Câu chuyện Đại sứ

Cuộc xung đột Nga - Ukraina bùng phát từ tháng 2/2022 đã bước sang giai đoạn kéo dài, gây ra những hệ lụy lớn về an ninh, chính trị và kinh tế trên toàn cầu. Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) liên tục có các biện pháp viện trợ quân sự, tài chính và nhân đạo cho Kiev. Tuy nhiên, việc có nên trực tiếp đưa quân tham chiến tại Ukraina vẫn là chủ đề gây tranh cãi.

Một số quốc gia phương Tây từng gợi ý khả năng triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình hoặc quân đội hỗ trợ phòng thủ. Song, quyết định này vấp phải sự phản đối từ nhiều thành viên, trong đó có Ý, Ba Lan và Romania - những nước giữ vai trò quan trọng trong khu vực Đông - Nam châu Âu.

Việc họ khẳng định không chấp thuận triển khai quân đội tới Ukraina phản ánh những tính toán địa chính trị, an ninh và lợi ích quốc gia hết sức phức tạp.

Lập trường của Ý

Ý vốn là thành viên NATO và EU, đồng thời có quan hệ kinh tế sâu rộng với cả khối này. Tuy nhiên, lập trường của Ý về vấn đề Ukraina thường mang tính thận trọng và cân bằng.

Lo ngại leo thang xung đột: Việc cử quân trực tiếp tham chiến tại Ukraina đồng nghĩa với đối đầu trực diện với Nga. Đối với Rome, đây là kịch bản tiềm ẩn rủi ro an ninh khổng lồ, bởi Ý không có biên giới chung với Nga và không muốn trở thành mục tiêu trong các đòn đáp trả quân sự hoặc khủng bố mạng.

Áp lực kinh tế - xã hội: Ý là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề từ khủng hoảng năng lượng do chiến sự Ukraina.

Lập trường của Ba Lan

Ba Lan là quốc gia ủng hộ Ukraina mạnh mẽ nhất trong khối NATO và EU. Warsaw viện trợ vũ khí, mở cửa cho hàng triệu người tị nạn và kêu gọi tăng cường trừng phạt Nga. Tuy nhiên, ngay cả Ba Lan cũng không đồng ý việc triển khai quân đội trực tiếp.

Nguy cơ biến thành tiền tuyến: Ba Lan có đường biên giới dài với Ukraina và cũng gần với Belarus - đồng minh thân cận của Nga. Nếu Ba Lan đưa quân vào Ukraina, Nga có thể coi đó là hành động chiến tranh trực tiếp, biến lãnh thổ Ba Lan thành mc tiu đầu tiên của các đòn tấn công quân sự.

Cam kết trong NATO: Ba Lan mong muốn NATO tăng cường hiện diện phòng thủ trên lãnh thổ mình, song cũng hiểu rằng NATO chưa sẵn sàng đối đầu toàn diện với Nga. Nếu Warsaw đơn phương triển khai quân, điều đó có thể phá vỡ sự thống nhất của khối và đặt NATO vào tình thế buộc phải can thiệp.

Áp lực chính trị trong nước: Chính quyền Ba Lan vốn chịu sức ép từ các vấn đề nội bộ như kinh tế, lạm phát và cải cách tư pháp gây tranh cãi với EU. Đưa quân ra nước ngoài có thế làm gia tăng chia rẽ chính trị, ảnh hưởng đến sự ổn định trong nước.

Do đó, mặc dù ủng hộ Kiev mạnh mẽ, Ba Lan chỉ dừng lại ở mức hỗ trợ vũ khí, huấn luyện quân sự và hậu cần, chứ không chấp nhận đưa quân trực tiếp tham chiến.

Ba thành viên quan trọng của NATO từ chối gửi quân đến Ukraine

Lập trường của Romania

Romania nằm ở sườn phía Đông của NATO, giáp với biển Đen và gần vùng chiến sự. Từ góc nhìn chiến lược, Romania đóng vai trò trọng yếu trong tuyến phòng thủ của NATO ở Đông Âu.

Rủi ro an ninh trực tiếp: Nếu đưa quân sang Ukraina, Romania có thể trở thành mục tiêu trả đũa quân sự của Nga, đặc biệt trong bối cảnh Moskva thường xuyên tiến hành các hoạt động quân sự tại Biển Đen.

Trọng tâm phòng thủ trong nước: Romania ưu tiên củng cố an ninh biên giới, tăng cường năng lực phòng không và phối hợp cùng NATO để bảo vệ lãnh thổ. Họ không muốn phân tán lực lượng trong một cuộc chiến chưa có hồi kết.

Chiến lược ngoại giao thận trọng: Romania thường hành xứ như một đông minh trung thành của NATO nhưng vẫn thận trọng, tránh các bước đi có thế khiến mình trở thành "nạn nhân trực tiếp" của xung đột.

Vì thế, Romania nhất quán giữ quan điểm không triển khai quân tới Ukraina, mà tập trung vào phòng thủ biên giới, hỗ trợ nhân đạo và tiếp nhận người tị nạn.

Tác động đối với NATO và EU

Việc Ý, Ba Lan và Romania cùng bác bỏ khả năng đưa quân tới Ukraina phản ánh sự khó thống nhất trong NATO và EU về mức độ can dự quân sự. NATO vốn đã khẳng định nguyên tắc: liên minh hỗ trợ Ukraina nhưng không tham chiến trực tiếp. Lập trường của ba nước này càng củng cố nguyên tắc đó, ngăn chặn nguy cơ leo thang thành chiến tranh toàn diện Nga - NATO.

Tuy nhiên, điều này cũng gửi tín hiệu tới Kiev rằng sự hỗ trợ phương Tây có giới hạn. Ukraina sẽ tiếp tục nhận vũ khí, huấn luyện, tình báo và viện trợ tài chính, nhưng không thể kỳ vọng quân đội NATO sẽ trực tiếp tham chiến trên lãnh thổ mình. Điều này buộc Kiev phải tính toán chiến lược phòng thủ lâu dài, thay vì kỳ vọng vào sự can dự quân sự trực tiếp của đồng minh.

Phản ứng từ Nga

Moskva nhiều lần cảnh báo rằng bất kỳ sự hiện diện quân sự trực tiếp nào của NATO tại Ukraina sẽ bị coi là hành động tham chiến và sẽ phải chịu hậu quả nặng nề.

Chính vì vậy, việc Ý, Ba Lan và Romania công khai tuyên bố không triển khai quân đã phần nào giảm bớt nguy cơ leo thang. Nga có thể xem đây là một tín hiệu tích cực, chứng minh răng phương Tây văn còn những giới hạn trong hỗ trợ Kiev.

Tương lai và triển vọng

Trong thời gian tới, khả năng NATO trực tiếp đưa quân vào Ukraina là rất thấp. Các nước thành viên, bao gồm Y, Ba Lan và Romania, sẽ tiếp tục ưu tiên:

Hỗ trợ viện trợ quân sự và tài chính.

Tăng cường phòng thú dọc sườn phía Đông NATO.

Thúc đẩy giải pháp ngoại giao nhằm tìm kiếm một cơ chế đình chiến hoặc hòa bình.

Điều này có nghĩa là Ukraina sẽ tiếp tục dựa vào chính sức mạnh nội tại và các nguồn viện trợ vũ khí, chứ không thể trông chờ vào sự can thiệp quân sự trực tiếp từ đồng minh.

Việc Ý, Ba Lan và Romania khẳng định không triển khai quân đội tới Ukraina phản ánh sự tính toán chiến lược thận trọng của các quốc gia châu Âu. Mỗi nước đều có những lý do riêng - từ an ninh, kinh tế, chính trị đến ngoại giao - nhưng đều chung mục tiêu tránh leo thang xung đột thành chiến tranh toàn diện giữa NATO và Nga.

Lập trường này không chỉ cho thấy giới hạn của sự hỗ trợ phương Tây đối với Kiev mà còn phản ánh thực tế răng trong bối cảnh căng thắng địa chính trị hiện nay, các quốc gia luôn đặt lợi ích an ninh và ổn định nội bộ của mình lên hàng đầu. Ukraina sẽ tiếp tục nhận viện trợ, nhưng viên cảnh có binh sĩ NATO hiện diện trên chiến trường vẫn là điều rất xa vời.