Văn hóa

"Đất rừng phương Nam" bản điện ảnh 2023 của Nguyễn Quang Dũng mượn nguyên tên của tiểu thuyết văn học, trước đó nhà sản xuất phim này tuyên bố sẽ là tác phẩm điện ảnh được "remake" từ sáng tác gốc, nhưng thực tế, qua xem phim thì thấy nội dung đã được phóng tác khá nhiều.

Việc này đã và đang gây ra những tranh cãi suốt thời gian qua.

Sau khi có những tranh cãi, Nhà sản xuất đã nói "lấy cảm hứng từ…" thật ra chỉ là cách nói chữa cháy.

Một khi ê – kíp làm phim đã đẩy "Đất rừng phương Nam" điện ảnh đi khá xa so với bản gốc văn học về nhiều mặt, khiến "đất" và "rừng" chỉ còn là những thành tố phụ của tác phẩm mới thì mục đích của việc "mượn tên" này là gì?

Những sáng tạo riêng của phim điện ảnh ''Đất rừng phương Nam'' đang vấp phải phản ứng của dư luận. (Ảnh: ĐPCC)

Theo ý kiến của độc giả, việc sửa Thiên địa hội thành Chính nghĩa hội không có ý nghĩa bởi bản chất của vụ này là xuyên tạc nguyên tác.

Việc xuất bản sách/truyện có những quy định cụ thể và không phải thích đặt tên gì cũng được.

Thế nên không có lý do gì tác phẩm điện ảnh được thoải mái đặt tên trùng tác phẩm gốc nhưng lại cải biên lung tung.

Theo quan điểm của độc giả, tác phẩm điện ảnh “Đất rừng phương Nam” là tác phẩm phái sinh của tiểu thuyết “Đất rừng phương Nam” của nhà văn Đoàn Giỏi.

Theo khoản 8 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi bởi Luật Sở hữu trí tuệ 2022 ), tác phẩm phái sinh được quy định là tác phẩm được sáng tạo trên cơ sở một hoặc nhiều tác phẩm đã có thông qua việc dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, phóng tác, biên soạn, chú giải, tuyển chọn, cải biên, chuyển thể nhạc và các chuyển thể khác.

Việc cho phép sản xuất tác phẩm phái sinh đã tạo ra kẽ hở pháp lý để các tác giả phái sinh lợi dụng tên nguyên tác.

Mặc dù Luật Sở hữu Trí tuệ đã bàn đến quyền tác giả nhưng rõ ràng chưa ngăn chặn được hiện tượng này.

Để đảm bảo không tải diễn hiện tượng tuỳ tiện xuyên tạc nguyên tác, trong đơn xin cấp phép phát hành tác phẩm phái sinh cần có mục đánh giá sự khác biệt giữa tác phẩm phái sinh và nguyên tác.

Đồng thời, các tác giả phái sinh phải mô tả chi tiết sự khác biệt đó để hội đồng cấp phép cân nhắc.

Lẽ ra, Bộ Văn Hoá mà cụ thể ở đây là Cục điện ảnh, rõ ràng hơn nữa là Hội đồng duyệt phim quốc gia nên yêu cầu đoàn làm phim sửa hoàn toàn tên tác phẩm.

Chắc chắn không thể là “Đất rừng phương Nam" nữa, bởi vì gây nhầm lẫn cho những người không đọc nguyên tác của Đoàn Giỏi, và có thể xúc phạm đến tác giả.

Tuy nhiên, trong phần ghi nhận ở đầu phim, vẫn cần ghi rõ là phần lớn nội dung của phim dựa trên tác phẩm “Đất rừng phương Nam” của Đoàn Giỏi.

Để một tác phẩm điện ảnh có nhiều tâm huyết, đầu tư của nhà sản xuất ra thị trường nhưng mắc nhiều lỗi như vậy có lẽ cần phải truy đến trách nhiệm của Cục Điện ảnh.

Hội đồng duyệt phim, phân loại phim - Cục Điện ảnh là đơn vị "cầm cương", phải thật công tâm và kỹ lưỡng khi thực hiện nhiệm vụ.

Đã gọi là kiểm duyệt mà ngày 29/9 bảo đúng, tới 15/10 thì kêu sửa, là không được! Sửa ít hay nhiều, vì lý do gì, đều khó thuyết phục. Nói sửa "sau khi lắng nghe dư luận" thì hóa ra đơn vị kiểm duyệt giống người "đẽo cày giữa đường" sao?

Sai sót do bất cẩn hay vì trình độ thẩm định chưa tới, Hội đồng duyệt phim cần phải dũng cảm nhận trách nhiệm và công khai điều này.

Chưa biết khi nào công nghiệp điện ảnh Việt Nam sẽ cất cánh, sánh vai với bạn bè quốc tế khi trình độ quản lý luôn ...đi theo và thiếu những nhà làm phim giỏi, tâm huyết.

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.