Việt Nam đất nước con người

Sau những ngày mưa lớn kéo dài, dòng sông Bắc Giang bất ngờ dâng cao, gầm réo dữ dội, cuốn phăng mọi thứ trên đường đi. Chỉ trong ít giờ, cả vùng phố cổ Yến Lạc – thuộc xã Na Rì, tỉnh Thái Nguyên (trước đây thuộc thị trấn Yến Lạc - huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn) – vốn yên bình bên triền sông, nay chỉ còn là bãi bùn ngổn ngang. Nơi từng rộn ràng tiếng trẻ, khói bếp, nay chỉ còn tường đổ, mái sập, những nền nhà trơ trọi giữa mùi bùn đất và xác cây cối ngổn ngang.

Cơn lũ kinh hoàng sau hơn 40 năm và cuộc tháo chạy trong đêm tối

Người dân khu phố cổ Yến Lạc xã Na Rì vẫn chưa quên được trận lũ lịch sử năm 1986, khi nước chỉ ngập đến nửa nhà. Khi đó, dù thiệt hại nặng nề, bà con vẫn còn chút gì để bấu víu, còn có thể gây dựng lại cuộc sống. Nhưng năm nay, dòng Bắc Giang nổi giận, vượt xa mọi ký ức cũ.
Trong đêm mưa tầm tã, nước lũ từ thượng nguồn cuồn cuộn đổ về, nhấn chìm toàn bộ khu dân cư phố cổ. Nhiều hộ dân ven sông không kịp trở tay. Mái nhà của tám hộ gần cổng Trường Phổ thông dân tộc nội trú Na Rì bị nước nhấn chìm hoàn toàn.

Cảnh tan hoang tại xã Na Rì sau khi nước rút. Ảnh: Người dân cung cấp

“Năm 1986 nước mới ngập đến ngang cửa sổ, năm nay thì cả mái nhà cũng bị nuốt chửng,” ông Trương Văn Phong, một trong những hộ dân thiệt hại nặng nhất, nghẹn ngào nói. Nơi từng là tổ ấm của gia đình, nay chỉ còn nền đất trơ trụi, bùn sình phủ dày, vách tường đổ gãy. “Cả đời tích cóp, chỉ sau một đêm chẳng còn gì. Mấy con lợn, gà, ngan vịt cũng trôi sạch. Mất hết cả rồi…” – người cựu binh run giọng, mắt vẫn chưa ráo sau đêm chạy lũ.

 Rạng sáng, nước bắt đầu dâng nhanh. Tiếng hô hoán vang lên khắp ngõ nhỏ. Bà con vội vã dìu nhau chạy lên Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú – nơi cao nhất trong vùng.

 “Chúng tôi không kịp mang theo gì, chỉ biết chạy trong bóng tối, nước dâng đến chân rồi đến ngực,” bà Nguyễn Thị Hòa kể lại. “Tiếng trẻ con khóc xen tiếng gió rít, ai cũng sợ rằng mình sẽ không qua khỏi".

 Hàng chục hộ dân cùng hàng trăm học sinh phải trú tạm trên tầng ba của trường học. Nước ngập kín sân, cuốn theo bàn ghế, mái tôn, vật dụng. Hai ngày liền, họ bị cô lập hoàn toàn – không điện, không lương thực, không liên lạc ra ngoài.

Nhờ lực lượng cứu hộ xã Na Rì ứng cứu kịp thời, toàn bộ người dân đều được an toàn. Nhưng khi nước rút, những mái nhà thân thuộc chỉ còn là đống đổ nát. “Chúng tôi về lại mà chẳng biết bắt đầu từ đâu nữa,” bà Hòa nói nhỏ.

Thiệt hại nặng nề, nhiều hộ “màn trời chiếu đất”

 Theo thống kê sơ bộ của xã Na Rì, mưa lũ làm sập và cuốn trôi hoàn toàn 8 căn nhà, hàng chục hộ khác bị ngập sâu, nhiều công trình dân sinh, cầu tạm, trường học, đường liên thôn bị hư hỏng nghiêm trọng. Khi nước rút, Na Rì hiện lên trong một màu xám buồn. Mùi bùn non, rơm rạ thối rữa quyện trong không khí oi nồng. 

Gia đình ông Trương Văn Phong mất trắng, toàn bộ tài sản bị nước cuốn. Không xa đó, nhà của vợ chồng trẻ Nguyễn Thị Đôi – Bế Văn Thiêm cũng bị lũ cuốn phăng mái, đồ đạc trôi sạch. Cả khu dân cư phủ đặc bùn đất, cây cối ngổn ngang, vật dụng dạt tứ tung.

cảnh màn trời chiếu đất khi nước đi qua. Ảnh: Người dân cung cấp

Khi nước rút, khung cảnh tan hoang lộ ra. Bùn đất phủ dày đặc, cây cối đổ ngổn ngang, vật dụng gia đình trôi dạt khắp nơi. Người dân dựng tạm vài tấm bạt để trú ngụ, dọn dẹp, sống trong cảnh “màn trời chiếu đất”, nương nhờ hàng xóm, người thân, hoặc tá túc tạm trong khu trường học.

Mọi người tất bật nhặt nhạnh những gì còn sót lại – một chiếc nồi, mảnh tủ, hay tấm ảnh cũ. Họ lặng lẽ nhặt lại những gì còn sót – chiếc nồi méo, bức ảnh cưới lem nước, vài tấm ván khô.
“Giờ chỉ mong dựng lại mái nhà để có chỗ chui ra chui vào, còn tài sản thì chẳng còn gì,” ông Phong nghẹn lời, mắt nhìn xa xăm về khoảng đất trống nơi từng là ngôi nhà mình gầy dựng suốt mấy chục năm.

Trường học bị hư hỏng, học sinh tạm dừng đến lớp

 Trường Phổ thông dân tộc nội trú  Na Rì – nơi từng là điểm tránh lũ an toàn – nay cũng bị thiệt hại nặng nề. Nhiều phòng học ngập nước, tường bong tróc, thiết bị dạy học hư hỏng.

Cô Nông Thị Tuyết, Hiệu trưởng nhà trường, chia sẻ: “Chúng tôi đang cùng chính quyền xã và phụ huynh dọn dẹp, khử khuẩn, sửa sang lại phòng học để sớm đón học sinh trở lại. Nhưng thiệt hại lớn, cần thêm sự hỗ trợ từ các cấp để khôi phục".

Màn trời, chiếu đất, nhà đã bị lũ cuốn trôi. Ảnh: người dân cung cấp

Ngay sau thiên tai, chính quyền huyện Na Rì và xã Yến Lạc đã huy động lực lượng công an, dân quân, đoàn viên thanh niên cùng người dân khắc phục hậu quả. Các đoàn công tác của Ủy ban MTTQ, Hội Chữ thập đỏ, Tỉnh đoàn, cùng nhiều nhóm thiện nguyện trong và ngoài tỉnh đã có mặt kịp thời, trao tặng nhu yếu phẩm, chăn màn, thuốc men, lương thực, động viên bà con vượt qua khó khăn.

 Cần lắm những bàn tay sẻ chia, đặc biệt,  Na Rì nằm sâu trong vùng núi, cách xa trung tâm phường Bắc Kạn, đường vào quanh co, hiểm trở. Đến nay, nhiều điểm sạt lở vẫn chưa khắc phục xong.

Cuộc sống của hàng trăm hộ dân vẫn ngổn ngang, thiếu thốn.

 Những phần quà, bao gạo, tấm chăn, viên ngói... từ mọi miền đang được gửi về, mang theo tình cảm ấm áp của đồng bào cả nước. Trong hoạn nạn, tinh thần “lá lành đùm lá rách”, “một miếng khi đói bằng một gói khi no” lại được thắp sáng giữa lòng miền núi Yến Lạc.

 “Cơn lũ đã đi qua, nhưng nỗi sợ còn ở lại,” ông Phong nói, giọng khàn đặc. “Nhưng chúng tôi tin, người Việt mình chưa bao giờ bỏ rơi nhau".

 Bà con Na Rì đang từng ngày gượng dậy, dọn bùn, dựng lại mái nhà, lau khô những trang vở còn sót lại sau lũ. Và hơn hết, họ đang được tiếp sức bởi hàng triệu tấm lòng từ khắp mọi miền đất nước – để nơi ấy, giữa bùn đất và đổ nát, niềm tin vẫn được nhen lên.

 Các cơ quan, đoàn thể, tổ chức, doanh nghiệp và đồng bào cả nước hướng về xã Na Rì, tỉnh Thái Nguyên, cùng sẻ chia khó khăn, giúp bà con sớm ổn định cuộc sống, dựng lại mái ấm, đưa trẻ trở lại trường.

* Một số hình ảnh tại xã Na Rì khi lũ đã rút:

Những gì còn lại sau cơn lũ dữ

Chỉ còn lại đống hoang tàn.

những căn nhà kiên cố trước kia chỉ còn lại bức tường hoang tan tác

Những gì còn sót lại

Những ngày tháng phía trước còn nhiều gian nan.

Hi vọng từ sự chung tay của bà con nhân dân cả nước.