Tìm hiểu pháp luật

LTS: Tội phạm về ma túy ở Việt Nam đang diễn biến rất phức tạp, gia tăng cả về số vụ và số đối tượng gây án. Bài viết đưa ra những nội dung công tác xây dựng xã biên giới sạch về ma tuý trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Trên cơ sở đó, bài viết đặt ra những giải pháp việc xây dựng xá xã biên giới sạch về ma tuý trên địa bàn tỉnh góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa và đấu tranh với phạm tội về ma túy.

Tỉnh Gia Lai có đường biên giới dài 80,485 km, đi qua 07 xã giáp biên giới của 03 huyện, gồm các xã Ia Nan, Ia Dom, Ia Pnôn (huyện Đức Cơ); xã Ia Mơ, Ia Púch (huyện ChưPrông) và xã IaO, Ia Chía (huyện Ia Grai), tiếp giáp với tỉnh Ratanakiri - Vương quốc Campuchia (CPC), 16 vị trí cột mốc (từ mốc 25 đến mốc 40); trên tuyến của tỉnh có 01 cặp Cửa khẩu Quốc tế (Lệ Thanh/Gia Lai/VN- Oyadav/Ratanakiri/CPC), 02 lối mở (Lối mở K3, xã Ia Nan, huyện Đức Cơ và Phà 8, xã Ia Chía, huyện Ia Grai), 06 đường tiểu ngạch (xã Ia O, xã Ia Chía - huyện Ia Grai và xã Ia Mơ - huyện Chư Prông). Dọc hai bên tuyến biên giới có 21 đồn  (trong đó, tỉnh Gia Lai: 8 đồn Biên phòng, tỉnh Ratanakiri: 13 đồn Biên phòng, Cảnh sát); khu vực biên giới dọc theo địa giới hành chính của 49 thôn, làng/ 7 xã (Ia Nan, Ia Dom, Ia Pnôn, Ia Mơ, Ia Púch, IaO, Ia Chía/ 3 huyện (Đức Cơ, Ia Grai, Chư Prông), với tổng dân số 12.895 hộ/47.920 khẩu, gồm các dân tộc: Jarai, Kinh, Ba Na, Mường, tày, Thái, Nùng... với đa phần dân tộc thiểu số Jarai tại khu vực biên giới có mối quan hệ thân tộc, họ hàng với người dân tộc thiểu số J’rai tại tỉnh Ratanakiri, thường xuyên qua lại biên giới làm ăn, trao đổi kinh tế, thăm hỏi họ hàng, dòng tộc. Tình trạng người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy mua bán, tàng trữ, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy trong vùng dân tộc thiểu số có chiều hướng diễn biến phức tạp, theo thống kê năm 2023 toàn tỉnh có 269 người nghiện ma túy (Dân tộc 41/269 chiếm 15%), có 539 người sử dụng trái phép chất ma túy (Dân tộc 196/539 chiếm 33%), đã bắt giữ 32 vụ/ 68 đối tượng là người dân tộc phạm tội về ma túy (32/201 vụ chiếm 16%) mà lứa tuổi chủ yếu là thanh thiếu niên.

Công tác chuyển hóa địa bàn, xây dựng "xã biên giới sạch về ma túy" tại địa bàn tỉnh Gia Lai" (Ảnh minh họa)

Thời gian qua tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp, số vụ phạm tội về ma túy bị phát hiện, xử lý tăng qua từng năm (năm 2021: 149 vụ/215 đối tượng; năm 2022: 173 vụ/230 đối tượng; năm 2023: 201 vụ/352 đối tượng tăng 41 vụ 105 đối tượng so với năm 2022; từ 15/12/2023 đến 15/5/2024 bắt giữ: 104 vụ/158 đối tượng so với cùng kỳ năm 2023 tăng 09 vụ 02 đối tượng). Bên cạnh đó, tình hình hoạt động của tội phạm ma túy tại StungTreng diễn biến phức tạp, địa bàn tỉnh Rattankiri (Campuchia) phát hiện một số đối tượng là người Việt Nam cư trú tại Campuchia móc nối với đối tượng tại Gia Lai tìm cách vận chuyển ma túy từ Campuchia vào nội địa tiêu thụ.

Dự báo thời gian tới tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy khu vực biên giới có nguy cơ gia tăng về tính chất phức tạp và mức độ nghiêm trọng; với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi và manh động hơn; nguy cơ hình thành các đường dây vận chuyển ma túy từ Campuchia vào địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, số người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghi nghiện tại các xã biên giới còn nhiều. Nguy cơ tái trồng cây có chứa chất ma túy (cần sa, cây anh túc) còn tiềm ẩn ở một số thôn, làng vùng sâu, vùng xa. Những vấn đề trên là điều kiện làm phát sinh tội phạm và nhiều hệ lụy khác ảnh hưởng đến đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội, tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh, trật tự ở khu vực biên giới.

Thực hiện điện mật số 145/ĐM:HT, ngày 09/06/2023 của Cục C04 – Bộ Công an về việc áp dụng, triển khai mô hình “Xã biên giới sạch về ma túy” của của Công an tỉnh Nghệ An. Để tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy; Chương trình số 95-CTr/TU, ngày 05/12/2019 của Tỉnh ủy và Kế hoạch số 2888/KH-UBND, ngày 17/12/2019 của UBND tỉnh về triển khai thực hiện Chỉ thị số 36-CT/TW; đồng thời thiết lập “lá chắn”, tạo “vành đai biên giới” sạch ma túy vững chắc để ngăn chặn, đấu tranh hiệu quả với tội phạm và tệ nạn ma túy trên địa bàn tỉnh, góp phàn ổn định tình hình an ninh trật tự, phát triển kinh tế - xã hội. Công an tỉnh đã tham mưu Ban Chỉ đạo phòng chống tội pham, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tỉnh Gia Lai ban hành Kế hoạch số 26/KH-BCĐ, ngày 07/11/2023 về Chuyển hóa địa bàn, xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy”; Ngày 14/11/2023 Công an tỉnh Gia Lai ban hành Kế hoạch số: 1690/KH-CAT-PV01 về chuyển hóa địa bàn, xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy”. Nhằm nắm chắc, đánh giá đúng thực trạng tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy trên địa bàn 03 huyện, 07 xã biên giới; phát hiện những hạn chế, khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân, đề ra phương hướng, nhiệm vụ nhằm giảm thiểu mức độ phức tạp, tạo những chuyển biến tích cực, từng bước đẩy lùi tội phạm và tệ nạn ma túy trên địa bàn. Triển khai đồng loạt các giải pháp, giải quyết cơ bản tình hình người nghiện; triệt xóa đường dây, điểm, tụ điểm phức tạm về ma túy, đối tượng mua bán ma túy xây dựng 07 xã biên giới “sạch” về ma túy, tiến tới xây dựng huyện biên giới “sạch” về ma túy và nhân rộng trên địa bàn toàn tỉnh.

Với những biện pháp trển trên, kết quả sau 06 tháng triển khai chuyển hóa địa bàn, xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy” đã đạt được các thành tựu cụ thể như: Trước khi triển khai kế hoạch tổng số đối tượng liên quan đến ma túy rà soát tại 03 huyện 7 xã biên giới có 32 người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghi nghiện tại 5/7 xã biên giới (Ia Nan:9; Ia Dom:14; Ia Pnôn:02; IaO: 4: Ia Chía: 03). Sau khi triển khai Kế hoạch các lực lượng từ tỉnh đến xã đã tích cực, chủ động, kịp thời tham mưu, lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện nghiêm túc đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm đã đề ra tại Kế hoạch số 1690/KH-CAT-PV01 ngày 14/11/2023 về chuyển hóa địa bàn, xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy” của Công an tỉnh; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền, cán bộ, đảng viên và nhân dân về công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm tại 03 huyện và 7 xã biên giới.

Công an 03 huyện đã tham mưu Thường vụ huyện ủy, UBND 03 huyện đã ban hành: Nghị quyết về xây dựng địa bàn “Xã biên giới sạch về ma túy”; Ban Chỉ đạo PCTP, TNXH và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc huyện ban hành Kế hoạch chuyển hóa địa bàn, xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy”; Công an 03 huyện đã xây dựng Kế hoạch chuyển hóa địa bàn xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy”.

Công an 07 xã biên giới đã tham mưu Đảng ủy, UBND xã đã ban hành Nghị quyết về xây dựng địa bàn “Xã biên giới sạch về ma túy”; Ban Chỉ đạo PCTP, TNXH và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc xã đã ban hành Kế hoạch chuyển hóa địa bàn, xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy”; Công an 07/07 xã biên giới xây dựng Kế hoạch chuyển hóa địa bàn, xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy”.

Bên cạnh đó, đã triển khai có hiệu quả công tác truyền thông, tuyên truyền về công tác phòng, chống ma túy; tổ chức gặp gỡ, trao đổi với Cán bộ của 49/49 thôn làng tại 7/7 xã biên giới (Ia Mơ: 06; Ia Púch: 04; Ia Dom: 07; Ia Nan 09; Ia Pnôn:04; Ia Chía:10; IaO: 09) ký cam kết xây dựng thôn làng “sạch về ma túy”, tạo sự chuyển biến tích cực trong các tầng lớp nhân dân, nâng cao nhận thức, hiểu biết cho cán bộ và nhân dân tại địa bàn 7 xã biên giới. Công an tỉnh phối hợp Công an huyện tổ chức 07 buổi tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật về phòng, chống tội phạm ma túy và tệ nạn ma túy tại 07 xã thu hút 2560 lượt người tham gia. Công an các xã biên giới tổ chức 38 buổi tuyên truyền thu hút 6405 lượt người tham gia. Nội dung tuyên truyền về tác hại ma túy đối với đời sống cá nhân, xã hội; nâng cao nhận thức về biểu hiện, phương thức hoạt động của các đối tượng phạm tội về ma túy, các đối tượng nghiện. Tổ chức in ấn, treo 138 băng rôn, khẩu hiệu, pa no, áp phích tuyên truyền, cổ động phản ánh nội dung phòng, chống ma túy. Niêm yết, bố trí 38 hòm thư, bảng hiệu số điện thoại đường dây nóng phòng, chống ma túy tại các điểm sinh hoạt cộng đồng của thôn làng 7 xã biên giới.

Về cơ bản Lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy đã làm tốt công tác nắm tình hình tội phạm ma túy và cơ bản kiểm soát được tình hình tội phạm ma túy; chủ động triển khai các kế hoạch đấu tranh, giải quyết kịp thời những điểm phức tạp liên quan đến tội phạm ma túy trên tuyến biên giới, không để hình thành điểm, tụ điểm, đường dây ma túy ở khu vực biên giới.

Công tác phối hợp giữa lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy Công an tỉnh với Công an các huyện, Bộ đội Biên phòng, Hải quan và các lực lượng nghiệp vụ khác được tiến hành thường xuyên, chặt chẽ. Việc sử dụng các biện pháp nghiệp vụ đảm bảo bí mật, đúng pháp luật.

Công tác quản lý người nghiện và công tác cai nghiện đã có bước chuyển biến mới, được triển khai quyết liệt, hiệu quả, người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, người nghiện ma túy có mặt tại địa bàn được lập hồ sơ áp dụng các hình thức cai nghiện phù hợp và người sau cai nghiện được lập hồ sơ quản lý theo quy định, 100% các hộ gia đình tại 7 xã biên giới cam kết không tham gia tội phạm, tệ nạn ma túy, 29/49 thôn, làng có hòm thư tố giác tội phạm, có bảng niêm yết công khai số điện thoại đường dây nóng về phòng chống ma túy. Tổng số hồ sơ quản lý đối tượng liên quan đến ma túy là 53 đối tượng, tăng 21 đối tượng so với trước khi thực hiện Kế hoạch chuyển hóa địa bàn, xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy”.

Từ khi triển khai mô hình đến nay, tình hình ANTT và tội phạm có liên quan đến ma túy tại các xã biên giới có nhiều chuyển biến tích cực. ANTT được đảm bảo. Đã huy động được sự vào cuộc của tất cả các ban, nghành, đoàn thể, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tham gia vào công tác phòng ngừa và đấu tranh với các loại tội phạm này. Nhiều người dân trên địa bàn các xã biên giới đã hiểu được trách nhiệm của gia đình, cá nhân trong phòng, chống ma túy, nhận diện cơ bản được các loại ma túy, tác hại của ma túy, nhận diện được những biểu hiện của những đối tượng sử dụng, nghiện ma túy, nắm được các phương thức, thủ đoạn của tội phạm ma túy để chủ động phòng, chống ma túy.

Đề xuất góp phần thực hiện tốt công tác chuyển hoá địa bàn, xây dựng xã biên giới sạch về ma tuý tại địa bàn tỉnh Gia Lai

Với vị trí và đặc điểm về địa bàn như trên, thời gian tới để thực hiện tốt công tác xây dựng xã biên giới sạch về ma tuý trên địa bàn tỉnh, tác giả có một số đề xuất sau:

Một là: Tiếp tục tham mưu, đề xuất Thường trực Tỉnh ủy ban hành văn bản chỉ đạo cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp, các ngành, đoàn thể và hệ thống chính trị tham gia thực hiện chuyển hóa địa bàn, xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy”

Hai là: Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 36-CT/TW ngày 16/8/2019 của Bộ Chính trị về “Tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy” gắn với công tác chuyển hóa địa bàn trọng điểm, phức tạp về ma túy và Đề án chuyển hóa địa bàn “Xã biên giới sạch ma túy”; Kế hoạch số 26/KH-BCĐ, ngày 07/11/2023, của Ban Chỉ đạo phòng chống tội pham, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tỉnh về Chuyển hóa địa bàn, xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy” Kế hoạch số 1690/ KH-CAT-PV01 ngày 14/11/2023 của Giám đốc Công an tỉnh về việc triển khai thực hiện xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy”.

Ba là: Đẩy mạnh phát động phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, thường xuyên tuyên truyền, vận động Nhân dân khu vực biên giới nâng cao cảnh giác không để các đối tượng lôi kéo tham gia vận chuyển ma túy, đồng thời chủ động phòng ngừa tố giác tội phạm.

Bốn là: Tiếp tục  phát huy vai trò của Văn phòng PLO phối hợp với các đơn vị chuyên trách Bộ đội Biên phòng, các đồn Biên phòng, Hải quan tập trung kiểm tra, kiểm soát ma tuý khu vực biên giới, Cửa khẩu; chủ động trao đổi thông tin tội phạm ma túy với lực lượng Cảnh sát phòng chống ma túy của  tỉnh Ratanakiri (Vương quốc Campuchia), các tỉnh Đông Bắc Campuchia và Nam Lào để nắm tình hình phòng ngừa, phát hiện ma tuý thẩm lậu qua biên giới vào địa bàn tỉnh.

Năm là: Cần chủ động nắm chắc tình hình, phối hợp với Công an các tỉnh giáp ranh, với các Cục nghiệp vụ, thực hiện các kế hoạch, phương án tấn công, đấu tranh trấn áp, triệt xóa các đường dây vận chuyển, mua bán ma túy từ Vương quốc Campuchia vào địa bàn tỉnh.