Câu chuyện Đại sứ

Vũ khí hạng trung trong bối cảnh mới của chiến tranh hiện đại

Trong bối cảnh an ninh toàn cầu ngày càng phức tạp và bất ổn, đặc biệt với sự trỗi dậy mạnh mẽ của các cường quốc quân sự như Trung Quốc, Nga, cùng với những diễn biến mới tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và châu Âu, quân đội Mỹ đang tái cấu trúc lại toàn bộ hệ thống vũ khí hạng trung, đặc biệt là các loại hỏa lực như pháo binh tâm xa, tên lửa hành trình và các hệ thống cơ động hạng trung.

Sự thay đổi không chỉ là cải tiến công nghệ mà là chuyển hướng mang tính chiến lược sâu sắc, phản ánh cách Mỹchuẩn bị cho các loại hình chiến tranh mới - phi đối xứng, tốc độ cao và có khả năng chống tiếp cận (A2/AD).

Khái niệm và tầm quan trọng của vũ khí hoả lực hạng trung 

Vũ khí hạng trung là gì?

Vũ khí hạng trung bao gồm các loại vũ khí có hỏa lực mạnh nhưng không thuộc loại chiên lược hoặc húy diệt hàng loạt.

Nó có thể gồm:

•Hệ thống tên lửa tầm trung (khoảng 500-5500 km)

• Xe thiết giáp hạng trung có khả năng cơ động cao

• Hệ thống UAV mang tên lửa

• Pháo điện từ hoặc pháo laser tích hợp trên phương tiện mặt đất

Các loại vũ khí này thường nằm trong biên chế của các Lữ đoàn chiến đấu (BCTs - Brigade Combat Teams), có khả năng cơ động, triển khai nhanh, phù hợp với nhiêu môi trường tác chiến như đô thị, rừng núi, sa mạc hay vùng biển đảo.

Vai trò trong chiến tranh hiện đại 

Trong thời đại chiến tranh thông minh và phi đối xứng,vũ khí hạng trung đóng vai trò trung gian - không quá nặng như xe tăng M1 Abrams hay pháo tầm xa chiến lược, nhưng cũng không quá nhẹ như lực lượng đặc nhiệm hoặc bộbinh truyền thống. Hỏa lực hạng trung giúp đảm bảo khả năng:

• Đáp trả nhanh trong các điểm nóng cục bộ

• Cơ động linh hoạt qua không vận

• Triển khai ở các vùng địa lý khó tiếp cận

• Tác chiến độc lập hoặc phối hợp liên quân

Mỹ - Trung Quốc trong bối cảnh xung đột địa - chính trị

Nguyên nhân thúc đẩy Mỹ thay đổi toàn diện vũ khí hạng trung  

Trung Quốc và chiến lược chống tiếp cận - phong tỏa (A2/AD) 

Trung Quốc đã xây dựng một hệ thống phòng thủ và chống tiếp cận cực kỳ hiện đai ở Biển Đông và eo biến Đài Loan, bao gồm tên lửa DF-21D, DF-26, hệ thống radar Aegis Ashore và máy bay ném bom chiến lược.

Điều này khiến Mỹ không thể dễ dàng triển khai các tàu sân bay hay lực lượng hạng nặng đến gần lãnh thổ Trung Quốc. 

Vũ khí hạng trung với khả năng tấn công từ xa, triển khai nhanh băng đường không hoặc qua các đảo tiền tiêu ởTây Thái Bình Dương trở nên vô cùng cần thiết.

Chiến tranh Ukraine và bài học từ Nga

Cuộc chiến tại Ukraine cho thấy vai trò của pháo binh tầm xa, UAV cảm tử, tên lứa chống radar và tên lửa hành trình trong việc làm tiêu hao sinh lực đối phương.

Nga đã sử dụng pháo phản lực và tên lửa hạng trung để phá hủy hệ thống hậu cần, trong khi Ukraine cũng dựa vào các vũ khí cơ động do phương Tây cung cấp.

Mỹ nhận ra cân tái thiết lại hệ thống hóa lực tâm trung đế đối phó với những chiến trường cường độ cao nhưng phi hạt nhân.

Hiệp ước INF không còn hiệu lực  

Năm 2019, Mỹ chính thức rút khỏi Hiệp ước Các Lực lượng Hạt nhân Tâm Trung

(INF), mở đường cho việc phát triến các tên lửa tầm trung - loại vũ khí từng bị câm hơn 30 năm.

Việc này cho phép Mỹ tái cấu trúc toàn bộ kho tên lửa hạng trung, nâng cao khả năng răn đe với các đối thủ tiềm năng tại châu Á và châu Âu.

Các loại vũ khí Mỹ đang triển khai và nâng cấp 

Hệ thống pháo phản lực tầm xa (Long Range Precision Fires - LRPF)

Một trong những ưu tiên hàng đầu của Lục quân Mỹ là tăng tầm bắn của pháo phản lực HIMARS và M270 MLRS lên đến 500km.

Dự án Precision Strike Missile (PrSM) đang được phát triển để thay thế ATACMS với khả năng tấn công chính xác mục tiêu chiến thuật, xuyên thủng hệ thống phòng không đối phương.

Tên lửa tâm trung phi hạt nhân  

Sau khi INF không còn hiệu lực, Mỹ đang thử nghiệm nhiều loại tên lửa tầm trung như:

• MGM-140 ATACMS nâng cấp

• PrSM Block 1 và 2

• Tên lửa hành trình phóng từ mặt đất (LRCM)

Các loại tên lửa này phù hợp để triển khai ở đảo Guam, Philippines, Nhật Bản, Ba Lan và Romania nhăm bao vây các khu vực chiến lược của Nga và Trung Quốc.

Pháo điện từ và vũ khí năng lượng định hướng 

Mỹ đang tích cực thử nghiệm pháo điện từ (railgun) và vũ khí laser tâm trung.

Đây là vũ khí có độ chính xác cao, tốc độ bắn nhanh và chi phí vận hành thấp, phù hợp để đánh chặn UAV, tên lửa hoặc xe cơ giới hạng nhẹ.

Phương tiện chiên đấu mới  

Lục quân Mỹ đang thay thế xe chiến đấu Bradley băng chương trình Optionally Manned Fighting Vehicle (OMFV) - một loại xe chiến đấu có thể điều khiển từ xa hoặc có người lái, kết hợp cảm biến hiện đại, vũ khí tự động và giáp phản ứng linh

Tác động chiến lược và địa chính trị  

Tạo thế áp đảo trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương

Việc triển khai vũ khí hạng trung giúp Mỹ dễ dàng triển khai lực lượng tại các điểm nóng như eo biển Đài Loan, Biển Đông, hay thậm chí cả bán đảo Triều Tiên mà không cần đến các cụm tàu sân bay hay căn cứ quy mô lớn. Điều này giúp tăng tính linh hoạt và khả năng phản ứng nhanh trước Trung Quốc.

Hỗ trợ đồng minh và chiến lược liên minh  

Vũ khí hạng trung dễ chia sẻ công nghệ và triển khai cùng đông minh. Các nước như Nhật Bản, Úc, Hàn Quốc, Ba Lan, Romania hay Đài Loan có thế nhanh chóng tiếp nhận các hệ thống tương thích từ Mỹ, tạo nên một mạng lưới hỏa lực tâm trung bao vây các điểm chiến lược của Nga và Trung Quốc

Làm thay đổi học thuyết quân sự toàn cầu  

Việc Mỹ đi đầu trong việc cải tổ vũ khí hoa lực hạng trung sẽ thúc đấy các quốc gia khác thay đổi học thuyết quân sự - chuyển từ chiến tranh cơ giới hóa truyền thống sang chiến tranh công nghệ cao, phi đối xứng và linh hoạt.

Thách thức và rủi ro tiềm ẩn  

 Việc thay đổi toàn diện vũ khí hạng trung đòi hỏi đầu tư hàng trăm tỷ USD, trong khi Mỹ đang đối mặt với thâm hụt ngân sách và áp lực trong nước về chi tiêu công. 

Cạnh tranh công nghệ với Trung Quốc và Nga

Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển tên lửa siêu vượt âm và UAV chiến đấu tự động. Nếu Mỹ không duy trì lợi thế công nghệ, sự đối mới vũ khí hạng trung có thế bị vô hiệu hóa nhanh chóng.

Phản ứng từ quốc tế  

Việc Mỹ triển khai tên lửa tầm trung ở các quốc gia châu Á hoặc châu Âu có thể dẫn đến phản ứng dữ dội từ Nga và Trung Quốc, làm tăng nguy cơ chạy đua vũ trang và xung đột cục bộ.

Chiến lược hoá vũ khí hạng trung vì hoà bình dài hạn 

Việc Mỹ chuyển hướng thay đổi toàn bộ vũ khí hỏa lực hạng trung không đơn thuần là cải tiến quân sự mà là bước đi chiến lược quan trọng nhằm thích ứng với thế kỷ XXI - nơi chiến tranh không còn giới hạn bởi xe tăng, tàu sân bay hay vũ khí hạt nhân, mà bởi tốc độ, tính cơ động, và khả năng triển khai hiệu quả trong thời gian ngắn.

Đây làcách Mỹ chuẩn bị cho một thế giới đầy bất ổn, nơi vũ khí không chỉ là phương tiện phòng vệ mà còn là công cụ bảo đảm trật tự toàn cầu