Toàn cảnh nước mỹ

Trong phát biểu đăng tải trên mạng xã hội ngày 24/10, Tổng thống Donald Trump cho biết: “Hoa Kỳ sở hữu nhiều vũ khí hạt nhân hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Nga đứng thứ hai và Trung Quốc - dù còn khoảng cách - sẽ đạt mức tương đương trong 5 năm tới.”

Ông Trump nhấn mạnh: “Trước việc các quốc gia khác tiến hành thử nghiệm, tôi đã chỉ thị Bộ Chiến tranh bắt đầu thử nghiệm vũ khí hạt nhân của chúng ta trên cơ sở ngang bằng. Quá trình này sẽ được triển khai ngay lập tức.”

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump phát biểu với giới truyền thông khi ông đi đến Marine One ở Washington, DC, ngày 24 tháng 10. (Ảnh: Saul Loeb/AFP/Getty Images)

Thông báo này được đưa ra chỉ ít phút trước cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong chặng cuối chuyến công du châu Á của nhà lãnh đạo Mỹ.

Theo Thư viện Quốc hội Mỹ, Hoa Kỳ đã duy trì lệnh tạm ngừng tự nguyện các vụ thử hạt nhân kể từ năm 1992. Cả ba cường quốc hạt nhân lớn - Mỹ, Nga và Trung Quốc - đều chưa tiến hành vụ thử hạt nhân nào kể từ năm 1996, khi Trung Quốc thực hiện vụ thử cuối cùng. Trong khi đó, vụ thử hạt nhân gần nhất trên thế giới do Triều Tiên tiến hành năm 2017.

Mặc dù ngừng thử nghiệm hạt nhân, các quốc gia này vẫn tiếp tục phát triển và kiểm nghiệm các hệ thống mang đầu đạn hạt nhân. Trước tuyên bố của ông Trump, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định Moscow đã thử nghiệm thành công tên lửa hành trình Burevestnik chạy bằng năng lượng hạt nhân. Triều Tiên cũng thông báo đang “tăng cường tư thế chiến đấu hạt nhân” sau khi phóng thử tên lửa hành trình hồi đầu tuần.

Trong khi đó, Hải quân Mỹ hồi tháng 9 tiến hành bốn vụ phóng thử tên lửa Trident có khả năng mang đầu đạn hạt nhân. Trung Quốc những năm gần đây được cho là đã xây dựng ít nhất ba khu phức hợp phóng tên lửa đạn đạo và thực hiện một vụ thử tên lửa xuyên lục địa (ICBM) ra Thái Bình Dương vào năm 2024.

Theo các hình ảnh vệ tinh được CNN công bố năm 2023, cả Mỹ, Nga và Trung Quốc đều đã xây dựng thêm hạ tầng và đường hầm mới tại các bãi thử hạt nhân.
Giáo sư Jeffrey Lewis, Trung tâm Nghiên cứu Không phổ biến Vũ khí hạt nhân James Martin (Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury), nhận định: “Có rất nhiều dấu hiệu cho thấy Nga, Trung Quốc và Hoa Kỳ có thể đang chuẩn bị nối lại thử nghiệm hạt nhân.”

Giới quan sát cho rằng tuyên bố của Tổng thống Trump, nếu được thực thi, sẽ đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chính sách an ninh của Mỹ, đồng thời có thể tạo ra những hệ lụy đáng kể đối với môi trường kiểm soát vũ khí toàn cầu.