Câu chuyện Đại sứ

Cuộc chiến tranh tại Ukraina bước sang năm thứ tư vẫn chưa tìm thấy lối thoát. Những biến động trên chiến trường, sự thay đổi cán cân chính trị quốc tế, cùng sức ép từ các bên liên quan đã khiến vấn đề an ninh tại quốc gia Đông Âu này tiếp tục là điểm nóng của thế giới.

Trong bối cảnh đó, cuộc gặp giữa lãnh đạo Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng được xem là một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt. Đây không chỉ là một cuộc hội nghị cấp cao thông thường, mà còn phản ánh sự thay đổi chiến lược trong chính sách của Mỹ cũng như sự đoàn kết - hay chia rẽ - trong nội bộ NATO về cách đối phó với Nga và bảo đảm an ninh cho Ukraina.

Điều đáng chú ý là nội dung trọng tâm của cuộc gặp lần này hoàn toàn tập trung vào vấn đề an ninh ở Ukraina, thay vì trải rộng ra các vấn đề toàn cầu khác như Trung Đông, Biển Đông hay khủng bố quốc tế.

Điều đó cho thấy tầm quan trọng đặc biệt của cuộc chiến này đối với NATO, đồng thời cũng là thử thách lớn nhất cho quan hệ Mỹ - NATO dưới thời Donald Trump.

Chiến sự tại Ukraina chưa có hồi kết

Từ sau khi Nga mở rộng chiến dịch quân sự và tiến sâu vào lãnh thổ Ukraina, cục diện chiến tranh luôn thay đổi phức tạp. Ukraina liên tục nhận được viện trợ từ phương Tây nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc giành lại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Hệ thống phòng không, kho vũ khí, cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraina chịu thiệt hại nặng nề, trong khi Nga không ngừng gia tăng áp lực bằng các cuộc tấn công đường không và triển khai lực lượng dọc biên giới.

Vai trò của Mỹ và NATO

Mỹ là quốc gia đóng góp lớn nhất cho nỗ lực hỗ trợ quân sự và tài chính cho Ukraina. NATO, với tư cách là liên minh quân sự mạnh nhất thế giới, đã triển khai nhiều gói viện trợ, huấn luyện và chia sẻ tình báo. Tuy nhiên, việc phân bố trách nhiệm giữa các nước thành viên, cùng sự khác biệt trong quan điểm chính trị, đã khiến liên minh này nhiều lần rơi vào tranh luận căng thẳng.

Donald Trump và chính sách đối ngoại mới

Việc Donald Trump quay trở lại Nhà Trắng sau cuộc bầu cử đã tạo ra những biến chuyển lớn. Ông vốn nổi tiếng với quan điểm "Nước Mỹ trên hết" (America First), thường xuyên phê phán các đồng minh NATO vì không đóng góp đủ ngân sách quốc phòng.

Trong chiến dịch tranh cử, Trump nhiều lần nhấn mạnh rằng Mỹ không thể gánh vác toàn bộ chi phí bảo vệ châu Âu, và yêu cầu các quốc gia thành viên NATO phải chia sẻ gánh nặng. Cuộc gặp tại Nhà Trắng lần này chính là cơ hội để ông định hình rõ hơn đường lối đối ngoại mới: vừa bảo vệ lợi ích an ninh quốc tế, vừa không để Mỹ bị cuốn vào một "cuộc chiến không có hồi kết".

Đánh giá tình hình an ninh tại Ukraina

Các quan chức NATO và Tổng thống Trump dành phần lớn thời gian để phân tích tình hình trên thực địa. Theo báo cáo, Ukraina đang đối mặt với ba mối đe dọa an ninh lớn:

●       Quân sự: Nga tiếp tục duy trì áp lực mạnh mẽ bằng các đợt tấn công kết hợp trên bộ, trên không và băng tên lửa.

●       Kinh tế - năng lượng: Hệ thống điện, khí đốt và vận tải bị tấn công, gây khó khăn cho đời sống dân thường và khả năng duy trì hậu cần cho quân đội.

●       Chính trị - xã hội: Xung đột kéo dài khiến tinh thần xã hội Ukraina bị ảnh hưởng, làn sóng di cư tiếp tục gia tăng, đồng thời xuất hiện nguy cơ bất ổn chính trị trong nội bộ.

Phái đoàn NATO và Ukraine hội đàm với Tổng thống Trump về vấn đề an ninh của quốc gia này

Chiến lược viện trợ quân sự

NATO nhất trí rằng viện trợ cho Ukraina cần tiếp tục, nhưng phải có sự phối hợp chặt chẽ và minh bạch. Các vấn đề được bàn sâu gồm:

●       Tăng cường cung cấp hệ thống phòng không hiện đại để bảo vệ các thành phố lớn.

●       Bổ sung vũ khí tấn công chính xác cao, song phải cân nhắc không vượt "lằn ranh đỏ” có thể khiến Nga mở rộng chiến tranh.

●       Đẩy mạnh huấn luyện binh sĩ Ukraina tại các căn cứ NATO ở Ba Lan, Romania, Đức.

Phân bổ chi phí và gánh nặng tài chính

Đây là điểm nhấn trong các cuộc thảo luận giữa Donald Trump và lãnh đạo NATO. Trump nhấn mạnh rằng Mỹ đã chi quá nhiều tiền cho Ukraina và NATO cần chứng minh sự công bằng. Ông yêu cầu các đồng minh châu Âu phải gia tăng chi tiêu quốc phòng, ít nhất đạt 2% GDP theo cam kết, và đóng góp trực tiếp cho quỹ hỗ trợ Ukraina. Nhiều nước Tây Âu như Đức, Pháp, Ý thể hiện thiện chí, nhưng vẫn lo ngại sức ép từ dư luận trong nước.

Triển vọng đàm phán hòa bình

Một phần quan trọng của cuộc gặp là thảo luận khả năng tìm giải pháp ngoại giao. Trump từng tuyên bố ông có thể "chấm dứt chiến tranh trong 24 giờ" nếu nắm quyền kiểm soát quá trình đàm phán. Tuy nhiên, NATO tỏ ra thận trọng: các quốc gia thành viên lo ngại việc ép Ukraina nhượng bộ lãnh thố sẽ tạo tiền lệ xấu.

Do đó, cuộc họp kết thúc với sự thống nhất rằng, hòa bình là mục tiêu cuối cùng, nhưng trước mặt, ưu tiên hàng đầu vân là tăng cường khả năng phòng thú cho Ukraina.

Ý nghĩa chiến lược

Thể hiện vai trò lãnh đạo của Mỹ

Dù Trump có những phát biểu gây tranh cãi, song việc các lãnh đạo NATO đồng loạt tới Nhà Trắng cho thấy Mỹ vẫn là trung tâm của liên minh. Không có sự hỗ trợ từ Washington, NATO khó có thể duy trì sức ép với Nga.

Thông điệp gửi tới Nga

Cuộc gặp khẳng định rằng, bất chấp những mâu thuẫn nội bộ, NATO vẫn duy trì sự thống nhất trong việc bảo vệ Ukraina. Đây là lời cảnh báo mạnh mẽ gửi tới Moskva rằng phương Tây không từ bỏ Kiev.

Sự thay đổi trong cách tiếp cận của NATO

Nếu như trước đây NATO thường bàn về an ninh toàn cầu, lần này họ chỉ tập trung vào Ukraina. Điều này chứng tỏ xung đột Nga - Ukraina đã trở thành vấn đề cốt lõi, ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh châu Âu.

Thách thức phía trước

Nguy cơ chia rẽ trong NATO

Dù đạt được đồng thuận, song sự khác biệt về lợi ích vẫn hiện hữu. Mỹ muốn giảm chi phí, trong khi các nước Đông Âu muốn tăng cường hiện diện quân sự để bảo vệ biên giới. Nếu không được dung hòa, NATO có thể rơi vào chia rẽ nội bộ.

Tình hình chính trị tại Mỹ

Chính trường Mỹ vốn đầy biến động. Các quyết sách của Trump có thể gặp sự phản đối từ Quốc hội, đặc biệt là phe Dân chủ. Điều này khiến cam kết của Mỹ đối với Ukraina có nguy cơ thay đổi theo từng bước đi chính trị.

Nga không ngừng gia tăng áp lực

Moskva có thể coi cuộc gặp tại Nhà Trắng là động thái khiêu khích. Khả năng Nga mở rộng chiến dịch quân sự, hoặc gia tăng các biện pháp tấn công phi đối xứng như chiến tranh mạng, chiến tranh năng lượng là điều khó tránh khỏi.

Kịch bản tương lai

Kịch bản lạc quan: NATO và Mỹ đạt đồng thuận về một cơ chế viện trợ bền vững, Ukraina giữ vững được các thành phố trọng điểm, mở đường cho các cuộc đàm phán hòa bình trong vài năm tới.

Kịch bản trung tính: Viện trợ tiếp tục nhưng hạn chế, chiến sự kéo dài dai dẳng, không bên nào giành ưu thế rõ rệt.

Kịch bản xấu: Nội bộ NATO chia rẽ, Mỹ cắt giảm viện trợ, Ukraina suy yếu nghiêm trọng, buộc phải nhượng bộ trong các cuộc đàm phán với Nga.

Cuộc gặp giữa NATO và Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng, chỉ bàn về vấn đề an ninh ở Ukraina, là một dấu mốc quan trọng trong cục diện chính trị quốc tế hiện nay. Nó cho thấy cuộc chiến tại Ukraina không chỉ là xung đột khu vực, mà đã trở thành thước đo của sự đoàn kết NATO và vai trò lãnh đạo của Mỹ.

Dù đạt được một số đồng thuận, nhưng thách thức vẫn vô cùng lớn: từ nguy cơ chia rẽ nội bộ, gánh nặng tài chính, cho tới phản ứng khó lường từ Nga. Trong mọi kịch bản, Ukraina vân là trung tâm của bàn cờ địa - chính trị, và những gì được bàn thảo tại Nhà Trắng sẽ ảnh hưởng sâu rộng tới tương lai an ninh châu Âu và thế giới.