Tìm hiểu pháp luật

Sau nhiều tháng bị công luận chỉ trích vì các thẩm phán cánh hữu nhận quà tặng mà không tiết lộ công khai, Tòa án tối cao Mỹ vừa công bố “các quy tắc và nguyên tắc hướng dẫn cách ứng xử của các thành viên Tòa án”. Đây là một động thái “quan trọng” bởi lâu nay Tòa án tối cao Mỹ bị dư luận xem là còn nhiều vấn đề.

Theo thông cáo của Tòa án Tối Cao, bộ quy tắc mới, dài 14 trang và được tất cả 9 thẩm phán ký, nhấn mạnh sự cần thiết của việc "bảo vệ sự liêm chính và độc lập của cơ quan tư pháp, tránh những hành vi không đúng mực và có biểu hiện không đúng mực trong mọi hoạt động".

"Thẩm phán không được phép để các mối quan hệ gia đình, xã hội, chính trị, tài chính hoặc các mối quan hệ khác ảnh hưởng đến hành vi hoặc phán quyết chính thức", theo bộ quy tắc.

9 thẩm phán Toà án tối cao Mỹ

Quyết định này được đưa ra sau khi tổ chức báo chí phi lợi nhuận ProPublica vào tháng 6 đã phanh phui một loạt báo cáo gây chấn động, vạch trần những chuyến du lịch và kỳ nghỉ quốc tế xa hoa bao gồm chuyến đi du thuyền ở New Zealand và các chuyến bay bằng máy bay riêng trên toàn cầu mà thẩm phán Clarence Thomas được nhận từ sự hào phóng của nhà tài trợ lớn của đảng Cộng hòa Harlan Crow. Các báo cáo sau đó tiết lộ rằng Crow đã trả học phí cho cháu nội của ông Thomas.

Một thẩm phán bảo thủ khác là ông Samuel Alito cũng bị dính vào các bê bối về đạo đức sau khi ProPublica tiết lộ ông này đã bay trên một chiếc máy bay riêng thuộc sở hữu của tỷ phú Paul Singer trong một chuyến đi nghỉ.

Mặc dù bộ quy tắc nhận được sự chấp thuận từ Tòa Án, nhiều chuyên gia và nhóm quan sát vẫn bày tỏ lo ngại. Gabe Roth, giám đốc điều hành của tổ chức "Fix the Court" cho biết các hướng dẫn phần lớn là “công việc sao chép và dán” từ các bộ quy tắc của các tòa án cấp dưới. Trong trường hợp không có bất kỳ hệ thống thực thi nào, “làm sao công chúng có thể tin tưởng rằng họ sẽ làm bất cứ điều gì ngoài việc bao che cho nhau, đạo đức nằm ở đâu?”.

Bà Caroline Ciccone, Chủ tịch nhóm giám sát phi đảng phái Accountable.US nói rằng nếu không có cơ chế thực thi rõ ràng, “quy tắc ứng xử này chỉ là một chiêu trò PR để xoa dịu công chúng Mỹ vì họ yêu cầu Tòa án tối cao phải làm tốt hơn".

Một điều khoản khác trong bộ quy tắc ứng xử nói rằng “một thẩm phán không được phát biểu tại một sự kiện được tài trợ bởi hoặc liên quan đến một đảng chính trị hoặc một chiến dịch tranh cử chức vụ chính trị”, nói thêm rằng một thẩm phán không nên “cố ý làm diễn giả, khách mời danh dự hoặc xuất hiện trong chương trình” của một “sự kiện gây quỹ”.

Vào tháng 9, ProPublica tiết lộ rằng ông Thomas đã tham gia ít nhất 2 sự kiện nhằm tài trợ cho mạng lưới cánh hữu của các ông trùm năng lượng, anh em nhà Koch. Điều này đặt ông ta “vào vị trí đặc biệt khi đóng vai trò là người thu hút gây quỹ cho một mạng lưới đã đưa các vụ án ra tòa án tối cao, bao gồm cả một trong những vụ án được theo dõi chặt chẽ nhất trong nhiệm kỳ sắp tới”. Đó là vụ án Loper Bright Enterprises kiện Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo. Vụ án liên quan đến quyền của các cơ quan liên bang trong việc quản lý các doanh nghiệp trong các lĩnh vực bao gồm quyền lao động, bảo vệ môi trường và người tiêu dùng.