Câu chuyện Đại sứ

Trong bối cảnh khu vực Đông Nam Á - với vai trò trung tâm của ASEAN - đang đứng trước những thách thức lớn nhưng cũng chứa đựng cơ hội tăng trưởng đáng kể, mối quan hệ giữa Campuchia và Thái Lan có thể được xem như một "cửa ngõ" chiến lược để mở ra một chu kỳ phát triển mới. Sự ổn định chính trị - đặc biệt là hòa bình biên giới - không chỉ là điều kiện cần mà còn là điều kiện đủ để khai mở tiềm năng tăng trưởng kinh tế giữa hai quốc gia và lan tỏa đến khu vực rộng hơn.

Bức tranh kinh tế hiện tại và thúc đẩy tăng trưởng

Campuchia đang trên đà phát triển mạnh với dự báo tăng trưởng GDP khoảng 5,8 % trong năm 2024 và 6,0 % vào năm 2025 nhờ sự hồi phục du lịch và tăng trưởng ngành chế tạo.

Trong khi đó, Thái Lan mặc dù không còn tốc độ "bứt phá" như các quốc gia thu nhập thấp, vẫn là nền kinh tế trung cấp lớn của khu vực.

Hơn nữa, mối liên kết kinh tế song phương giữa hai nước đang ngày càng chặt chẽ: ví dụ, thương mại biên giới và đầu tư xuyên biên giới giữa Campuchia và Thái Lan đã tăng trưởng rõ rệt, bất chấp những thách thức về an ninh và chính trị.

Ngoài ra, vi sáng kin kinh tếnh các hành lang kinh tế - chẳng hạn East-West Economic Corridor (EWEC) xuyên qua Thái Lan - Campuchia - Lào - Việt Nam, thuận lợi hạ tầng đang được tăng cường để thúc đẩy giao thương và liên kết khu vực.

Vai trò của hòa bình và ổn định

Hòa bình biên giới và ổn định chính trị giữa hai nước là tiền đề để phát triển kinh tế. Một phân tích cho rằng "hội nhập kinh tế chính là chìa khóa cho hòa bình Thái-Campuchia" (Economic integration key to Thailand-Cambodia peace).

Khi chuỗi cung ứng, lao động di cư, thị trường biên giới và đầu tư xuyên biên giới bị gián đoạn bởi xung đột hoặc căng thẳng, thì chi phí kinh tế tăng lên nhanh chóng - như thất thoát lao động ở Thái Lan, hay mất việc ở Campuchia.

Do đó, việc duy trì hòa bình và thúc đẩy hợp tác thể chế giữa hai quốc gia không chỉ mang tính ngoại giao mà còn là chiến lược tăng trưởng kinh tế bền vững.

Nâng cấp chuỗi giá trị và liên kết khu vực

Campuchia đang chuyển từ mô hình xuất khẩu đơn giản sang giá trị gia tăng cao hơn: tích hợp vào chuỗi sản xuất khu vực, đón vốn FDI, phát triển logistics và hạ tầng cảng biển.

Thái Lan, với vị thế "hub" trong sản xuất, logistics và dịch vụ tại Đông Nam Á, có thể khai thác thế mạnh này để kết nối với Campuchia trong mô hình "nhà máy phụ trợ - thị trường lao động - logistics xuyên biên giới".

Sự hợp tác này được hỗ trợ bởi các hiệp định như Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) - trong đó cả Thái Lan và Campuchia là thành viên - tạo thuận lợi về xuất nhập khẩu, đầu tư và tích hợp chuỗi giá trị trong khu vực.

Ví dụ: Campuchia đã chứng kiến chi phí thương mại (trade costs) giảm mạnh trong những năm gần đây, mở ra cơ hội xuất khẩu vào khu vực và toàn câu.

Điều này cho thấy: nếu Thái Lan và Campuchia phối hợp tốt về logistics, sản xuất và thương mại biên giới, họ có thể cùng nâng tầm vai trò trong chuỗi giá trị Đông Nam Á - một nhân tố kích thích tăng trưởng khu vực.

Mối quan hệ giữa Thái Lan và Campuchia sẽ tạo động lực phát triển cho Đông Nam Á

Nhân tố hạ tầng và kết nối

Hạ tầng giao thông, logistics, năng lượng và thương mại biên giới là các mắt xích then chốt. Campuchia đã và đang mở rộng khả năng nhập khẩu điện và phát triển hạ tầng để kết nối với các nước láng giềng, cải thiện năng lực sản xuất và xuất khẩu.

Hành lang EWEC và các dự án kết nối Thái Lan - Campuchia - Lào - Việt Nam sẽ giúp giảm chi phí vận tải, tăng tốc lưu chuyển hàng hóa và nhân lực. Điều này đóng góp vào việc thu hẹp khoảng cách phát triển giữa Campuchia và các nước ASEAN khác.

Thách thức và lưu ý đối với chiến lược tăng trưởng

Tuy nhiên, không thể phủ nhận một số thách thức:

• Sự phụ thuộc vào lao động di cư và ngành xuất khẩu sơ cấp (Campuchia) đặt ra rủi ro khi chi phí lao động tăng hoặc điều kiện toàn cầu thay đổi.

• Thái Lan đang ở mức thu nhập trung bình - để tăng trưởng mạnh hơn cần đổi mới sáng tạo, nâng cấp công nghệ và chuyển hướng sang kinh tế xanh hơn.

• Rủi ro chính trị, tranh chấp biên giới, hoặc gián đoạn chuỗi cung ứng vẫn có thể gây ảnh hưởng lớn - như phân tích chỉ ra việc đóng biên giới sẽ gây thiệt hại.

• Cần đảm bảo phát triển bền vững, không chỉ tăng trưởng GDP mà còn nâng cao chất lượng lao động, bảo vệ môi trường và đảm bảo việc làm ổn định cho người dân.

Kết luận và định hướng cho khu vực

Tóm lại, mối quan hệ giữa Campuchia và Thái Lan có thể trở thành điểm tựa cho "nhân tố tăng trưởng" khu vực Đông Nam Á nếu được khai thác đúng cách: hòa bình và hợp tác là điều kiện tiền đề; liên kết sản xuất - chuỗi giá trị - logistics là động lực; và hạ tầng, hiệp định kinh tế là công cụ thúc đẩy.

Đối với Việt Nam và các quốc gia khác trong khối ASEAN, câu chuyện này cũng mang một thông điệp: việc khai thác triệt để lợi thế địa lý, nhân lực và kết nối vùng - đồng thời đảm bảo môi trường ổn định chính trị và pháp lý - sẽ mở rộng cơ hội phát triển không chỉ riêng từng quốc gia mà cho toàn khu vực.

Do đó, chính sách hướng tới tăng cường hợp tác khu vực, phát triển hành lang ngang (east-west, north-south), và thúc đẩy chuỗi giá trị xuyên quốc gia sẽ là chìa khóa cho một "cực tăng trưởng mới" trong Đông Nam Á.