Câu chuyện Đại sứ

Tuy nhiên, đến giữa năm 2025, nỗ lực thông qua gói trừng phạt thứ 18 đã thất bại hoặc bị đình trệ nghiêm trọng.

Việc này đã đặt ra câu hỏi lớn: Vì sao một tổ chức từng thể hiện sự đoàn kết chặt chẽ lại gặp khó khăn trong việc duy trì áp lực đối với Moscow? Bài viết này sẽ phân tích các nguyên nhân chính khiến EU thất bại trong việc thông qua gói trừng phạt thứ 18 đối với Nga?

1. Sự chia rẽ nội bộ trong EU

Một trong những nguyên nhân chính là sự bất đồng trong nội bộ 27 quốc gia thành viên EU. Việc thông qua các gói trừng phạt đòi hỏi sự đồng thuận tuyệt đối, và đây là điều ngày càng khó khăn trong bối cảnh các lợi ích kinh tế, chính trị và an ninh giữa các nước thành viên có sự khác biệt rõ rệt.

Một số quốc gia như Hungary, Slovakia hay Áo những nước có mối quan hệ kinh tế mật thiết với Nga hoặc phụ thuộc nhiều vào năng lượng Nga - đã phản đối mạnh mẽ các biện pháp trừng phạt mới.Họ cho rằng các biện pháp hiện tại đã tác động tiêu cực tới nền kinh tế trong nước mà không mang lại hiệu quả rõ ràng trong việc làm suy yếu Nga.

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán từng tuyên bố rằng trừng phạt Nga là "bắn vào chân chính mình", cho thấy mức độ bất đông sâu sắc trong EU.

2. Hiệu quả hạn chế của các gói trừng phạt trước đó

Sau 17 gói trừng phạt đã được áp dụng, nhiều nhà lãnh đạo châu Âu bắt đầu nghi ngờ tính hiệu quả thực sự của các biện pháp này.

Dù Nga gặp một số khó khăn kinh tế, nhưng nước này vẫn duy trì được khả năng tài chính, sản xuất vũ khí và tiếp tục chiến sự tại Ukraine. Nga đã nhanh chóng thích nghi với các trừng phạt, chuyển hướng thương mại sang Trung Quốc, Ấn Độ và các nước Trung Á.

Thặng dư thương mại của Nga vẫn dương, đồng rúp được kiểm soát, và nhiều mặt hàng bi cấm vân từ châu Âu đã được thay thế bởi hàng hóa từ các nước ngoài phương Tây. Những điều này khiến các nhà hoạch định chính sách EU cảm thấy hoài nghi về việc tiếp tục gia tăng trừng phạt có mang lại kết quả thực chất hay không.

3. Áp lực kinh tế trong nội bộ EU

Sau hơn hai năm chiến sự và cấm vận, nền kinh tế EU đang đối mặt với nhiều thách thức: lạm phát kéo dài, chi phí năng lượng cao, tăng trưởng chậm và sự bất ổn trong chuỗi cung ứng.

Trong bối cảnh đó, nhiều chính phủ EU đang chịu sức ép từ dư luận trong nước về việc ưu tiên các chính sách phục hồi kinh tế hơn là tiếp tục "đối đầu dài hơi" với Nga.

Một số ngành công nghiệp lớn như hóa chất, kim loại, năng lượng và nông nghiệp ở các nước như Đức, Pháp hay Bỉ đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ các biện pháp trừng phạt trước đó. Áp lực từ các tập đoàn và giới doanh nghiệp cũng khiến các chính phủ phải cân nhắc kỹ trước khi thông qua các gói trừng phạt mới.

EU thất bại trong việc thông qua gói trừng phạt thứ 18 nhắm vào Nga

4. Thiếu thống nhất về mục tiêu và ưu tiên chiến lược

Trong thời kỳ đầu chiến tranh, EU thể hiện sự đông lòng cao độ trong việc phản ứng với hành vi xâm lược của Nga. phản ứng với hành vi xâm lược của Nga.Tuy nhiên, sau hơn hai năm, sự mệt mỏi chiến lược bắt đầu xuất hiện.

Một số quốc gia đặt ưu tiên vào việc thúc đẩy hòa đàm, trong khi các nước Baltic và Ba Lan muốn tiếp tục siết chặt trừng phạt để làm suy yếu khả năng chiến tranh của Nga.

Mục tiêu của các gói trừng phạt cũng trở nên không rõ ràng: Là đế buộc Nga rút quân? Để làm Nga kiệt quệ kinh tế? Hay chỉ để thể hiện lập trường chính trị? Việc thiếu một chiến lược chung và mục tiêu cụ thể khiến việc đàm phán về các gói trừng phạt mới ngày càng khó khăn.

5. Tác động của các cuộc bầu cử và thay đổi chính trị trong EU

Tháng 6/2024, cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ của các đảng cánh hữu và dân túy, vốn không ủng hộ việc trừng phạt kéo dài với Nga.

Những thay đổi chính trị này đang ảnh hưởng lớn đến thái độ của các quốc gia thành viên trong việc ủng hộ các biện pháp cứng răn chống Moscow.

Bên cạnh đó, các cuộc bầu cử trong nước ở một số quốc gia thành viên cũng Khiến các chính phủ có xu hướng "thận trọng" hơn với các chính sách đối ngoại có thể gây thiệt hại kinh tế nội địa.

6. Khó khăn kỹ thuật trong việc thiết kế biện pháp trừng phạt mới

Sau 17 gói trừng phạt, dư địa để đưa ra các biện pháp trừng phạt mới và có hiệu lực thực sự đang trở nên hạn chế. Nhiều lĩnh vực trọng yếu của Nga đã bị cấm vận, và việc xác định các mục tiêu trừng phạt mới (ví dụ như cắt quyền tiếp cận các ngân hàng trung gian, hạn chế xuất khẩu công nghệ cao hơn nữa...) trở nên khó khăn hơn, cả về mặt pháp lý lẫn thực tiền.

Thêm vào đó, các lỗ hổng trong thực thi trừng phạt cũng bị chỉ trích. Một số nước thứ ba vẫn tiếp tục giúp Nga né tránh cấm vận, trong khi việc giám sát và kiểm soát các dòng hàng hóa lách luật từ EU ra nước ngoài lại thiếu hiệu quả.

7. Sức ép từ Mỹ và NATO giảm dần

Dưới thời Tổng thống Mỹ Joe Biden,EU nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Mỹ trong chính sách trừng phạt Nga.Tuy nhiên, sự thay đổi trong lập trường chính trị của Mỹ khi bước vào kỳ bầu cử tổng thống mới (và sự quay trở lại của các quan điểm "America First") khiến EU không còn cảm thấy sức ép và sự yểm trợ cần thiết để tiếp tục duy trì lập trường cứng rắn.

Trong khi đó, NATO cũng đang chuyển trọng tâm sang các mối đe dọa khác như khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, khiến châu Âu buộc phải tự cân đối lợi ích của mình. Thất bại trong việc thông qua gói trừng phạt thứ 18 nhằm vào Nga là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy sự rạn nứt trong chiến lược đối phó với Moscow của EU.

Từ sự chia rẽ nội bộ, áp lực kinh tế trong nước, đên sự mơ hồ về mục tiêu chiên lược - tất cả đều góp phân làm suy yếu khả năng hành động thống nhất của khối. Trong thời gian tới, EU cần một chiến lược mới - rõ ràng, khả thi và được đồng thuận - nếu muốn duy trì áp lực hiệu quả lên Nga mà không gây tổn hại đến chính mình.