Văn hóa

Việc này không chỉ ảnh hưởng đến giá trị lịch sử, truyền thống và văn hóa của dân tộc, mà còn làm tổn hại đến lòng tự hào dân tộc và niềm tin xã hội. Trường hợp đông người biết tới là việc xuyên tạc đối với Lê Văn Duyệt - vị khai quốc công thần triều Nguyễn, tổng trấn Gia Định, người có công lớn trong việc ổn định phía Nam và phát triển vùng đất này.

Vấn đề xuyên tạc lịch sử đối với Lê Văn Duyệt và danh nhân khác

Theo nhiều nghiên cứu lịch sử, Lê Văn Duyệt sinh năm 1763 / 1764, phục vụ dưới quyền Nguyễn Ánh (vua Gia Long) trong chiến tranh chống Nam Bình - Tây Sơn, rồi được bổ nhiệm làm tổng trấn Gia Định, có địa vị và quyền lực rất lớn.

Ông được xem là người có công trong ổn định phía Nam, phát triển giao thương, bảo vệ dân chúng, giữ vững chủ quyền đất nước.

Tuy nhiên, qua thời gian sau, có không ít luận điệu cho rằng ông "xứng đáng bị loại khỏi việc đặt tên đường", hoặc bị tố "không xứng" với vị trí danh nhân, với những cáo buộc thiếu căn cứ, mang tính xuyên tạc.

Xuyên tạc có thể thể hiện qua việc bóp méo bản chất sự kiện (ví dụ: cho rằng ông phản đối việc lập ngôi, hoặc tự ý tử hình người thân vua mà không đúng thực tế). Ví dụ, có bài viết cho rằng Lê Văn Duyệt "phản đối việc phế cháu trưởng lập con thứ" nhưng thực tế trong "Đại Nam Thực Lục" không ghi nhận nghi ngờ này như luận điệu lan truyền.

Việc xuyên tạc như vậy làm sai lệch lịch sử, ảnh hưởng tới cách nhìn nhận về nhân vật, và có thể dẫn tới mất cân nhắc giá trị lịch sử - văn hóa của người đó.

Không chỉ với Lê Văn Duyệt, mà cả nhiều danh nhân khác cũng là đối tượng của những luận điệu sai lệch, "bẻ cong" lịch sử nhằm mục tiêu nào đó - có thể là mục tiêu chính trị, mục tiêu xuyên phá hoặc thu hút dư luận.

Đang có hiện tượng một số người xuyên tạc lịch sử, bôi nhọ Tả quân Lê Văn Duyệt

Vì sao cần lên án và xử lý nghiêm?

Trước hết, lịch sử là nền tảng căn bản của suy nghĩ xã hội, của bản sắc và của giáo dục truyền thống. Khi một nhân vật lịch sử bị xuyên tạc, không chỉ người đó bị mất danh dự, mà cả thế hệ sau mất đi một hình mẫu đúng, mất đi sự khách quan trong nhìn nhận lịch sử. Việc này làm yếu đi giáo dục lịch sử và trong dài hạn có thể ảnh hưởng tới niềm tin vào truyền thống dân tộc.

Thứ hai, dưới góc độ pháp luật và quản lý thông tin, ở Việt Nam hiện có quy định xử lý hành vi "xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng; xúc phạm dân tộc, danh nhãn, anh hùng dân tộc".Cụ thể, theo khoản 7 Điều 102 của Nghị định 15/2020/NĐ-CP (được sửa đổi bởi Nghị định 14/2022/NĐ-CP), hành vi "xuyên tạc sự thật lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng; xúc phạm dân tộc, danh nhân, anh hùng dân tộc mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự" có thể bị xử phạt hành chính từ 50 triệu đến 70 triệu đông.

Thứ ba, việc xử lý nghiêm không chỉ để răn đe mà còn khẳng định: xã hội không thể để cho việc bóp méo lịch sử trở thành bình thường. Nhân danh tự do ngôn luận không thể biến thành cớ để phá hoại sự thật lịch sử và ảnh hưởng tới nhận thức công chúng.

Các biện pháp cụ thể cần thực hiện:

- Nhà nước và các cơ quan quản lý cần tăng cường giáo dục lịch sử và văn hóa trong nhà trường, trong cộng đồng, để nâng cao năng lực phân biệt giữa thông tin đúng và thông tin sai lệch.

- Cần thiết lập và duy trì cơ chế phát hiện, xử lý thông tin xuyên tạc, đưa ra cảnh báo và công khai đối với các hành vi vi phạm. Ví dụ:

xử phạt hành chính theo quy định, buộc thu hồi bài viết, gỡ bỏ nội dung sai lệch, yêu cầu công khai xin lỗi hoặc đính chính.

- Đối với các trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng (ví dụ: gây mất trật tự xã hội, kích động phân biệt, hạ thấp danh nhân một cách nghiêm trọng) cần xem xét trách nhiệm hình sự nếu phù hợp theo pháp luật hiện hành.

- Cộng đồng, đặc biệt các nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa, truyền thông, cần tham gia phản bác các luận điệu xuyên tạc. Việc này phải dựa trên bằng chứng lịch sử, công trình nghiên cứu, tư liệu gốc. Ví dụ: bài viết "Sự thật vụ án Lê Văn Duyệt" là một minh chứng cho việc phản bác luận điệu sai lệch.

- Các nền tảng mạng xã hội, báo chí trước khi đăng tải phải nâng cao trách nhiệm kiểm chứng lịch sử, và nếu phát hiện thông tin sai lệch cần nhanh chóng gỡ bài, xin lỗi công khai hoặc đóng tài khoản nếu tái phạm.

Qua phân tích trên, có thể khẳng định rằng việc một số người hoặc nhóm người xuyên tạc hình ảnh các danh nhân như Lê Văn Duyệt không chỉ là việc "tranh luận lịch sử" bình thường, mà đã chạm tới giá trị xã hội, truyền thống và niềm tin dân tộc. Do đó, việc lên án mạnh mẽ và xử lý nghiêm theo đúng quy định pháp luật Việt Nam là cần thiết - để bảo vệ lịch sử, bảo vệ danh nhân,

Việc một số cá nhân, nhóm người xuyên tạc danh nhân lịch sử - đặc biệt là các bậc tiền nhân như Lê Văn Duyệt - là hành vi nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đạo lý "uống nước nhớ nguồn", đến nền tảng văn hóa và bản sắc Việt Nam. các cơ quan có thẩm quyền sớm vào cuộc điều tra, xử lý nghiêm minh, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền và giáo dục để ngăn chặn tái diễn tình trạng này.