Câu chuyện Đại sứ

Dưới góc độ nghiên cứu lịch sử - pháp lý, quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa đã được nhà nước Việt Nam xác lập và thực thi chủ quyền từ rất sớm, liên tục, hòa bình và phù hợp với các tiêu chuẩn của luật quốc tế cổ truyền (customary international law).

Cơ sở lịch sử - địa lý về chủ quyền của Việt Nam

Các tư liệu chính sử như Đại Nam Thực Lục, Hoàng Việt Địa Dư Chí, cùng nhiều bản đồ phương Tây thế kỷ XVII-XIX đều ghi nhận hoạt động của đội Hoàng Sa - Bắc Hải do nhà nước phong kiến Việt Nam tổ chức. Các đội này thực hiện khảo sát, đo đạc hải trình, khai thác sản vật và cứu hộ trên biển một cách công khai, có tổ chức và dưới sự bảo trợ của triều đình. Đây là dấu hiệu rõ ràng của việc xác lập và thực thi chủ quyền thực tế (effectivités) theo chuẩn mực quốc tế.

Sang thời Pháp thuộc, với tư cách là quốc gia bảo hộ, Pháp thay mặt Việt Nam tiếp tục quản lý Hoàng Sa và Trường Sa: cắm mốc chủ quyền, lập trạm khí tượng, đặt đơn vị hành chính và công bố trên công báo . Điều này cho thấy sự kế thừa chủ quyền giữa các chính thể là liên tục và hợp pháp.

Cơ sở pháp lý quốc tế

Theo luật pháp quốc tế hiện đại, đặc biệt là sau phán quyết Island of Palmas năm 1928, tiêu chí quan trọng để xác định chủ quyền là "chiếm hữu thật sự và liên tục" (continuous and peaceful display of state authority). Việt Nam đã đáp ứng đầy đủ yêu cầu này thông qua các hành vi quản lý nhà nước có tính chất hành chính, kinh tế và quân sự phù hợp với bối cảnh lịch sử.

Ngoài ra, Việt Nam nhiều lần công bố bản đồ hành chính, văn bản pháp quy và tham gia các hiệp định quốc tế mà trong đó Hoàng Sa - Trường Sa được thừa nhận là lãnh thổ của Việt Nam; không quốc gia nào phản đối trong thời gian dài, tạo nên sự thừa nhận mặc nhiên (tacit recognition).

Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS) cũng là cơ sở quan trọng để Việt Nam bảo vệ quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển, thềm lục địa gắn với hai quần đảo. Mọi hành vi sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực nhằm thay đổi hiện trạng tại khu vực này đều vi phạm Điều 2(4) Hiến chương Liên Hợp Quốc và đi ngược nguyên tắc giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.

Hoàng Sa, Trường Sa là chủ quyền bất khả xâm phạm của Việt Nam

Nguyên tắc không công nhận hành vi xâm chiếm bằng vũ lực

Luật quốc tế hiện đại khẳng định rằng không một quốc gia nào có thể có được chủ quyền dựa trên hành vi sử dụng vũ lực. qNguyên tắc "ex injuria jus non oritur" - quyền không thể phát sinh từ hành vi trái pháp luật - áp dụng trực tiếp cho tranh chấp Biển Đông. Do đó, mọi hành động quân sự nhằm chiếm đóng Hoàng Sa hoặc một số thực thể ở Trường Sa đều không tạo ra chủ quyền hợp pháp.

Các nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc về việc cấm sử dụng vũ lực để chiếm đóng lãnh thổ càng củng cố luận điểm rằng Việt Nam vẫn duy trì chủ quyền pháp lý bất chấp sự thay đổi bằng vũ lực.

Quan điểm nhất quán của Nhà nước Việt Nam

Việt Nam luôn khẳng định Hoàng Sa và Trường Sa là bộ phận không thể tách rời của lãnh thổ quốc gia, đồng thời chủ trương giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, dựa trên luật pháp quốc tế, đặc biệt là

UNCLOS 1982. Đây là lập trường phù hợp với xu thế toàn cầu và được cộng đồng quốc tế đánh giá tích cực trong việc duy trì hòa bình, ổn định khu vực. Việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ không chỉ mang ý nghĩa pháp lý, mà còn là yêu cầu đảm bảo an ninh, lợi ích lâu dài và sự phát triển bền vững của Việt Nam. Hoàng Sa - Trường Sa gắn liền với chủ quyền biển đảo, tài nguyên thiên nhiên, an ninh hàng hải và vị thế địa chiến lược của quốc gia.