Toàn cảnh nước mỹ

Trong những năm gần đây, tình hình chiến sự tại Ukraina tiếp tục căng thẳng, đặc biệt sau khi Nga gia tăng các chiến dịch quân sự ở miền Đông và duy trì sức ép lớn về quân sự, năng lượng và ngoại giao. Trước tình hình đó, Kiev luôn tìm kiếm sự hỗ trợ từ phương Tây, trong đó Mỹ được coi là đối tác chiến lược số một.

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ukraina lần này diễn ra trong bối cảnh chính trường Mỹ có nhiều biến động. Ông Donald Trump, sau khi trở lại chính trường với sức ảnh hưởng lớn, liên tục đưa ra quan điểm khác biệt về cuộc chiến Nga - Ukraina so với giới tinh hoa chính trị truyền thống của Washington.

Trump từng nhiều lần khẳng định rằng nếu ông tái đắc cử, chiến tranh sẽ nhanh chóng chấm dứt, đồng thời ông muốn Mỹ giảm gánh nặng tài chính trong việc hỗ trợ Kiev. Vì thế, chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ukraina không chỉ đơn thuần mang tính ngoại giao mà còn liên quan trực tiếp đến chiến lược của Trump, đến sự phân hóa trong chính trường Mỹ, và đặc biệt là câu hỏi: Liệu những thỏa thuận đạt được có phù hợp với mong muốn của Donald Trump.

Những kỳ vọng của Ukraina

Khi đến Mỹ, Tổng thống Ukraina có ba mục tiêu lớn:

Bảo đảm nguồn viện trợ tài chính - quân sự Ukraina hiện phụ thuộc mạnh mẽ vào sự hỗ trợ từ Mỹ và châu Âu để duy trì khả năng phòng thủ. Kiev mong muốn Mỹ cam kết lâu dài trong viện trợ vũ khí hiện đại, đặc biệt là hệ thống phòng không, đạn pháo chính xác cao và xe tăng chiến đấu chủ lực.

Củng cố quan hệ song phương với Mỹ. Ngoài chiến sự, Kiev cần Washington ủng hộ mạnh mẽ về ngoại giao, bảo đảm rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào trong tương lai cũng phải dựa trên nguyên tắc tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ Ukraina.

Ukraina lo ngại rằng nếu Mỹ thay đổi chính quyền hoặc chính sách, sự hỗ trợ sẽ suy giảm. Do đó, việc tranh thủ cả phe Cộng hòa lần Dân chủ, trong đó có ông Trump, trở thành nhiệm vụ quan trọng.

Mong muốn của Tổng thống Donald Trump

Để đánh giá xem thoả thuận có "đúng ý" Trump hay không, cần phân tích rõ mong muốn của ông:

Thứ nhất, giảm gánh nặng tài chính cho Mỹ

Trump nhiều lần chỉ trích việc Washington "chi quá nhiều" cho Ukraina trong khi châu Âu chưa đóng góp tương xứng. Ông muốn chuyển phần lớn gánh nặng này sang EU, đồng thời tập trung nguồn lực vào các ưu tiên trong nước.

Thứ hai, nhanh chóng tìm kiếm giải pháp hòa bình

Trump khẳng định ông có thể kết thúc chiến tranh chỉ trong 24 giờ, bằng cách ép cả Nga và Ukraina ngồi vào bàn đàm phán. Điều này cho thấy ông muốn một thỏa thuận chính trị thay vì kéo dài xung đột.

Thứ ba, duy trì vị thế lãnh đạo toàn cầu của Mỹ nhưng theo cách "thực dụng". Trump mong muốn Mỹ không bị sa lây trong một cuộc chiến tốn kém. Ông muốn dùng sức mạnh thương lượng để buộc cả Nga và châu Âu "chịu trách nhiệm" nhiều hơn, còn Mỹ sẽ giữ vai trò "người phân xử cuối cùng".

Thứ tư, cân nhắc lại mối quan hệ với Nga

Khác với nhiều chính khách Mỹ, Trump không muốn đối đầu lâu dài với Nga. Ông tin rằng Mỹ cần vừa răn đe, vừa hợp tác với Moskva để đối phó với Trung Quốc - đối thủ chiến lược số một trong tầm nhìn của ông.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (giữa) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (phải) tại cuộc gặp ở Nhà Trắng, Washington, D.C., ngày 28-2-2025. Ảnh tư liệu: TTXVN

Khả năng đàm phán hòa bình

Washington gợi ý Kiev cần chuẩn bị cho các kịch bản khác nhau, trong đó có khả năng đàm phán với Nga. Điều này trùng khớp với mong muốn của Trump, dù Kiev vẫn tỏ ra thận trọng.

Vai trò của châu Âu

Mỹ yêu cầu EU chia sẻ trách nhiệm nhiều hơn, từ cung cấp vũ khí đến viện trợ tái thiết. Đây cũng chính là một trong những điểm Trump nhấn mạnh nhiều năm qua.

Bảo đảm an ninh dài hạn

Kiev mong muốn có hiệp ước an ninh với Mỹ tương tự như NATO thu nhỏ. Tuy nhiên, Washington chưa sẵn sàng đưa ra cam kết ràng buộc, vì điều này có thể làm gia tăng căng thẳng với Nga.

Liệu thỏa thuận có như mong muốn của Trump?

Về tài chính

Trump muốn Mỹ không phải chi trả quá nhiều. Các thỏa thuận mới cho thấy Washington đã buộc châu Âu gánh vác thêm phần trách nhiệm. Đây rõ ràng là bước đi phù hợp với mong muốn của Trump.

Về đàm phán hoa bình

Trump muốn nhanh chóng kết thúc chiến tranh. Các cuộc hội đàm đã mở ra thảo luận về khả năng "thỏa thuận chính trị". Tuy nhiên, Kiev chưa sẵn sàng từ bỏ yêu cầu "toàn vẹn lãnh thổ". Do đó, kết quả mới chỉ tiệm cận mong muốn Trump, chưa hoàn toàn trùng khớp.

Về quan hệ Nga - Mỹ - Ukraina

Trump muốn giảm căng thẳng với Nga, coi Moskva là đối tác cần thiết để đối trọng Trung Quốc. Các thỏa thuận hiện tại chưa đạt đến mức này, bởi Washington vẫn giữ quan điểm răn đe mạnh mẽ với Nga. Tuy vậy, việc khuyến khích châu Âu gánh nhiều trách nhiệm hơn cũng là bước mở đường cho Mỹ giảm mức độ can dự trực tiếp - đúng ý Trump.

Tác động đối với chính trường Mỹ

Chuyến thăm của Tổng thống Ukraina đến Mỹ không chỉ mang ý nghĩa đối ngoại, mà còn ảnh hưởng đến tranh luận chính trị nội bộ Mỹ:

Phe Dân chủ muốn duy trì hình ảnh Mỹ là lãnh đạo toàn cầu, tiếp tục ủng hộ Kiev.

Phe Cộng hòa bị chia rẽ: có người muốn cắt giảm viện trợ, có người vân ủng hộ để chống Nga.

Ông Trump dùng chuyến thăm này để nhấn mạnh quan điểm: "Nếu tôi trở lại, chiến tranh sẽ sớm kết thúc và Mỹ không phải chi trả nhiều như hiện nay." Do đó, các thỏa thuận có thể trở thành "vũ khí chính trị" trong bầu cử Mỹ sắp tới.

Triển vọng tương lai

Trong ngắn hạn, Kiev vẫn nhận được viện trợ cần thiết, nhưng phải chấp nhận điều kiện kiểm soát chặt chẽ hơn. Về dài hạn, nếu Trump thực sự trở lại quyền lực, các thỏa thuận này sẽ được tái đàm phán mạnh mẽ hơn, theo hướng:

Mỹ giảm vai trò "tài trợ chính", EU gánh nhiều hơn, Nga - Ukraina buộc phải ngồi vào bàn đàm phán, Mỹ trở thành người trung gian "ép buộc hòa bình".

Điều này cho thấy rằng chuyến thăm Mỹ lần này của Tống thống Ukraina tuy đạt được một số thành quả, nhưng vẫn chưa hoàn toàn "như mong muốn" của ông Trump - mà chỉ mới đi theo hướng có lợi cho quan điểm của ông.

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ukraina diễn ra trong bối cảnh đặc biệt, khi chính trường Washington chịu ảnh hưởng mạnh từ sự trở lại của Donald Trump. Những thỏa thuận đạt được đã phản ánh phần nào mong muốn của Trump: giảm gánh nặng tài chính cho Mỹ, khuyến khích EU chia sẻ trách nhiệm, và mở ra khả năng đàm phán hòa bình.

Tuy nhiên, các yếu tố cốt lõi như quan hệ Mỹ - Nga, hay mức độ sẵn sàng của Kiev trong việc chấp nhận thoả hiệp, vẫn chưa hoàn toàn đáp ứng kỳ vọng của ông. Vì vậy, có thể nói rằng: các thỏa thuận đạt được mới chỉ là bước đệm, chưa phải "như mong muốn trọn vẹn" của Donald Trump, nhưng rõ ràng đang dịch chuyển dần theo hướng ông mong đợi.