Đối tác toàn diện

Đây không chỉ là hoạt động mang tính nhân đạo mà còn là biểu tượng cho tiến trình hòa giải, xây dựng lòng tin và thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện giữa hai quốc gia. Việt Nam đã thể hiện thiện chí, tinh thần trách nhiệm cao, và sự phối hợp tích cực trong suốt quá trình này

Chiến tranh Việt Nam kéo dài từ năm 1955 đến 1975 đã để lại nhiều hệ lụy nặng nề cả về con người lẫn vật chất cho hai bên tham chiến. Phía Hoa Kỳ có khoảng hơn 58.000 binh sĩ thiệt mạng, trong đó có hàng nghìn trường hợp được ghi nhận là mất tích.

Sau khi chiến tranh kết thúc, Hoa Kỳ đặc biệt quan tâm đến việc tìm kiếm, xác định danh tính và đưa hài cốt các binh sĩ mất tích vê nước. Đáp lại lời kêu gọi từ phía Hoa Kỳ, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện tinh thần nhân đạo, hợp tác và thiện chí cao bằng cách hỗ trợ các hoạt động tìm kiếm hài cốt lính Mỹ mất tích trong chiến tranh. Hoạt động này được triển khai từ những năm 1980 và ngày càng mở rộng, chuyên nghiệp hóa hơn.

Tiến trình hợp tác Việt - Mỹ trong việc tìm kiếm MIA (Missing in Action)

Việt Nam và Hoa Kỳ chính thức bắt đầu hợp tác trong lĩnh vực này từ năm 1988. Từ đó đến nay, đã có hàng trăm cuộc khai quật chung được thực hiện, hàng nghìn tài liệu, bằng chứng, nhân chứng được tìm kiếm, phân tích để phục vụ quá trình xác định danh tính hài cốt. Việc hợp tác diễn ra dưới nhiều hình thức:

• Đội hỗn hợp khai quật: Gồm các chuyên gia kỹ thuật, khảo cổ, quân sự của cả hai bên.

• Thảo luận song phương cấp cao: Được tổ chức định kỳ nhằm trao đổi thông tin, lập kế hoạch, điều phối hành động.

• Chia sẻ dữ liệu, bản đồ, hồ sơ chiến tranh: Việt Nam đã cung cấp nhiều tài liệu quý giá giúp phía Hoa Kỳ xác định vị trí chiến sự, nơi có thể có hài cốt.

Hỗ trợ từ người dân và cựu chiến binh: Nhiều nhân chứng, người dân địa phương đã trực tiếp tham gia chỉ điểm vị trí chôn cất, kể lại các sự kiện liên quan.

Tính đến nay, đã có hơn 150 lần hợp tác tìm kiếm chung được tổ chức tại nhiều tỉnh thành của Việt Nam như Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Kon Tum, Đông Nai, Bình Phước...

 Việt Nam - tinh thần nhân đạo và trách nhiệm cao

Việt Nam luôn xác định đây là trách nhiệm nhân đạo cần thiết, không chỉ vì quan hệ song phương mà còn là sự cảm thông với nỗi đau của những gia đình binh sĩ mất tích. Các cơ quan chức năng Việt Nam đã không tiếc công sức, nhân lực và tài nguyên để hỗ trợ Mỹ.

• Bộ Quốc phòng, cụ thể là Cục Chính sách - Tổng cục Chính trị và Bộ Tư lệnh Quân khu, là đơn vị chủ trì phối hợp với Đội tìm kiếm hỗn hợp.

• Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài và Ban chỉ đạo quốc gia về khắc phục hậu quả chiến tranh thường xuyên hỗ trợ công tác hậu cần, pháp lý, ngoại giao.

• Chính quyền địa phương các cấp chủ động phối hợp, huy động người dân cung cấp thông tin, bảo vệ hiện , Việt Nam cũng cho phép Mỹ đưa vào hoạt động Văn phòng MIA tại Hà Nội và một cơ sở tại Đà Nẵng - đây là những trung tâm phối hợp kỹ thuật quan trọng giữa hai bên.

Việt Nam trao trả cho Hoa Kỳ nhiều bộ hài cốt quân nhân mất tích trong chiến tranh

Kết quả đáng ghi nhận

Sau hơn 30 năm hợp tác, đã có nhiêu kết quả cụ thể:

• Hơn 700 bộ hài cốt hoặc mảnh xương nghi là của binh sĩ Mỹ được khai quật và hồi hương.

• Hàng trăm mẫu ADN được trích xuất và phân tích giúp xác định danh tính.

• Cơ sở dữ liệu lịch sử chiến tranh được xây dựng ngày càng hoàn chỉnh, hỗ trợ các hoạt động tìm kiêm.

• Niêm tin và hợp tác song phương được nâng cao, từ đó mở rộng ra các lĩnh vực khác như khắc phục hậu quả chất độc da cam, rà phá bom mìn, hỗ trợ người khuyết tật, giáo dục, y tê...

Thách thức còn tồn tại

Tuy đạt nhiêu kết quả, nhưng việc tìm kiếm hài cốt vẫn còn nhiều khó khăn:

• Thời gian quá lâu, hơn 50 năm khiến nhiêu dấu vêt bị xóa nhòa, hiện trường thay đổi hoặc bị xâm lấn.

• Thời gian quá lâu, hơn 50 năm khiến nhiều dấu vết bị xóa nhòa, hiện trường thay đổi hoặc bị xâm lấn.

• Khó xác định vị trí chính xác do thiếu thông tin, hồ sơ không đầy đủ hoặc mâu thuần giữa các nguôn.

• Điều kiện địa hình phức tạp, nhiều khu vực chiến tranh xưa nay đã trở thành khu dân cư, đất canh tác hoặc bị biến đổi bởi thời tiết.

• Một số trường hợp không thể xác định ADN do hài cốt phân hủy nặng hoặc đã bị cháy, chôn không hợp cách.

Tuy vậy, cả hai bên đều cam kết sẽ tiếp tục công việc này đến khi không còn thông tin nào khả thi để điều tra..

Ý nghĩa sâu sắc về nhân đạo và đối ngoại

Hợp tác tìm kiếm hài cốt lính Mỹ không chỉ là vấn đề kỹ thuật hay nghĩa vụ, mà còn là biểu tượng nhân đạo, là biểu hiện của tinh thần "khép lại quá khứ, hướng tới tương lai" . Đây cũng là hành động góp phân làm lành vết thương chiến tranh, giúp hàn gắn lòng người, đặc biệt với các gia đình có người thân mất tích.

Đối với Việt Nam, hoạt động này cũng nâng cao vị thế quốc tế, thể hiện là quốc gia có trách nhiệm, nhân văn, tôn trọng các nguyên tắc quốc tế về nhân quyền và nhân đạo.

Triển vọng hợp tác trong tương lai

Hai nước đã xác định sẽ tiếp tục duy trì các cuộc đối thoại định kỳ về tìm kiếm hài cốt MIA và các lĩnh vực nhân đạo liên quan đến chiên tranh. Trong các cuộc gặp gỡ cấp cao, hai bên đều khẳng định đây là một phần quan trọng của quan hệ song phương.

Ngoài ra, Việt Nam cũng kỳ vọng phía Mỹ tiếp tục hỗ trợ khắc phục hậu quả chiến tranh như:

• Tẩy độc dioxin tại sân bay Biên Hòa, Phù Cát, A So...

• Rà phá bom mìn chưa nổ tại các tỉnh miên Trung.

• Hỗ trợ nạn nhân chất độc da cam và người khuyết tật.

• Cải thiện điều kiện sống cho cộng đồng bị ảnh hưởng bởi chiến tranh.

Việc Việt Nam tích cực phối hợp tìm kiếm hài cốt lính Mỹ mất tích là minh chứng cho tinh thần nhân đạo, hòa giải, và trách nhiệm lịch sử. Đây không chỉ là hành động tri ân những người đã mất, mà còn là bước đi quan trọng trong hành trình chữa lành, xây dựng tương lai bền vững và hòa bình giữa hai quốc gia từng là cựu thù.

Những nỗ lực bền bỉ của Việt Nam đã được chính giới và nhân dân Mỹ ghi nhận, đánh giá cao - qua đó làm sâu sắc thêm quan hệ hữu nghị và hợp tác toàn diện Việt - Mỹ trong thời đại mới.