Tìm hiểu pháp luật

Qua thảo luận, các đại biểu Quốc hội bày tỏ đồng tình và đánh giá cao với các báo cáo; cho rằng, khối lượng công việc của các ngành Công an, Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân, Thanh tra Chính phủ và Bộ Tư pháp đều tăng cao, nhưng kết quả thực hiện đều đạt và vượt các chỉ tiêu Quốc hội đề ra, cho thấy sự nỗ lực rất lớn của các ngành.

Chống tham nhũng trong hoạt động tư pháp được Nhân dân quan tâm

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh  - Đoàn Đại biểu quốc hội Khánh Hòa cho biết, các đại biểu Quốc hội và cử tri ghi nhận sự nỗ lực của các cơ quan khi thực hiện các chức năng nhiệm vụ và đạt được những kết quả đã nêu trong báo cáo.

Tình hình kinh tế - xã hội phát triển rất nhanh và mạnh mẽ, kinh tế càng phát triển thì mâu thuẫn tranh chấp kinh tế không thể tránh khỏi, kể cả vi phạm pháp luật và tội phạm.

Đại biểu ghi nhận những nỗ lực trong phòng chống tội phạm, đã khởi tố truy tố và xét xử, tạo lập được niềm tin của người dân, của cử tri, tin tưởng vào pháp luật, vào công lý và xa hơn nữa là tin tưởng vào chế độ.

Tuy nhiên, theo đại biểu, sự nỗ lực của các cơ quan hiện nay rất đáng ghi nhận nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của đất nước chưa và tạo lập niềm tin vững chắc với người dân.

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh. Ảnh: Quochoi.vn

Cho ý kiến về báo cáo của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh đánh giá, báo cáo rất khái quát nhưng lại rất cụ thể, phản ánh được sự đóng góp to lớn của ngành Kiểm sát trong việc giữ gìn bảo vệ hiến pháp vào bảo vệ pháp luật, quá trình thực thi pháp luật trong thực tiễn cuộc sống đất nước ta.

Tuy vậy, đại biểu nhận thấy còn một số vấn đề cần được góp ý thêm, đó là báo cáo mới chỉ nêu được những việc đã làm của ngành kiểm sát theo chức năng nhiệm vụ được giao.

Tuy nhiên, trước diễn biến về tình hình tội phạm vi phạm pháp luật cũng như tình hình khiếu kiện hành chính tranh chấp dân sự kinh doanh thương mại, lao động, hôn nhân và gia đình, tình hình những năm tiếp theo năm 2024, 2025 sẽ như thế nào, trong báo cáo công tác của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân tối cao chưa đưa ra được những dự báo để ngành kiểm soát có thể làm tốt hơn công tác được giao phó trong thời gian tới.

Báo cáo cũng chưa đề xuất được với Quốc hội những giải pháp đối với việc đối phó với tình hình có liên quan đến chức năng của Quốc hội trong công tác xây dựng pháp luật, giám sát và thực thi pháp luật trong từng lĩnh vực.

Đại biểu cũng cho biết, công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng tiêu cực đang được Đảng, Nhà nước ta quan tâm, đã đạt được những kết quả nhất định, ngành kiểm soát đã tham gia tích cực vào cuộc đấu tranh này.

Tuy nhiên, đấu tranh với tội phạm tham nhũng ngay trong hoạt động tư pháp đang là vấn đề được Quốc hội, cử tri, dư luận xã hội rất quan tâm.

Trong báo cáo có nêu về các số liệu vụ án, số bị can bị các cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao khởi tố điều tra.

Viện kiểm sát nhân tối cao cũng đã khởi tố điều tra các bị can là công chức ngành Kiểm sát về tội nhận hối lộ và không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội, nhưng ở các ngành khác như công an, tòa án, việc vi phạm pháp luật ở các cơ quan điều tra cơ quan xét xử tại sao lại không được nêu trong báo cáo.

Đại biểu đề nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân tối cao nên có báo cáo bổ sung rõ hơn nội dung này với Quốc hội.

Hoàn thiện thể chế để nâng cao chất lượng công tác tư pháp

Tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội được giữ vững, đảm bảo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội. Nhiều lỗ hổng trong công tác quản lý xã hội, quản lý kinh tế được phát hiện, sửa chữa, ý thức chấp hành pháp luật của toàn xã hội được nâng cao, nhân dân tin tưởng vào công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Để công tác tư pháp đạt được nhiều kết quả hơn, đại biểu Quốc hội đề nghị các báo cáo cần thể hiện nhiều hơn các kiến nghị để hoàn thiện thể chế, đặc biệt là hoàn thiện hệ thống pháp luật. Quốc hội, Chính phủ cần có cơ chế, chính sách hợp lý cho các cơ quan tư pháp và chế độ đãi ngộ tương xứng cho cán bộ, công chức trong lĩnh vực tư pháp phù hợp với số lượng, tính chất công việc, địa bàn phát triển.

Phát biểu tại hội trường, đề xuất giải pháp giải quyết những khó khăn của ngành tư pháp, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (đoàn Bình Dương) góp ý, 5 kiến nghị của Viện kiểm sát và 5 khó khăn của Tòa án nhân dân tại báo cáo số 110 cần được Quốc hội xem xét đưa vào nghị quyết kỳ họp thứ 6 để các cơ quan liên quan thực hiện.

Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (đoàn Bình Dương). Ảnh: Quochoi.vn

Về những khó khăn của ngành, đại biểu Xuân nêu, báo cáo của hai cơ quan Toàn án nhân dân và Viện kiểm sát đều nêu khó khăn về biên chế, tài chính chưa được bố trí đảm bảo, cán bộ ngành đối diện nhiều áp lực, chưa đảm bảo các điều kiện để thực thi nhiệm vụ.

Do đó, đại biểu Xuân quan tâm nhất về thực trạng biên chế và nhu cầu vị trí, việc làm (bao gồm cả vị trí việc làm về chức danh tư pháp và vị trí việc làm về hành chính, công nghệ thông tin, quản lý dữ liệu số trong toàn ngành).

Đại biểu Xuân cũng băn khoăn tình trạng cán bộ ngành tư pháp nghỉ việc và nguyên nhân cơ chế ngân sách nhà nước đảm bảo cho một biên chế trong từng ngành tư pháp và đảm bảo cho hoạt động thực tế của ngành theo luật định.

Do vậy, đại biểu đề nghị, cần quy định rõ hơn nội dung do ngân sách nhà nước của địa phương đảm bảo mức nào, hỗ trợ ra sao cho các cơ quan tư pháp cùng cấp để hoạt động hiệu quả.

Ngoài ra, nữ đại biểu cũng kiến nghị, nếu chưa có giải pháp bố trí đầy đủ biên chế cho các ngành tư pháp ở các cấp thì cần có cơ chế tài chính đảm bảo để Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân các cấp thuê mướn nhân lực, dịch vụ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ hiện tại.

Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân kiến nghị Chính phủ, Quốc hội cần có cơ chế, chính sách hợp lý cho các cơ quan tư pháp và chế độ đãi ngộ tương xứng cho cán bộ, công chức trong lĩnh vực tư pháp phù hợp với số lượng, tính chất công việc, địa bàn phát triển.

Theo đại biểu, đây là hướng cụ thể hóa tinh thần thể hiện trong Nghị quyết số 27 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng là phát triển nhân lực tư pháp đủ số lượng, bảo đảm chất lượng, có cơ cấu hợp lý, đổi mới chính sách, chế độ tiền lương, thời hạn bổ nhiệm và cơ chế bảo đảm để đội ngũ cán bộ tư pháp yên tâm công tác liêm chính, công tâm, chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, nhất là với đội ngũ thẩm phán. Đồng thời cần sớm nghiên cứu ban hành Luật Thừa phát lại đã được Quốc hội khóa XIII giao cho Chính phủ phối hợp với Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân xây dựng Luật Thừa phát lại trong Quốc hội khóa 14 nhưng đến nay còn chậm.

Đại biểu Siu Hương (đoàn Gia Lai). Ảnh: Quochoi.vn

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Siu Hương (đoàn Gia Lai) đánh giá cao kết quả đạt được về công tác tư pháp trong thời gian qua.

Đội ngũ lãnh đạo, cán bộ, công chức và những người làm công tác tư pháp hoàn thành tốt các nhiệm vụ đã đề ra. Đặc biệt, chưa phát hiện các trường hợp oan sai trong thực hiện chức năng tố tụng của các cơ quan. Đại biểu cho rằng, đây là điều đáng mừng trong tình hình tội phạm ngày càng gia tăng hiện nay.

Để để công tác tư pháp đạt được nhiều kết quả hơn, đại biểu Siu Hương đề nghị báo cáo cần thể hiện nhiều hơn các kiến nghị để hoàn thiện thể chế, đặc biệt là hoàn thiện hệ thống pháp luật.

Về công tác tổ chức bộ máy, qua thực tiễn, các báo cáo chưa thể hiện được sự bất cập về tổ chức bộ máy.

Tại kỳ họp này, Quốc hội đang tiến hành thảo luận cho ý kiến sửa đổi Luật Tổ chức Tòa án nhân dân. Theo đại biểu Siu Hương báo cáo chưa bao quát được toàn bộ nội dung đề nghị cần bổ sung những bất cập về công tác tổ chức trong thực hiện nhiệm vụ là một trong những cơ sở thực hiện sửa đổi Luật Tổ chức Tòa án nhân dân như tên gọi của hệ thống Tòa án địa phương.

Ngoài ra, đại biểu Siu Hương cũng nhấn mạnh về sự đồng bộ của hệ thống pháp luật. Bởi theo báo cáo của Chính phủ và thực tiễn giám sát đã bộc lộ nhiều vấn đề về tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Tuy nhiên, đối với công tác tư pháp lại chưa thể hiện vấn đề này. Thực tiễn hoạt động hướng dẫn trong nội bộ ngành Tòa án, tình trạng chồng chéo, thiếu đồng bộ, thống nhất trong thực tiễn áp dụng thi hành Luật.

Đại biểu Siu Hương cũng đề nghị cần mạnh tay xử lý đối với tình trạng vi phạm đối với tình trạng vi phạm pháp luật trong ngành tư pháp, bảo vệ pháp luật, góp phần bảo vệ chế độ quyền lợi chính đáng của các chủ thể; tăng cường hơn nữa đối với công tác giáo dục đạo đức công vụ.