Toàn cảnh nước mỹ

Mối đe dọa từ các biện pháp trừng phạt mới

• Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra "tối hậu thư", buộc Nga phải chấp thuận một thỏa thuận hòa bình về Ukraine trước ngày 8/8/2025. Nếu không, Washington sẽ áp thuế 100% đối với các nước vẫn tiếp tục mua dầu từ Nga, đông thời siết chặt các lệnh trừng phạt thứ cấp áp lên Trung Quốc, Ấn Độ và các quốc gia khác.

• Phương án này được đánh giá là kiểu "maximum pressure" - gây áp lực tối đa lên nên kinh tế Nga, đặc biệt qua nguồn thu từ dầu khí Russia Matters.

• Một số chuyên gia nhận định đây là "bazooka địa chính trị", tương tự các biện pháp từng áp dụng thành công với Iran hay Syria.

• Đồng thời, Mỹ còn tối đa hóa áp lực thông qua việc tăng thuê đối với các nước nhập khấu dầu của Nga như Ấn Độ, và cân nhắc áp dụng thêm với Trung Quốc.

Tăng cường áp lực ngoại giao và quân sự

• Washington cũng đang cân nhắc mở rộng hỗ trợ quân sự cho Ukraine, chuyển giao cả vũ khí tấn công tầm xa như tên lửa hành trình Tomahawk Atlantic Council.

• Ngoài ra, Mỹ gây sức ép lên châu Âu để phong tỏa khoảng 300 tỷ USD tài sản nhà nước Nga đang bị đóng băng, có thể chuyển giao hỗ trợ Ukraine trong dài hạn Atlantic Council.

• Tổng thống Trump công khai răng sau cuộc gặp với đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff, đã có "tiến triển lớn" nhưng không gọi là đột phá The Washington Post.

• Mỹ đang chuẩn bị cho cuộc họp thượng đỉnh Trump-Putin, có thể diễn ra ở Alaska vào ngày 15/8/2025  hoặc có thể ở UAE.

Phản ứng và chiến lược ứng phó của Putin

Phản ứng ban đầu: Không nhượng bộ, vẫn tiến quân

• Theo nguồn từ Điện Kremlin, Putin "không có khả năng nhượng bộ" trước tối hậu thư từ Mỹ, và vẫn theo đuổi mục tiêu kiểm soát trọn bốn vùng lãnh thổ Ukraine đã sát nhập.

• Putin tuyên bố có thêm động lực để hòa đàm, nhưng nhấn mạnh "động lực chiến tranh đang nằm về phía Nga".

"Ngoại giao thầm lặng" và tránh đối đầu trực diện

• Hai ngày trước khi tối hậu thư hết hạn, ông Putin đã tiếp đón đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff tại Điện Kremlin. Đây là chiến lược khéo léo: cam kết sắp có đối thoại ở cấp thượng đỉnh giúp xoa dịu Trump và hoãn nguy cơ trừng phạt thứ cấp.

• Chuyên gia nhận định Moskva đủ tự tin, hoan nghênh hòa đàm nhưng kiên quyết từ chối cách tiếp cận theo ngôn ngữ tối hậu thư.

• Trong buổi gặp với tổng thống Belarus Lukashenko, Putin nhấn mạnh: nếu Kiev chưa sắn sàng đàm phán, Moscow "sẵn sàng chờ" , kèm câu châm biếm rằng hoài vọng càng lớn thì thất vọng càng nhiều.

• Ông không chấp nhận đặt bút trên những cái mà ông cho là điêu kiện ngoại trừ mà Nga không thể đồng ý.

• Một bước đi khác: theo truyền thông Mỹ (CBS News), Putin đã tặng huân chương

Lenin cho đặc phái viên Witkoff - một động thái mang tính biếu tượng, gửi đi thông điệp mềm dẻo nhưng có chủ ý

Phản công bằng ngoại giao và vững vàng chiến lược

• Trung Quốc thì ca ngợi việc hai nước đang giữ liên lạc và tiến tới giải pháp ngoại giao, theo lời Chủ tịch Tập Cận Bình trong cuộc gọi với Putin.

• Cùng lúc đó, phía Nga liên tục phát đi thông điệp rằng mối quan hệ Mỹ-Nga cân thời gian để phục hôi, và không nên kỳ vọng quá sớm.

• Một số nguồn đánh giá, Putin đang miêu tá Mỹ như một đối tác khó đoán và thiếu thực lực, khiến những lời đe dọa từ Washington không đủ răn đe.

• Có dấu hiệu Nga tận dụng khả năng công nghệ, quân sự và kinh tế để chống đỡ: như lời cảnh báo của The Sun nói Nga sẽ không giới hạn hành động về tên lửa hạt nhân.

Nga đang có nhiều chiến thuật để đối phó áp lực từ Mỹ

Chiến lược toàn diện của Putin đối phó áp lực 

Dựa trên các phản ứng chính trị, quân sự, ngoại giao - đây là những chiến lược tiêu biểu mà điện Kremlin triển khai:

Duy trì động lực chiến trường

• Putin tuyên bố quân đội Nga hiện đang năm ưu thế trên mặt trận, đặc biệt vừa chiêm thành phố Chasiv Yar sau hơn 16 tháng chiên đấu Reuters •

• Mục tiêu ngắn hạn là giữ vững lợi thế chiến trường, khiến Mỹ và các đồng minh khó ép ông thay đổi bằng biện pháp trừng phạt đơn thuần.

Dập tắt tấn công bằng ngoại giao mềm

• Điện Kremlin tránh đối đầu trực diện bằng tuyên bố hòa đàm "theo cách của mình" , trong khi vẫn giữ vững các điều kiện và thủ tục riêng.

• Sử dụng lời khai từ chuyên gia như Sergei Markov tiết lộ kế hoạch "lấy lòng" Trump, tránh làm suy yếu mối quan hệ trực tiếp giữa Putin và tổng thống Mỹ 

• Mẫu ngoại giao này cho thấy Putin vừa muốn đối thoại, vừa không bị Mỹ ép buộc vi phạm "điều kiện của Nga".

Chủ động gia nhập tiến trình ngoại giao mà vẫn năm quyền kiểm soát

• Sự chấp thuận họp thượng đính tại Alaska (hoặc UAE) không phải dấu hiệu nhượng bộ kiếm soát tiến trình và định hướng.

• Liên tiếp xuất hiện các bước đi ngoại giao giữa Putin, Lukashenko và Mỹ đế xây dựng nên táng cho cuộc đối thoại, trong đó Nga có vai trò trung tâm.

Tận dụng luật lệ quốc tế và quyền lực mềm

• Nga sử dụng "khoảnh khắc biểu tượng": Tặng huân chương Lenin cho con trai quan chức CIA như vừa là hành động nhân đạo, vừa là chiêu lôi kéo cảm tình Mỹ.

• Thấu hiểu hệ thống truyền thông Mỹ, Putin nắm giữ một phần quyền lực kể cả trong việc kế chuyện - giúp Moskva kiểm soát hình ảnh của mình.

Kết hợp với đồng minh và đối tác chiến lược

• Trung Quốc nêu rõ hài lòng với việc liên lạc Mỹ-Nga đang được duy trì, tạo áp lực mềm lên cả hai phía.

• Belarus trở thành cầu nối thầm lặng giữa Washington và Kremlin, giúp chuẩn bị cho summit Trump-Putin.

Những hiệu ứng và nguy cơ tiềm ẩn

Hiệu quả tạm thời của chiến thuật mềm mại

• Việc Putin đồng ý gặp, đồng thời giữ được quan điểm chiến đấu, giúp lui thời hạn trừng phạt - ít nhất lùi lại áp lực từ Mỹ.

• Mục tiêu dài hạn của Kremlin là củng cố những điều đã đạt được trên chiến trường và tìm cách hợp pháp hóa chúng qua con đường ngoại giao.

Rủi ro đánh giá sai từ Mỹ và đồng minh châu Âu

• Siêu chiến lược mềm dẻo của Nga có thể gây tranh cãi, như bình luận của tờ Politico và Times cảnh báo răng những thỏa thuận Trump-Putin có thể loại bỏ Ukraine khỏi cuộc chơi (như "thóa thuận Munich 1938") 

• Ukraine và các đồng minh lo sợ Moscow sẽ sử dụng summit này để đạt được lợi ích ngoại giao mà không thực sự nhượng bộ.

Nguy cơ chiến sự tiếp tục leo thang

• Trong khi ngoại giao diễn ra, quân sự vẫn đang là ưu tiên của Putin. Reuters nhắc đến chiến sự vân đang diễn biến khốc liệt và Nga nắm thế chủ động

• Hợp đồng hòa bình nếu không đi kèm kiểm chứng và nhượng bộ cụ thể từ Nga sẽ khó đem lại ổn định lâu dài.

Câu hỏi về tương lai chiến lược của Putin

• Liệu Putin sẽ tiếp tục xoay chiều giữa đối thoại và chiến tranh, nhằm tối đa hóa lợi ích trong từng giai đoạn?

• Việc "ứng phó tối hậu thư" một cách hiệu quả có thể củng cố vị thế nội chính của Putin, nhưng nó cũng có thế khiến áp lực từ Mỹ trở nên quyết liệt hơn trong dài hạn.

Trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra tối hậu thư khắt khe và nguy cơ trừng phạt thứ cấp ngày càng hiện hữu, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã khéo léo né tránh áp lực bằng chiến lược ngọai giao linh hoạt và chủ động, kết hợp ứng xử cứng rắn trên chiến trường, và tận dụng các đồng minh và biểu tượng quyền lực mềm để giảm nhiệt cuộc đối đầu. Putin không nhượng bộ - ông vẫn tin vào sức mạnh kinh tế và quân sự của Nga - nhưng ông cũng không lao thẳng vào đối đầu trực diện.

Thay vào đó, ông tìm cách làm "dịu" nước Mỹ và rút thời hạn cấm vận, đồng thời chuẩn bị tinh thần cho các cuộc đàm phán ngoại giao nhằm bảo vệ những mục tiêu chiên lược. Kết quả là: Moscow vẫn giữ thế chủ động, trong khi áp lực ngày càng nhiều, vẫn chưa buộc được Putin thay đổi lập trường. Bài học rút ra: đối mặt với "maximum pressure"", điện Kremlin đã chọn đấu tranhmềm, nhưng không có nghĩa là thỏa hiệp.