Toàn cảnh nước mỹ

Cuộc chiến Nga - Ukraina đã bước sang năm thứ ba với nhiều diễn biến phức tạp, không chỉ tác động đến an ninh châu Âu mà còn định hình lại trật tự toàn cầu. Trong bối cảnh đó, Phần Lan - quốc gia Bắc Âu vốn có đường biên giới dài hơn 1.300 km với Nga, đã chính thức gia nhập NATO năm 2023, chấm dứt truyền thống trung lập kéo dài nhiều thập kỷ. Sự kiện này không chỉ thay đổi cục diện an ninh khu vực Bắc Âu mà còn gắn kết Phần Lan chặt chẽ hơn với các chính sách phòng thủ tập thể của phương Tây.

Với Ukraina, việc tiếp tục nhận được sự ủng hộ chính trị, quân sự và kinh tế từ Mỹ và các đồng minh NATO là yếu tố sống còn. Khi cuộc xung đột vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, Kiev cần tận dụng mọi cơ hội để duy trì sự quan tâm của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Washington - nhà tài trợ lớn nhất về vũ khí và tài chính cho Ukraina.

Trong bối cảnh này, chuyến đi chung của Tổng thống Phần Lan và Tổng thống Ukraina sang Mỹ mang nhiều tầng ý nghĩa: vừa là thông điệp đoàn kết giữa các quốc gia tuyến đầu chống lại Nga, vừa là một chiến lược vận động hành lang nhằm đảm bảo sự cam kết dài hạn của Mỹ đối với an ninh châu Âu.

Ukraina: Củng cố niềm tin và nguồn viện trợ

Tổng thống Volodymyr Zelensky từ lâu đã coi Washington là điểm tựa chính để duy trì sức mạnh kháng cự. Tuy nhiên, những biến động chính trị nội bộ Mỹ, đặc biệt là các tranh luận gay gắt tại Quốc hội vê ngân sách viện trợ cho Ukraina, khiến Kiev lo ngại về khả năng suy giảm hỗ trợ trong tương lai. Chuyến đi lần này có ba mục tiêu then chốt đối với Ukraina:

Đảm bảo viện trợ quân sự tiếp tục chảy vào, đặc biệt là các loại vũ khí phòng không hiện đại và tên lửa tầm xa.

Thuyết phục Mỹ cam kết hỗ trợ lâu dài, tránh tình trạng "viện trợ theo từng giai đoạn ngắn hạn" vốn gây khó khăn cho viêc hoạch định chiến lược.

Khẳng định vị thế ngoại giao của Zelensky như biểu tượng của cuộc chiến bảo vệ dân chủ châu Âu, từ đó tạo áp lực chính trị đối với các nhà lập pháp Mỹ.

Phần Lan: Tìm kiếm sự bảo đảm an ninh sau khi gia nhập NATO

Tổng thống Phần Lan, đại diện cho một quốc gia mới gia nhập NATO, có nhu câu rất lớn trong việc chứng minh rằng Helsinki không chỉ là "người thụ hưởng an ninh" mà còn là đối tác tích cực trong bảo vệ sườn phía Bắc của Liên minh.

Thông qua chuyến đi này, Phần Lan muốn:

Thắt chặt hơn nữa quan hệ song phương với Mỹ, đặc biệt trong lĩnh vực quốc phòng, nhằm bảo đảm rằng Washington coi trọng tuyến phòng thủ Bắc Âu.

Khẳng định vai trò "cầu nối" giữa NATO và Ukraina, bởi Phần Lan hiểu rõ hơn ai hết sự đe dọa trực tiếp từ Nga.

Gửi tín hiệu tới Moskva rằng Phần Lan không đơn độc, mà đứng trong khối liên minh có sức mạnh toàn cầu.

Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb trò chuyện với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Thánh lễ an táng cố Giáo hoàng Francis hôm 26-4 - Ảnh: AFP

Chuyến thăm của hai nguyên thủ quốc gia sẽ tập trung vào ba nhóm vấn đề chính:

Viện trợ quân sự và phối hợp an ninh

Mỹ có thể bàn về gói viện trợ mới cho Ukraina, bao gồm cả các hệ thống phòng không Patriot, vũ khí chống UAV, và các phương tiện thiết giáp. Đồng thời, Washington có thể ký kết thỏa thuận quân sự song phương sâu rộng hơn với Phần Lan, bao gồm triển khai binh sĩ, kho dự trữ vũ khí, và tập trận chung.

An ninh năng lượng và tái thiết

Ngoài chiến sự, Ukraina cũng đối mặt khủng hoảng năng lượng khi nhiều cơ sở hạ tầng bị phá hủy. Mỹ, cùng Phần Lan vốn có thế mạnh trong công nghệ năng lượng sạch, có thể thúc đẩy các chương trình hỗ trợ tái thiết, xây dựng hệ thống điện bền vững, giảm phụ thuộc vào than đá và khí đốt.

Định hình chiến lược đối với Nga

Một nội dung nhạy cảm nhưng quan trọng là cách phương Tây ứng phó lâu dài với Nga. Mỹ, Phần Lan và Ukraina cần thống nhất: liệu họ sẽ tiếp tục gia tăng áp lực tối đa, hay để ngỏ một lộ trình đàm phán hòa bình. Phần Lan, với kinh nghiệm lịch sử sống cạnh Nga, có thể đóng vai trò "người truyền đạt thực tế" về những giới hạn trong quan hệ với Moskva.

Thông điệp đoàn kết xuyên Đại Tây Dương

Việc Tổng thống Ukraina và Tổng thống Phần Lan cùng xuất hiện tại Washington gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ: các quốc gia tuyến đầu của châu Âu sát cánh cùng nhau, đồng thời có sự hậu thuẫn từ Mỹ. Đây là lời nhắc nhở với Nga rằng phương Tây không chia rẽ như Moskva mong đợi.

Sự gắn kết NATO - đối tác ngoài NATO

Mặc dù Ukraina chưa phải là thành viên NATO, nhưng sự tham gia của Phần Lan - quốc gia mới gia nhập - cho thấy một cầu nối quan trọng. NATO có thể mở rộng hợp tác từng bước với Kiev, trong khi vẫn duy trì sự thận trọng để tránh đối đầu trực diện quá mức với Nga.

Củng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ

Washington đang đối diện nhiều thách thức toàn cầu, từ Trung Đông, Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đến châu Âu. Cuộc gặp với hai nhà lãnh đạo này cho phép Mỹ tái khẳng định vị trí là trung tâm trong kiến trúc an ninh thế giới, đồng thời duy trì ảnh hưởng đối với NATO.

Lợi ích đặc thù của Phần Lan

Phần Lan không chỉ tìm kiếm sự bảo đảm an ninh, mà còn mong muốn thúc đẩy hợp tác kinh tế, công nghệ quốc phòng với Mỹ. Điều này giúp Helsinki nhanh chóng hội nhập sâu hơn vào NATO và củng cố sức mạnh răn đe trước Nga.

Kinh tế châu Âu suy yếu: Sự ủng hộ dành cho Ukraina có nguy cơ giảm dần khi các quốc gia châu Âu phải đối diện với suy thoái, lạm phát và khủng hoảng năng lượng.

Nếu hội đàm thành công, chuyến đi có thể dẫn đến những hệ quả quan trọng:

Tạo dựng khung hợp tác an ninh mới giữa Mỹ - Bắc Âu - Ukraina, vượt ra ngoài khuôn khổ NATO truyền thống.

Mở đường cho các thoả thuận tái thiết Ukraina, với sự tham gia mạnh mẽ của Phần Lan và các quốc gia Bắc Âu.

Gia tăng áp lực ngoại giao đối với Nga, buộc Moskva phải cân nhắc lại chiến lược kéo dài chiến tranh.

Khẳng định vai trò lãnh đạo của Mỹ trong việc điều phối liên minh chống lại những thách thức an ninh toàn cầu.

Chuyến đi của Tổng thống Phần Lan và Tổng thống Ukraina sang Mỹ hội đàm không chí đơn thuần là một sự kiện ngoại giao thường niên, mà là một bước đi chiến lược mang nhiều tầng ý nghĩa. Nó thể hiện sự đoàn kết của các quốc gia tuyến đầu trước sức ép từ Nga, đồng thời củng cố vai trò trung tâm của Mỹ trong bảo đảm an ninh châu Âu.

Đối với Ukraina, đây là cơ hội để duy trì nguồn viện trợ sống còn và củng cố niềm tin vào chiến lược kháng chiến lâu dài. Đối với Phần Lan, đây là cách khẳng định vị thế thành viên mới của NATO và gửi tín hiệu răn đe tới Moskva. Còn đối với Mỹ, chuyến đi này tái khẳng định vai trò lãnh đạo toàn cầu trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt.

Dù còn nhiều thách thức, chuyến đi chung của hai nhà lãnh đạo hứa hẹn sẽ tạo nên dấu ấn quan trọng trong cục diện an ninh quốc tế đầu thế kỷ XXI, đồng thời đặt nền móng cho một trật tự an ninh mới ở châu Âu - nơi mà sự đoàn kết xuyên Đại Tây Dương tiếp tục là yếu tố then chốt để bảo vệ hoà bình và ổn định.