Câu chuyện Đại sứ

Bối cảnh chiến lược

Kế từ đầu năm 2025, Ukraine đã tăng cường sử dụng máy bay không người lái (drone) tầm xa cùng với tên lửa để tấn công sâu vào hạ tầng năng lượng quan trọng của Nga - mục tiêu nhằm làm giảm khả năng tài chính phục vụ cuộc chiến và gây ảnh hưởng lên nền kinh tế nội địa.

Diễn biến gần đây:

Từ ngày 2-24 tháng 8, Ukraine đã tiến hành ít nhất 12 cuộc tấn công vào cơ sở dầu mỏ Nga, đặc biệt ở vùng Ryazan-Volgograd, làm giảm đến 250.000 thùng dầu mỗi ngày. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng tới nguồn cung xăng dầu nội địa tại các vùng xa xôi như Viên Đông, miền nam và Crimea. Nga đã buộc phải ban hành lệnh cấm xuất khẩu xăng đến ngày 30/9 và hạn chế qua trung gian đến 31/10.

Một đòn đánh khác là đợt tấn công vào nhà máy Ust-Luga - trung tâm xuất khẩu nhiên liệu lớn thuộc Novatek, tình hình gây ra cháy lớn và ảnh hưởng tới khả năng xuất khẩu năng lượng từ Baltic.

Đồng thời, Ukraine cũng nhằm vào trạm bơm Unecha trên đường ống Druzhba, ảnh hưởng đến nguồn cung cấp dầu thô sang Hungary và Slovakia, khiến hai quốc gia này cảnh báo về nguy cơ gián đoạn cung cấp trong 5 ngày.

Còn nữa, theo dữ liệu từ nhiều nguồn khác như Guardian, Financial Times, Wall Street Journal, những cuộc tấn công liên tục đã làm mất từ 10 đến 17% công suất lọc dầu của Nga, đấy giá xăng bán buôn tăng từ 45-55%, hình thành khủng hoảng nhiên liệu rõ rệt ở các khu vực xa xôi và Crimea, kèm theo rất nhiều trạm xăng đóng cửa hoặc bị hạn chế phân phối.

Ukraine mở nhiều cuộc tấn công quy mô lớn vào các nhà máy nhiên liệu của Nga

Diễn biến cụ thể và thiệt hại thực tế

Kỳ nghỉ Quốc khánh Ukraine (24/8/2025) - bước leo thang

Ngày 24/8 - nhân kỷ niệm 34 năm Quốc khánh Ukraine, Nga cáo buộc Ukraine đã triển khai một làn sóng drone tấn công, trong đó có một quả drone đánh trúng trạm điện phụ tại nhà máy điện hạt nhân Kursk, gây hỏa hoạn và làm giảm công suất hoạt động của lò phản ứng số 3 tới 50%, dù không có thương vong và mức phóng xạ vẫn bình thường theo IAEA.

Làn sóng tấn công sáng cùng ngày cũng gây hỏa hoạn tại cảng xuất khẩu nhiên liệu Ust-Luga, khiến một số chuyến bay tại sân bay Pulkovo bị hoãn hoặc hủy.

Các vụ tấn công khác trong tháng 8/2025

Chiến dịch nhắm vào Ust-Luga tiếp tục với các drone bay wing-type tầm xa, gây nhiều ngọn lửa lớn tại trung tâm xử lý khí đốt ngưng tụ gần St. Petersburg, được Kyiv ghi nhận là "trái tim" xử lý khí đốt xuất khẩu của Nga. Thiệt hại có thế kéo dài "vài tuần đến vài tháng" theo các báo cáo kỹ thuật, và tổn thất ước tính khoảng 12 triệu USD mỗi ngày khi nhà máy ngừng hoạt động.

Ukraine cũng tiến hành hàng loạt cuộc tấn công vào ít nhất 10 nhà máy lọc dầu lớn ở miền tây và trung Nga kể từ đầu tháng 8, dẫn tới mất từ 10% đến 25% năng lực lọc dầu toàn liên bang.

Hậu quả kinh tế và xã hội

• Giá A-95 tăng tới 54-55% từ đầu năm đến nay. Giá bán buôn tăng mạnh, giá bán tạp hóa tăng hơn 9% so với cùng kỳ.

• Có hiện tượng xếp hàng dài chờ xăng , cắt phát theo phiếu rationing, nhất là ở miền viễn đông, Crimea, Siberia.

• Nga đã cố kiểm soát băng cách ban hành giá trần bán lẻ nhiên liệu, cấm xuất khẩu nhiên liệu xăng, nhằm tập trung cung cấp cho thị trường nội địa

Áp lực lên xuất khẩu năng lượng

Với nhà máy Ust-Luga và các trung tâm xử lý bị tấn công, năng lực xuất khẩu khí đốt và nhiên liệu hóa lỏng (LNG) của Nga qua Baltic bị giảm mạnh, làm gián đoạn các hợp đồng với châu Á và châu Âu.

Việc trạm bơm Unecha bị phá gây gián đoạn dầu thô tới Hungary và Slovakia, làm dấy lên căng thẳng ngoại giao khi hai quốc gia này cảnh báo về an ninh năng lượng.

Tác động tới chiến lược chiến tranh

Giảm nguồn lực tài chính thu được từ xuất khẩu năng lượng - nguồn duy trì ngân sách, chi phí quân sự và áp lực mặt trận.

Ukraine thể hiện chiến lược đánh vào hạ tầng cốt lõi để phá hoại lâu dài chứ không chỉ theo thời điểm; sử dụng các drone tầm xa để tấn công mục tiêu sâu trong lãnh thổ Nga - điều không dễ bị đánh chặn.

Ukraine gia tăng phạm vi - từ lọc dầu đến khí đốt và hạt nhân - khiến Nga không thể dễ dàng dự phòng năng lượng.

Phản ứng quốc tế và triển vọng

Một số nước EU đang phải điều chỉnh kế hoạch nhập khẩu khí đốt và dầu trong bối cảnh gián đoạn nguồn cung Nga.

Mỹ, Canada, Na Uy tiếp tục cam kết hỗ trợ Ukraine - cả về quân sự, viện trợ không quân và an ninh.

Nga tiếp tục nỗ lực duy trì ổn định thị trường nội địa bằng cách cấm xuất khẩu, áp giá trần, và tăng sản lượng xuất khẩu thô từ cảng phía tây để bù đắp hiệu quá lọc dầu giảm.

Tuy nhiên, nếu phong tỏa hạ tầng kéo dài, Nga có thể đối mặt với khủng hoảng năng lượng thực thụ, ảnh hưởng cả quân sự lần dân sự.