Câu chuyện Đại sứ

BƯỚC NHẢY VỌT CÔNG NGHỆ QUÂN SỰ CỦA NGA

Việc Nga công bố sản xuất tới 3.000 UAV mỗi tháng đã thu hút sự chú ý của toàn thế giới. Đây không chỉ là một dấu hiệu cho thấy tiềm năng vượt trội của Nga trong công nghệ quốc phòng, mà còn phản ánh một chiến lược quân sự mới trong bối cảnh cuộc xung đột Nga-Ukraine vẫn đang diễn ra phức tạp.

UAV - hay máy bay không người lái - đang dần trở thành một yếu tố then chốt trong các cuộc xung đột hiện đại. Từ do thám, trinh sát, đến tấn công chính xác, UAV đã chứng minh giá trị chiến thuật những cường quốc quân sự như Mỹ, Israel hay Trung Quốc. 

NGUỒN GỐC VÀ BỐI CẢNH CỦA KẾ HOẠCH

 Kinh nghiệm từ chiến trường Ukraine

Chiến trường Ukraine đã trở thành một "phòng thí nghiệm chiến tranh" của UAV. Trong giai đoạn đầu của cuộc chiến, Nga đối mặt với sự áp đảo của các UAV Thổ Nhĩ Kỳ như Bayraktar TB2 và sau này là sự hỗ trợ mạnh mẽ của Mỹ với UAV tấn công và do thám. Tuy nhiên, kể từ năm 2023, Nga đã có những bước chuyển mình rõ rệt - đặc biệt là sau khi hợp tác sâu rộng với lran để triển khai UAV Shahed-136. Những thành công ban đầu đã khiến Nga đẩy mạnh nội địa hóa công nghệ UAV.

UAV Shahed-136 do Iran sản xuất (Nguồn: VOV)

Sự đầu tư mạnh mẽ từ nhà nước

Dưới sự chỉ đạo của Tổng thống Vladimir Putin, một mạng lưới sản xuất UAV đã được thành lập khắp nước Nga, với các trung tâm trọng điểm tại Moscow, Kazan, Ural và vùng Viễn Đông. Chính phủ Nga đã phê duyệt kế hoạch "Tự chủ công nghệ chiến đấu không người lái" giai đoạn 2024-2030, cấp ngân sách hàng tỷ USD, miễn thuế và ưu tiên tuyển dụng nhân lực chất lượng cao.

MỤC TIÊU VÀ LOẠI UAV ĐƯỢC PHÁT TRIỂN

UAV chiến thuật và tấn công cảm tử gây áp lực tinh thần lên lực lượng Ukraine vì liên tục bị giám sát và tấn công bất ngờ từ trên không. Theo nhiều nguồn tin tình báo phương Tây, mỗi ngày Nga có thể triển khai hàng trăm UAV các loại tại mặt trận phía Đông và Nam Ukraine. Điều này gây khó khăn lớn cho các đợt phản công của Ukraine, dù được trang bị vũ khí phương Tây hiện đại.

PHẢN ỨNG CỦA PHƯƠNG TÂY

Tăng cường phòng không và chống UAV

Các quốc gia NATO đang khẩn trương cung cấp hệ thống phòng không ngắn hạn cho Ukraine như NASAMS, IRIS-T, Gepard hoặc súng bắn UAV di động. Tuy nhiên, chi phí cho mỗi quả tên lửa phòng không cao gấp 10-100 lần UAV cảm tử - khiến cán cân kinh tế không có lợi cho Ukraine.

Cạnh tranh sản xuất UAV

Mỹ và EU đã đẩy mạnh nghiên cứu các thế hệ UAV mới, với khả năng bay lâu hơn, mang vũ khí nặng hơn và tích hợp trí tuệ nhân tạo (Al). Một cuộc chạy đua vũ trang UAV mới đang hình thành, đẩy ngành công nghiệp quốc phòng toàn cầu bước vào kỷ nguyên "robot chiến đấu".

NHỮNG LO NGẠI TOÀN CẦU

Mối đe dọa an ninh từ UAV giá rẻ

Sự phổ biến của UAV giá rẻ do Nga sản xuất không chỉ gây nguy cơ leo thang xung đột, mà còn mở đường cho các nhóm khủng bố, lực lượng dân quân vũ trang tiếp cận vũ khí có sức sát thương cao với chi phí thấp.

Vi phạm luật pháp quốc tế và đạo đức chiến tranh

Các cuộc tấn công UAV vào hạ tầng dân sự như nhà máy điện, cầu, hay nhà ở thường gây thương vong cho dân thường - vi phạm Công ước Geneva. Việc sản xuất hàng loạt UAV có thể kéo dài chiến tranh và làm trầm trọng thêm khủng hoảng nhân đạo.

TƯƠNG LAI CHIẾN LƯỢC CỦA NGA

Thế trận "chiến tranh không người"

Nga đang hướng tới mô hình chiến tranh "không người" - tận dụng UAV, robot mặt đất, vũ khí tự hành và AI để giảm lệ thuộc vào binh sĩ. Việc sản xuất 3.000 UAV/tháng chỉ là một phần trong chiến lược tổng thể này.

Xuất khẩu và liên minh công nghệ UAV

Nga cũng sẽ tìm cách xuất khẩu UAV cho các đồng minh như Syria, Belarus, Venezuela, hoặc các nước châu Phi. Điều này có thể tạo ra "liên minh UAV toàn cầu" đối trọng với công nghệ UAV của Mỹ và NATO. Tuyên bố sản xuất 3.000 UAV mỗi tháng là bước ngoặt lớn của Nga trong công nghệ quân sự hiện đại. Nó cho thấy Moscow không chỉ theo kịp mà còn có thể vượt lên trong một số lĩnh vực quân sự chủ chốt. Tuy nhiên, đây cũng là dấu hiệu đáng lo ngại cho hòa bình thế giới - khi mà UAV trở thành biểu tượng của một thế giới ngày càng tự động hóa, lạnh lùng, và nguy hiểm.

Trong bối cảnh này, điều cần thiết không chỉ là chạy đua vũ trang, mà còn phải xây dựng các khuôn khổ pháp lý quốc tế để kiểm soát việc sử dụng UAV trong chiến tranh - nhằm bảo vệ dân thường, giảm thiểu thương vong và gìn giữ những giá trị nhân đạo căn bản trong thời đại công nghệ cao.