Toàn cảnh nước mỹ

Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đã áp đặt hàng loạt biện pháp trừng phạt nghiêm khắc đối với Nga, trong đó có việc cấm nhập khẩu trực tiếp dầu mỏ Nga hoặc áp giá trần.Trong khi đó, các quốc gia như Ân Độ và Trung Quốc đã tận dụng cơ hội này để nhập khấu dâu thô Nga với giá rẻ hơn.

Tuy nhiên, một diễn biến bất ngờ đã xảy ra trong thời gian gần đây: Mỹ đang gián tiếp mua dầu của Nga thông qua các kênh trung gian. Điều này đã gây ra nhiều tranh cãi trên trường quốc tế và khiến Ấn Độ - một trong những khách hàng lớn của dầu Nga - rơi vào thế khó. Sự mâu thuẫn giữa tuyên bố chính trị và thực tế thị trường đang tạo ra nhiêu hệ luy nghiêm trọng.

Mỹ có thực sự mua dầu từ Nga ?

Mỹ chính thức tuyên bố cấm nhập khẩu dầu Nga từ năm 2022. Tuy nhiên, theo các báo cáo gần đây của Bloomberg và Financial Times, một lượng lớn dầu của Nga sau khi được tinh chế hoặc tái xuất từ các nước thứ ba như Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Singapore, Trung Quốc... đã quay trở lại thị trường Mỹ dưới dạng sản phẩm tinh chê như xang, dâu diesel, hóa dâu hoặc dâu bôi trơn.

Con đường trung gian: Ấn Độ và Singapore

• Ấn Độ - nhà nhập khẩu dầu lớn thứ ba thế giới - đã tăng mạnh mua dầu thô của Ng k t khi phưng Tây cấm vn. Các nhà máy lọc dầu lớn của Ấn Độ như Reliance Industries và Indian Oil Corporation tinh chế dầu Nga rồi xuất khấu sang các nước phương Tây, bao gồm cả Mỹ.

• Theo dữ liệu từ Kpler và Vortexa, Ân Độ đã xuất khẩu hàng triệu thùng sản phẩm dầu tinh chế sang Mỹ, đặc biệt là các sản phẩm như naphtha, dầu diesel và xăng động cơ.

• Dầu Nga biến thành "sản phẩm Ấn Độ", vượt qua hàng rào trừng phạt.

Lỗ hổng trong cơ chế giám sát

• Các lệnh trừng phạt hiện tại của Mỹ không cấm nhập khẩu sản phẩm dầu từ các nước không thuộc G7. Do đó, nếu dầu Nga được chế biến ở Ấn Độ hoặc Singapore, Mỹ hoàn toàn hợp pháp nhập khẩu.

• Điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn:

Mỹ công khai phản đối Nga, nhưng lại gián tiếp thúc đẩy nguồn thu từ dầu mỏ của Moscow.

Ấn độ gặp khó : " gậy ông đập lưng ông "

Việc Mỹ quay lại nhập khẩu gián tiếp dầu Nga thông qua Ân Độ đang khiến quốc gia Nam Á này lâm vào thế lưỡng nan.

Ấn Độ vừa muốn duy trì quan hệ với Nga để bảo đảm lợi ích năng lượng, vừa không thể để mối quan hệ với Mỹ - đối tác chiến lược trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương - bị ảnh hưởng.

Mỹ gây áp lực chính trị với Ấn Độ

• Trong các cuộc đối thoại song phương gần đây, Washington đã bày tỏ quan ngại về vai trò của Ấn Độ trong việc "tái xuất dầu Nga".

• Một số nghị sĩ Mỹ yêu cầu điều tra việc các công ty Mỹ nhập khẩu sản phẩm từ dầu Nga thông qua Ân Độ, đặt ra câu hỏi vê đạo đức và sự trung thực trong thực thi lệnh trừng phạt.

Nguy cơ bị đưa vào "tầm ngắm thứ cấp"

• Dù chưa chính thức áp dụng, nhưng Mỹ có thể sử dụng cơ chế "trừng phạt thứ cấp" đối với các doanh nghiệp và quốc gia giúp Nga né tránh trừng phạt.

• Điều này khiến Ấn Độ lo ngại bị mất các ưu đãi thương mại, đầu tư công nghệ cao, hoặc bị gây áp lực trong đàm phán quốc phòng.

Mối quan hệ giữa Ấn Độ và Mỹ đang chứa đựng nhiều bất ổn

Mối quan hệ đối tác với Nga bị đe doạ

• Nga đang dần chuyển hướng sang Trung Quốc - một đối tác lớn hơn, ổn định hơn – và dường như cũng không hài lòng với việc Ấn Độ trục lợi từ việc bán lại sản phẩm dầu Nga với giá cao

• Một số nguôn tin cho thấy Moscow đang cân nhắc siết lại nguồn cung dầu giảm giá cho các nhà máy lọc dầuẤn Độ nếu bị nghi ngờ "gian dối" trong quá trình phân phối trong quá trình phân phối.

Phân tích lợi hại : ai được ,ai mất

 Nga vẫn có lợi

• Dù chịu trừng phạt, Nga vẫn bán được dầu ra thế giới - chỉ là phải thông qua nhiều kênh hơn và giá chiết khấu sâu hơn.

• Moscow đã thích nghi với hệ thống thanh toán mới, sử dụng đông rupee, nhân dân tệ hoặc vàng thay vì USD.

• Nguồn thu từ dầu vẫn là động lực chính để Nga duy trì chiến dịch quân sự và ổn định ngân sách quốc gia.

Mỹ lợi cả đôi đường

• Mỹ vừa thể hiện lập trường cung rắn về mặt ngoại giao, vừa đám bảo nguồn cung năng lượng ổn định với giá hợp lý.

• Các công ty lọc dầu Mỹ vẫn có sản phẩm để duy trì chuỗi cung ứng, đặc biệt trong bối cảnh Trung Đông bất ổn.

Ấn Độ bị "kẹp giữa hai gọng kìm"

• Một mặt bị nghi ngờ "tiếp tay" cho Nga, mặt khác lại không đủ thế lực để đối đầu với Mỹ.

• Nếu Mỹ thắt chặt quy định nhập khẩu sản phẩm dầu tinh chế từ Ấn Độ, hàng loạt nhà máy lọc dầu tại đây sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

• Vị thế của Ấn Độ trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương có thể bị lung lay nếu quan hệ Mỹ - Ấn rạn nứt.

Các hệ quả toàn cầu và dự báo

 Thị trường dâu toàn cầu thiếu minh bạch

• Việc dầu thô bị "rửa nhãn" thông qua các quốc gia trung gian làm tăng rủi ro đầu cơ, thiếu minh bạch, và làm suy yếu tính hiệu quá của các lệnh trừng phạt.

• Các nước trung lập (ví dụ UAE, Thổ Nhĩ Kỳ) trở thành điểm trung chuyển, tạo ra "vùng xám" về pháp lý.

Cạnh tranh địa chiến lược gia tăng

• Trung Quốc, Mỹ, Ấn Độ đều tìm cách đảm bảo nguồn cung năng lượng trong bối cảnh thế giới đầy bất định.

• Căng thẳng địa chính trị ở Trung

Đông, biến đổi khí hậu, và nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu khiến dầu mỏ vẫn là yếu tố chiến lược hàng đầu.

Các FTA và chuỗi cung ứng có thể bị điều chỉnh

• Các hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Mỹ và các nước châu Á có thể đươc đàm phán lai, bổ sung điều khoản giám sát nguồn gốc nguyên liệu đầu vào - đặc biệt là với các sản phẩm có nguồn gốc năng lượng.

Giải pháp và khuyến nghị

Đối với Ấn Độ

• Cần xây dựng chiến lược năng lượng đa dạng, giảm phụ thuộc vào nguồn cung giá rẻ nhưng rủi ro cao.

• Tăng cường minh bạch hóa hoạt động xuất khẩu, phân định rõ sản phẩm nào có gốc từ dâu Nga, nhăm tránh bị Mỹ nghi ngờ.

• Đàm phán song phương với Mỹ để thiết lập cơ chế giám sát linh hoạt, tránh bị đưa vào danh sách trừng phạt thứ cấp.

Đối với Mỹ

• Nếu thực sự muốn lệnh trừng phạt hiệu quả, cần bịt các lỗ hổng pháp lý và minh bạch hóa chuỗi cung ứng dầu.

• Không nên sử dụng trừng phạt như công cụ chính trị tùy tiện, vì sẽ làm tốn hại đến quan hệ với các đồng minh như Ân Độ, Singapore... 

Đối với Nga

• Trong ngắn hạn, việc "vòng vèo" đưa dầu ra thị trường là một giải pháp tạm thời. Nhưng về lâu dài, Nga cần hướng tới xây dựng đối tác năng lượng ổn định thay vì phụ thuộc vào các trung gian cơ hội.

• Đầu tư vào cơ sở hạ tầng xuất khấu trực tiếp qua tuyến phía Đông (đến Trung Quốc, Triều Tiên, Việt Nam) có thể giúp giảm chi phí và rủi ro.