Câu chuyện Đại sứ

Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến những biến chuyển sâu sắc về địa chính trị, sự kiện Tổng thống Nga Vladimir Putin chính thức đáp trả tối hậu thư của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm nóng lại bức tranh quan hệ quốc tế vốn đã rất căng thẳng. Đây không chỉ là cuộc đối đầu cá nhân giữa hai nguyên thủ quốc gia, mà còn phản ánh một cuộc cạnh tranh chiến lược toàn diện giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới trong bối cảnh mới của thế kỷ XXI.

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Nguồn: VOV)

1. BỐI CẢNH TỐI HẬU THƯ CỦA TỔNG THỐNG TRUMP

Tối hậu thư của Tổng thống Donald Trump được xem là đỉnh điểm trong chuỗi động thái cứng rắn mà Mỹ áp dụng đối với Nga kể từ khi ông Trump tái đắc cử và thực hiện chính sách "America First" phiên bản mạnh mẽ hơn. Tối hậu thư bao gôm các yêu sách chính sau:

• Nga phải rút toàn bộ lực lượng quân sự khỏi Ukraina, đặc biệt là khu vực Donbas và bán đảo Crimea.

• Nga phải dừng ngay các hoạt động can thiệp vào không gian mạng, bầu cử và an ninh nội bộ của các nước NATO.

• Nga cần chấm dứt hợp tác quân sự sâu rộng với Trung Quốc, đặc biệt là trong lĩnh vực vũ khí siêu vượt âm và trí tuệ nhân tạo quốc phòng.

• Nga cần quay trở lại bàn đàm phán về kiểm soát vũ khí hạt nhân, đặc biệt là các hiệp ước như START mới, INF.

Tổng thống Trump cảnh báo rằng nếu Nga không đáp ứng các điều kiện này trong vòng 30 ngày, Mỹ sẽ áp dụng "các biện pháp chưa từng có" bao gồm cô lập tài chính cấp độ SWIFT, tấn công mạng chiến lược, và mở rộng liên minh quân sự xung quanh Nga.

II. PHẢN ỨNG CỦA ĐIỆN KREMLIN: CỨNG RẮN VÀ TÍNH TOÁN

Tổng thống Putin, trong bài phát biểu trực tiếp trên truyền hình quốc gia và được các hãng thông tấn Nga đồng loạt đưa tin, đã đưa ra lời đáp trả đanh thép "Nga không khuất phục trước tối hậu thư. Lịch sử đã chứng minh rằng không ai có thể ra lệnh cho nước Nga." Ông Putin đồng thời tuyên bố:

• Nga sẽ không rút quân khỏi bất cứ phần lãnh thổ nào mà họ coi là "bộ phận không thể tách rời" của mình, bao gồm Crimea.

• Nga sẽ tiếp tục hiện diện quân sự ở bất kỳ nơi nào có lợi ích an ninh và chiến lược của quốc gia, đặc biệt là ở các nước Cộng hòa hậu Xô Viết.

• Nga sẽ mở rộng hợp tác quân sự-kỹ thuật với Trung Quốc, Iran, và các quốc gia BRICS như một phần của chiến lươc "thế giới đa cưc"

• Nga chính thức rút khỏi các hiệp ước kiểm soát vũ khí mà Mỹ đơn phương gây sức ép, đồng thời triển khai thêm các hệ thống răn đe hạt nhân ở Kaliningrad và Bắc Cực

III. TÍNH TOÁN CỦA PUTIN: CÂN BẰNG CHIẾN LƯỢC VÀ TÂM LÝ DÂN TỘC

Phản ứng của Tổng thống Putin không chỉ mang tính chất đối đầu, mà còn phản ánh tư duy chiến lược dài hạn của nước Nga:

• Tái khẳng định vai trò đại cường: Với Putin, việc chấp nhận tối hậu thư sẽ là một sự sỉ nhục và giáng đòn vào uy tín của Nga trên trường quốc tế. Sự đáp trả mạnh mẽ là để duy trì hình ảnh cường quốc không chịu khuất phục.

• Tạo thế mặc cả mạnh mẽ hơn: Bằng cách không lùi bước, Nga đang đặt Mỹ vào thế phải lựa chọn giữa leo thang nguy hiểm hoặc trở lại bàn đàm phán trong tư thế bình đẳng.

• Tập hợp lực lượng toàn cầu chống lại trật tự đơn cực do Mỹ dẫn dắt: Nga tranh thủ củng cố liên minh với Trung Quốc, Ấn Độ, Iran và các nước Nam bán cầu để đối trọng với NATO và phương Tây.

• Củng cố đoàn kết nội bộ: Trong lúc kinh tế gặp khó khăn do trừng phạt, Putin sử dụng chiến lược "ngoại giao đối đầu" để thúc đẩy tinh thần yêu nước và củng cố sự ủng hộ trong nước.

IV. PHẢN ỨNG QUỐC TẾ VÀ CÂN NHẮC CỦA MỸ

Phản ứng của các nước châu Âu và châu Á đối với căng thẳng Nga - Mỹ đang có xu hướng phân hóa:

• Châu Âu: Một số nước như Đức, Pháp kêu gọi kiềm chế và nối lại đối thoại. Trong khi đó, các nước Baltic, Ba Lan và Anh lại ủng hộ lập trường cứng rắn của Mỹ.

• Trung Quốc: Ủng hộ Nga một cách kín đáo, khẳng định "các quốc gia có quyền tự bảo vệ lợi ích an ninh" nhưng không muốn leo thang thành xung đột trực tiếp để tránh ảnh hưởng thương mại.

• Ấn Độ và Iran: Tăng cường hợp tác với Nga, coi đây là cơ hội để giảm sự phụ thuộc vào phương Tây.

Mỹ đứng trước lựa chọn khó: hoặc leo thang bằng các biện pháp trừng phạt mới, dẫn đến nguy cơ xung đột mở rộng, hoặc điều chỉnh tối hậu thư thành một đề xuất đàm phán chiến lược.

V. KỊCH BẢN TƯƠNG LAI VÀ TÁC ĐỘNG TOÀN CẦU

Việc Tổng thống Putin bác bỏ tối hậu thư không đồng nghĩa với chiến tranh, nhưng nó đặt ra một chuỗi kịch bản phức tạp:

1. Leo thang căng thắng an ninh: Nga có thể triển khai thêm lực lượng ở Belarus, Kaliningrad, Bắc Cực; Mỹ - NATO tăng cường hiện diện ở Đông Âu, Biển Đen.

2. Chiến tranh mạng và không gian: Cả hai bên có thể mở các đợt tấn công mạng nhắm vào hạ tầng trọng yếu của nhau - một hình thức chiến tranh phi truyền thống nhưng rất nguy hiểm.

3. Khủng hoảng kinh tế toàn cầu: Nếu Mỹ thực sự loại Nga khỏi hệ thống SWIFT, khủng hoảng năng lượng và lạm phát toàn cầu sẽ bùng phát, đặc biệt là ở châu Âu.

4. Phân cực trật tự quốc tế: Xung đột

Nga - Mỹ càng kéo dài, thế giới càng bị chia rẽ thành các khối đối lập, dẫn đến hiệu ứng domino trong các điểm nóng như lran, Triều Tiên, Đài Loan.

VI. ĐIỂM CÂN BẰNG MỚI HAY VÒNG XOÁY ĐỐI ĐẦU?

Đáp trả của Tổng thống Nga Putin là một tuyên bố không chỉ mang tính quốc gia, mà còn là một thông điệp chiến lược gửi đến toàn bộ trật tự toàn cầu. Tối hậu thư của Tổng thống Trump là phép thử quyết tâm, nhưng cũng có thể là cơ hội mở ra đối thoại nếu hai bên tìm được mẫu số chung. Trong bối cảnh các quốc gia đang vật lộn với hậu quả kinh tế sau đại dịch, biến đổi khí hậu và mất ổn định an ninh, việc hai siêu cường rơi vào cuộc đối đầu trực tiếp sẽ là điều mà cộng đồng quốc tế không mong muốn. Lịch sử từng chứng minh: khi các cường quốc không kiểm soát được mâu thuẫn, người dân toàn cầu sẽ là những nạn nhân đầu tiên. Vi vậy, cần có sự tỉnh táo và dũng cảm từ cả hai phía để tránh rơi vào vòng xoáy chiến tranh lạnh mới - và biết đâu, chính cú đáp trả cứng rắn của ông Putin lại là lời khởi đầu cho một cuộc mặc cả chiến lược nhằm xác lập điểm cân bằng quyền lực mới. Sự khôn ngoan trong đối đầu sẽ là điều quyết định tương lai thế giới những năm tới.