa bình, mở cửa biên giới và ngừng bắn góp phần gia tăng lòng tin và tạo tiền đề cho các cuộc đàm phán tiếp theo.

Những đóng góp thiết thực từ Trung Quốc

Hỗ trợ hòa bình: Khuyến khích đối thoại, xóa bỏ hiểu lầm, tái thiết niềm tin, hỗ trợ kỹ thuật (rà phá mìn).

Tăng cường hợp tác kinh tế: Thúc đẩy đầu tư, dự án hạ tầng kết nối với Thái Lan; tạo điều kiện hợp tác chống tội phạm với Campuchia.

Xử lý dịu tình huống căng thẳng: Giao tiếp linh hoạt, cam kết giữ vững thỏa thuận, hỗ trợ kỹ thuật để duy trì ngừng bắn.

Trung Quốc đang tích cực làm trung gian hòa giải giữa Thái Lan và Campuchia

Tầm nhìn chiến lược

Trung Quốc không chỉ xử lý một cuộc khủng hoảng mà còn xây dựng một hình ảnh đối tác ổn định, đáng tin cậy, phù hợp với tham vọng lớn trong ASEAN và khu vực Mekong-Lan Thương.

Hành động của ông Vương Nghị thể hiện sự kết hợp giữa ngoại giao biểu tượng và ngoại giao thực chất, gắn kết hòa bình với phát triển kinh tế.

Triển vọng tương lai

Nếu hỗ trợ và hòa giải tiếp tục hiệu quả, một lộ trình dài hạn đưa đến hòa bình bền vững giữa Thái Lan và Campuchia hoàn toàn có thể dựng xây.

Trung Quốc có thể tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn trung và hậu xung đột, thông qua trung gian, hỗ trợ kỹ thuật và thúc đẩy hợp tác đa phương trong khu vực.