Câu chuyện Đại sứ

Trong nhiều thập kỷ, Anh Quốc được xem là một trong những lực lượng quân sự mạnh nhất châu Âu, nắm giữ kho vũ khí hiện đại, khả năng triển khai toàn cầu và vị thế quốc gia có vũ khí hạt nhân. Thế nhưng, bức tranh quốc phòng của London đang thay đổi nhanh chóng theo chiều hướng đáng lo ngại.

Hàng loạt báo cáo quốc phòng gần đây, từ chính giới cho tới các cơ quan nghiên cứu độc lập, đều đưa ra cảnh báo rằng nước Anh có thể không còn đủ sức mạnh để đối phó với các thách thức an ninh hiện tại, từ Nga, Trung Quốc cho tới khủng bố công nghệ cao.

Lực lượng quân sự thu hẹp đến mức báo động

Trọng tâm của khủng hoảng nằm ở chính lực lượng quân đội Anh. Chỉ trong hơn 10 năm, quân số của Lục quân Anh đã giảm từ hơn 100.000 xuống dưới 73.000 quân – quy mô nhỏ nhất kể từ năm 1714. Nhiều nghị sĩ Anh thẳng thắn gọi đây là “một con số không thể chấp nhận trong thời kỳ khủng hoảng an ninh toàn cầu”.

Không chỉ giảm quân số, tình trạng thiếu hụt trang thiết bị chiến đấu cũng diễn ra nghiêm trọng. Một số đơn vị báo cáo tình trạng xe bọc thép lỗi thời, đạn pháo không đủ để đáp ứng cường độ huấn luyện, thậm chí phải “giảm đào tạo để tiết kiệm đạn”. Nếu xảy ra xung đột cường độ cao ở châu Âu, Anh – một thành viên nòng cốt của NATO – có thể không triển khai nổi một lữ đoàn hoàn chỉnh trong vài ngày đầu tiên, điều mà giới hoạch định chiến lược coi là “điểm yếu chết người”.

Những chiếc tàu sân bay tỷ đô nhưng thiếu phi đội

Trong khi đó, Hải quân Hoàng gia Anh dù sở hữu hai tàu sân bay hiện đại Queen Elizabeth và Prince of Wales, nhưng lại đối mặt nghịch lý: tàu sân bay có nhưng không đủ máy bay để vận hành đầy đủ. Phi đội F-35B mua mới tiến độ chậm hơn dự kiến, trong khi chi phí bảo dưỡng cao khiến số lượng máy bay chiến đấu luôn trong tình trạng thiếu hụt.

Đó là chưa kể các sự cố kỹ thuật liên tục xảy ra với tàu sân bay Prince of Wales, khiến con tàu thường xuyên phải nằm trong cảng để sửa chữa. Giới phân tích cho rằng một lực lượng hải quân muốn duy trì sức mạnh toàn cầu không thể chỉ dựa vào các biểu tượng, mà phải có khả năng vận hành thực sự – điều hiện tại Anh đang gặp khó khăn nghiêm trọng.

Ngân sách quốc phòng bị “bào mòn”

Sau nhiều năm cắt giảm chi tiêu công, quốc phòng Anh chịu áp lực ngân sách lớn. Mặc dù Thủ tướng Anh đã cam kết nâng chi tiêu quốc phòng lên 2,5% GDP vào năm 2030, nhưng giới chuyên gia cho rằng con số này không theo kịp mức tăng chi phí quân sự trong thời đại vũ khí công nghệ cao. Những hệ thống như phòng không, tác chiến mạng, tàu ngầm hạt nhân hay tên lửa hành trình đều đòi hỏi khoản đầu tư khổng lồ, vượt xa tốc độ tăng ngân sách.

Nhiều dự án quốc phòng bị trì hoãn hoặc cắt giảm quy mô, từ chương trình mua xe bọc thép Ajax cho tới hiện đại hóa không quân. Hệ quả là một lực lượng vừa thiếu quân, vừa thiếu trang bị, vừa thiếu ngân sách để nâng cấp.

Mối đe dọa từ Nga: NATO cảnh báo, Anh đối mặt nguy cơ

Trong bối cảnh chiến sự ở Ukraina tiếp tục leo thang, Nga gia tăng ngân sách quốc phòng lên mức cao nhất kể từ Chiến tranh Lạnh. NATO nhiều lần cảnh báo rằng các nước châu Âu phải chuẩn bị cho khả năng xảy ra xung đột trực tiếp với Nga trong vòng 5–10 năm tới. Nếu điều đó xảy ra, Anh – với - vai trò trụ cột của NATO – sẽ phải gánh trách nhiệm lớn.

Thế nhưng, chính các tướng lĩnh Anh cũng thừa nhận rằng nếu chiến tranh bùng nổ ngày mai, nước Anh không đủ khả năng duy trì một chiến dịch quân sự kéo dài và cường độ cao.

Tình trạng thiếu đạn dược, thiếu hệ thống phòng không tầm trung, thiếu khả năng sản xuất quốc phòng trong nước khiến London phụ thuộc nhiều vào Mỹ và năng lực chung của NATO.

Sự phụ thuộc đó, theo các chuyên gia, làm suy yếu tính độc lập chiến lược của Anh điều vốn được xem là nền tảng của danh tiếng quân sự nước này.

Châu Âu đang trong cuộc canh tranh với Nga và Trung Quốc

Cuộc cạnh tranh công nghệ: Anh bị bỏ lại phía sau?

Tác chiến hiện đại ngày nay không chỉ nằm ở súng đạn, mà còn ở trí tuệ nhân tạo, không gian mạng, vệ tinh và tác chiến điện tử. Trong cuộc cạnh tranh này, Anh đang bị đánh giá là chậm hơn Mỹ, Pháp và thậm chí là Đức.

Năng lực phòng thủ mạng của Anh từng được coi là hàng đầu châu Âu, nhưng với sự gia tăng của các cuộc tấn công mạng từ Nga và Trung Quốc, hệ thống hiện nay bị coi là “không còn đủ để bảo vệ toàn diện cơ sở hạ tầng quan trọng”. Trong khi đó, chương trình phát triển vệ tinh quân sự gặp nhiều khó khăn, thiếu nguồn đầu tư đủ mạnh.

Lực lượng dự bị phong tỏa, tinh thần binh sĩ giảm sút

Một thách thức nghiêm trọng nữa là khủng hoảng nhân lực. Số lượng thanh niên Anh gia nhập quân đội giảm mạnh, do mức lương khởi điểm thấp, môi trường khắc nghiệt và nhiều vụ bê bối trong quân ngũ bị phanh phui.

Các chuyên gia cho rằng nếu không cải thiện chế độ đãi ngộ và phục hồi hình ảnh quân đội, Anh sẽ không thể thu hút lực lượng tinh nhuệ cần thiết.

Nhiều cựu binh từng phục vụ tại Afghanistan và Iraq cảnh báo về tình trạng “chảy máu chất xám” khi nhiều quân nhân giỏi rời bỏ quân đội để làm việc cho các tập đoàn quốc phòng tư nhân có mức thu nhập cao hơn nhiều lần.

Một nước Anh đứng trước ngã rẽ

Tất cả những yếu tố trên cộng hưởng, tạo nên đánh giá rằng quốc phòng Anh đang đứng trước nguy cơ thất bại – không phải theo nghĩa sụp đổ, mà theo nghĩa không còn đủ sức mạnh để đáp ứng đúng vai trò của một cường quốc quân sự.

Truyền thông Anh cảnh báo rằng nếu không thay đổi mạnh mẽ, London có thể đánh mất vị thế trong NATO, đánh mất khả năng răn đe chiến lược và thậm chí đánh mất lòng tin của đồng minh.

Anh cần làm gì?

Các chuyên gia hàng đầu đề xuất ba bước quan trọng:

Tăng mạnh ngân sách quốc phòng, ít nhất 3% GDP trong vòng 5 năm.

Tái cấu trúc lực lượng, ưu tiên tác chiến mạng, sản xuất đạn dược trong nước, hiện đại hóa phòng không.

Cải thiện chế độ đãi ngộ, thu hút nhân lực chất lượng cao vào quân đội.

Cuộc cạnh tranh quyền lực toàn cầu đang bước vào thời kỳ mới, khốc liệt và khó đoán hơn. Một nước Anh mạnh về quốc phòng không chỉ bảo vệ chính mình mà còn là trụ cột ổn định của cả châu Âu. Thế nhưng hiện tại, những cảnh báo về nguy cơ thất bại đang vang lên rõ ràng – và London buộc phải hành động trước khi quá muộn.