Toàn cảnh nước mỹ

Lần đầu tiên kể từ năm 2019, chính phủ Mỹ chính thức rơi vào tình trạng đóng cửa sau khi Quốc hội không thể đạt thỏa thuận ngân sách duy trì hoạt động. Bất đồng sâu sắc giữa đảng Cộng hòa và Dân chủ về việc gia hạn trợ cấp bảo hiểm y tế Obamacare đã đẩy nước Mỹ vào cuộc khủng hoảng chính trị - tài chính mới, với hệ lụy lan rộng trên toàn quốc.

Mái vòm của Điện Capitol Hoa Kỳ phản chiếu trên vũng nước trên mặt đất vào ngày 29 tháng 9 năm 2025. (Ảnh: Nathan Howard/Reuters)

Theo đó, khoảng 750.000 nhân viên liên bang bị buộc phải nghỉ việc tạm thời, gây thiệt hại ước tính 400 triệu USD mỗi ngày. Nhiều cơ quan buộc phải dừng hoạt động, trong khi các dịch vụ thiết yếu như kiểm soát không lưu, an ninh hàng không hay chi trả lương hưu, trợ cấp xã hội vẫn tiếp tục nhưng chịu nguy cơ gián đoạn nếu bế tắc kéo dài. Smithsonian và Vườn thú Quốc gia sẽ duy trì mở cửa đến 6/10 nhờ nguồn ngân sách cũ, song tương lai sau đó vẫn bỏ ngỏ.

Cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ tranh cãi về việc gia hạn trợ cấp nâng cao cho Obamacare, vốn được thông qua từ thời chính quyền Biden nhằm giảm chi phí bảo hiểm cho 24 triệu người Mỹ. Nếu khoản hỗ trợ này không được gia hạn vào cuối năm, phí bảo hiểm có thể tăng 75% vào năm 2026, theo ước tính của KFF. Đảng Dân chủ kiên quyết buộc Cộng hòa phải chấp nhận thỏa thuận ngân sách đi kèm điều khoản gia hạn trợ cấp, trong khi phe Cộng hòa chỉ muốn thông qua giải pháp tạm thời kéo dài 7 tuần mà không nhượng bộ.

Trong nội bộ đảng Dân chủ, dấu hiệu rạn nứt đã xuất hiện khi một số thượng nghị sĩ như Catherine Cortez Masto (Nevada), Angus King (Maine) và John Fetterman (Pennsylvania) bất ngờ bỏ phiếu thuận với kế hoạch của Cộng hòa. Điều này khiến sức ép đè nặng lên Lãnh đạo phe thiểu số Chuck Schumer, khi ông phải giữ vững sự đoàn kết nội bộ trong bối cảnh áp lực từ cử tri và rủi ro kinh tế ngày càng gia tăng.

Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump và Văn phòng Ngân sách Nhà Trắng tuyên bố sẽ tận dụng cuộc khủng hoảng này để thu hẹp quy mô chính phủ và “loại bỏ vĩnh viễn” nhiều chương trình liên bang. Một số thượng nghị sĩ Dân chủ cảnh báo động thái này có thể gây ra “tổn hại không thể khắc phục" cho hệ thống chính quyền.

Ảnh hưởng của việc chính phủ đóng cửa sẽ không chỉ giới hạn ở Washington. Người dân trên khắp nước Mỹ đối mặt với nguy cơ dịch vụ y tế bị đình trệ, an ninh hàng không gián đoạn, hoạt động quốc gia bị ngưng trệ, trong khi thị trường tài chính toàn cầu dõi theo với tâm lý bất ổn.

Trận giằng co này chưa có hồi kết, khi lãnh đạo Cộng hòa cam kết đưa cùng một dự luật ra biểu quyết “ngày này qua ngày khác” cho đến khi đủ số thượng nghị sĩ Dân chủ chấp nhận. Ngược lại, phía Dân chủ khẳng định sẽ tiếp tục chiến đấu “vì sức khỏe người dân Mỹ”.

Cho tới lúc này, cả hai bên đều khẳng định đối phương mới phải chịu trách nhiệm cho việc chính phủ Mỹ đóng cửa. Và như lời Thượng nghị sĩ Josh Hawley (Cộng hòa, Missouri) cay đắng thừa nhận: “Không ai biết nó sẽ kết thúc ra sao. Nhưng chắc chắn, hàng triệu người dân sẽ là bên phải trả giá đắt nhất.”