Toàn cảnh nước mỹ

Tuy nhiên, khi chuyến thăm kết thúc, câu hỏi được dư luận đặt ra là: Vương quốc Anh thực sự thu được gì từ sự kiện tốn kém này?

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Vua Charles III của Anh tham dự tiệc chiêu đãi chính thức của nhà nước tại Lâu đài Windsor ở Windsor, Anh, ngày 17 tháng 9 năm 2025. (Ảnh: Doug Mills/Pool/Reuters)

Điểm nhấn lớn nhất mà Thủ tướng Keir Starmer có thể tuyên bố là thỏa thuận được gọi là “Thỏa thuận Thịnh vượng Công nghệ” - gói đầu tư trị giá 150 tỷ bảng Anh (tương đương 203 tỷ USD) từ các tập đoàn Mỹ. Trong đó, khoảng 31 tỷ bảng đến từ các “ông lớn” công nghệ nhằm tăng cường hạ tầng trí tuệ nhân tạo và công nghệ của Anh. Phần lớn hơn, 90 tỷ bảng, sẽ đến từ tập đoàn đầu tư Blackstone trong vòng 10 năm tới. Chính phủ Anh cho rằng gói này có thể tạo ra 7.600 việc làm mới.

Trump và Starmer đã đạt được "Thỏa thuận Thịnh vượng Công nghệ" tại Chequers vào thứ Năm. (Ảnh: Kevin Lamarque/Reuters)

Trong bối cảnh London đang cần tin tức kinh tế tích cực trước khi công bố Ngân sách tháng 11, thỏa thuận này được xem như một thắng lợi ngoại giao - kinh tế đáng kể. Tuy vậy, nhiều chuyên gia tỏ ra thận trọng. Theo bà Olivia O’Sullivan, Giám đốc Chương trình “UK in the World” của Viện Chatham House, nhiều khoản đầu tư thực chất là các quyết định thương mại đã được công bố trước đó, nay được “gói lại” để trùng khớp với chuyến thăm của Trump.

Cựu Phó Thủ tướng Anh Nick Clegg, từng giữ vai trò lãnh đạo chính sách tại Meta, thậm chí cho rằng thỏa thuận chỉ là “những gì còn sót lại từ Thung lũng Silicon”. Ông nhận định: “Xét về công nghệ, Anh giống như một nước phụ thuộc. Thỏa thuận công nghệ Mỹ - Anh lần này cũng chỉ là một phiên bản khác của việc nắm lấy vạt áo của Uncle Sam.”

Ngoài ra, để hiện thực hóa tham vọng phát triển hạ tầng AI, Anh sẽ phải giải quyết bài toán năng lượng. Tổng thống Trump nhiều lần chỉ trích kế hoạch của London về việc ngừng khai thác dầu khí trong nước, cho rằng điều này có thể cản trở khả năng cung cấp điện cho các trung tâm dữ liệu. Tuy nhiên, hai bên đã tìm thấy tiếng nói chung trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân, ký kết thỏa thuận nhằm thúc đẩy việc xây dựng các nhà máy điện hạt nhân tại cả hai quốc gia.

Về thương mại, London có thể tự hào khi trở thành quốc gia đầu tiên ký được thỏa thuận hậu thuế quan với Mỹ dưới thời Trump. Mức thuế mới là 10% đối với hầu hết hàng hóa Anh - thấp hơn mức áp cho Liên minh châu Âu. Dù vậy, 10% vẫn là con số cao, so với thời điểm trước khi Trump lên nắm quyền.

Đặc biệt, kỳ vọng rằng Mỹ sẽ dỡ bỏ thuế 25% đối với thép Anh đã không trở thành hiện thực. Quyết định này được tạm hoãn, đẩy ngành thép Anh – vốn đang gặp khó khăn – đến gần bờ vực khủng hoảng hơn. Chỉ tháng trước, nhà máy thép lớn thứ ba của nước này đã phải rơi vào sự kiểm soát của chính phủ.

Bên cạnh kinh tế, một trọng tâm khác trong chương trình nghị sự của London là thuyết phục Trump gia tăng áp lực lên Nga trong cuộc chiến Ukraine. Chính phủ Starmer, cũng như Hoàng gia Anh, đã tận dụng mọi cơ hội trong chuyến thăm để nhắc nhở về vai trò lịch sử của Mỹ trong việc bảo vệ châu Âu.

Tại quốc yến, Vua Charles III khéo léo nhắc đến Ukraine trong bài phát biểu, liên hệ với những cuộc chiến chống lại chủ nghĩa độc tài trước đây: “Hôm nay, khi châu Âu một lần nữa bị đe dọa, chúng ta cùng các đồng minh tiếp tục đứng về phía Ukraine, nhằm ngăn chặn xâm lược và bảo đảm hòa bình.” Thậm chí, trang phục vàng - xanh của Đệ nhất phu nhân Melania Trump và Hoàng hậu Camilla được dư luận diễn giải như thông điệp ngầm ủng hộ Kiev.

Thế nhưng, Trump tỏ ra không mấy lay chuyển. Trong các cuộc họp báo, ông khẳng định châu Âu phải hành động trước khi Mỹ xem xét tăng cường biện pháp. “Tôi sẵn sàng làm nhiều điều khác, nhưng không khi những người tôi đang chiến đấu vì họ lại đi mua dầu từ Nga,” ông nói.

Tại dinh Chequers, Starmer nhấn mạnh rằng chỉ khi Trump gây áp lực thì Tổng thống Putin mới có xu hướng nhượng bộ. Nhưng ông chủ Nhà Trắng tiếp tục lặp lại quan điểm: Ukraine và châu Âu phải tự mình đi đầu trong việc buộc Nga thay đổi.

Ngoài vấn đề Ukraine, chiến sự tại Gaza cũng trở thành điểm bất đồng công khai. Thủ tướng Starmer dự kiến sẽ sớm công nhận Nhà nước Palestine - một quyết định mà Trump phản đối. Tại cuộc họp báo chung, Trump né tránh trả lời về việc sẽ gây áp lực ra sao với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, đồng minh thân cận của ông.

Những phát biểu này cho thấy, dù được tiếp đón như một “người kiến tạo hòa bình toàn cầu”, Trump dường như không sẵn sàng áp dụng sức ép mới để thúc đẩy hòa bình ở Ukraine hay Trung Đông.

Nhìn lại hai ngày đầy trang trọng, mục tiêu “không để xảy ra sơ suất” đã được London đạt được. Không có phát ngôn gây sốc nào, cũng không sự cố ngoại giao nào xảy ra. Nhưng xét về lợi ích thực chất, nhiều thỏa thuận còn để ngỏ, các lợi ích kinh tế chủ yếu nằm ở tương lai xa, trong khi những mục tiêu ngắn hạn – như gỡ bỏ thuế thép hay thúc đẩy Mỹ cứng rắn hơn với Nga - vẫn chưa đạt được.

Như bà O’Sullivan từ Chatham House nhận định: “Bằng chứng sẽ nằm ở kết quả. Người dân Anh muốn thấy lợi ích kinh tế cụ thể, nhưng điều đó sẽ cần nhiều thời gian.”

Trong khi đó, những thách thức về thương mại, năng lượng và an ninh vẫn còn nguyên vẹn – y như trước khi Tổng thống Trump đặt chân xuống London đầu tuần này.