Truy xuất nguồn gốc – Lá chắn pháp lý giúp doanh nghiệp Việt vững vàng tại thị trường Mỹ
Thứ sáu, 18/07/2025 - 12:39 (GMT+7)
TCVM - Trong bối cảnh toàn cầu hóa và thương mại quốc tế ngày càng phát triển, thị trường Hoa Kỳ luôn được xem là điểm đến quan trọng và đầy tiềm năng cho các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam.
Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là những rào cản kỹ thuật, yêu cầu pháp lý và tiêu chuẩn minh bạch khắt khe, đặc biệt liên quan đến nguồn gốc xuất xứ hàng hóa. Trong đó, công cụ truy xuất nguồn gốc (TXNG) đang ngày càng chứng tỏ vai trò không thể thiếu trong việc giúp doanh nghiệp Việt Nam ứng phó hiệu quả với rủi ro pháp lý, tránh bị áp thuế bổ sung và nâng cao uy tín quốc tế.
Minh bạch nguồn gốc – Xu thế tất yếu trong chuỗi cung ứng toàn cầu
Thực tiễn trong thời gian qua cho thấy, nhiều doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn tại thị trường Mỹ khi bị kiểm tra hoặc áp thuế bổ sung vì lý do nghi ngờ gian lận xuất xứ, dán nhãn sai nước sản xuất hoặc nhập khẩu hàng hóa từ quốc gia chịu thuế trừng phạt rồi gắn mác Việt Nam để lách thuế.
Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng hệ thống TXNG chính là công cụ xác thực hiệu quả, giúp doanh nghiệp chủ động cung cấp bằng chứng minh bạch về hành trình của sản phẩm, từ nguyên liệu đầu vào đến khi hàng hóa tới tay người tiêu dùng. TXNG không chỉ là giải pháp công nghệ mà còn là lá chắn pháp lý, giúp bảo vệ doanh nghiệp khỏi các cáo buộc không chính xác.

Hệ thống TXNG hiện đại giúp ghi nhận toàn bộ dữ liệu liên quan đến chuỗi cung ứng, bao gồm: địa điểm (vùng) nuôi trồng hoặc sản xuất nguyên liệu, quy trình chế biến, đơn vị đóng gói, vận chuyển, phân phối và bán lẻ. Mỗi khâu đều được định danh rõ ràng thông qua mã số thương phẩm toàn cầu (GTIN), mã địa điểm toàn cầu (GLN), mã lô hàng (SSCC)… theo chuẩn GS1 quốc tế.
Thông tin này cho phép doanh nghiệp xuất khẩu chứng minh nguồn gốc chính xác của từng lô hàng, bao gồm cả thời điểm sản xuất, địa điểm đóng gói và nơi xuất khẩu. Trong trường hợp xảy ra tranh chấp thương mại hoặc nghi ngờ gian lận xuất xứ, hệ thống TXNG là nguồn dữ liệu minh bạch, có giá trị pháp lý rõ ràng để bảo vệ doanh nghiệp.
Giảm thiểu rủi ro bị phạt thuế tại thị trường Mỹ
Thực tế cho thấy, nhiều trường hợp doanh nghiệp Việt bị Mỹ điều tra phòng vệ thương mại hoặc áp thuế chống lẩn tránh, không phải vì bản thân họ vi phạm, mà do không chứng minh được nguồn gốc hàng hóa một cách thuyết phục. Trong khi đó, việc áp dụng TXNG từ đầu sẽ giúp doanh nghiệp sẵn sàng dữ liệu để phản biện với cơ quan hải quan và phòng vệ thương mại Mỹ, từ đó tránh được các khoản áp thuế bổ sung không đáng có.
Ví dụ: Một công ty xuất khẩu nông sản như thanh long, chanh dây hay cà phê sang Mỹ có thể bị nghi ngờ nhập nguyên liệu từ nước thứ ba đang bị áp thuế cao hơn (ví dụ Trung Quốc), rồi dán nhãn "Made in Vietnam". Nếu doanh nghiệp sử dụng hệ thống TXNG đầy đủ – ghi nhận từ nông trại, sơ chế, vận chuyển, chế biến – thì có thể ngay lập tức cung cấp bằng chứng hàng hóa được sản xuất tại Việt Nam, tuân thủ quy định và hợp pháp.
Nâng cao uy tín – Củng cố vị thế thương hiệu Việt. Gây dựng lòng tin với đối tác và người tiêu dùng quốc tế
Minh bạch chính là yếu tố hàng đầu để tạo dựng niềm tin với thị trường xuất khẩu, đặc biệt là tại Mỹ, nơi người tiêu dùng có xu hướng quan tâm kỹ đến thông tin về xuất xứ và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.
Việc triển khai TXNG thể hiện tinh thần trách nhiệm – minh bạch – chuyên nghiệp của doanh nghiệp Việt Nam trong việc kiểm soát chất lượng và nguồn gốc sản phẩm. Đây là yếu tố quan trọng không chỉ để giữ thị trường, mà còn để mở rộng hệ thống phân phối, gia tăng giá trị thương hiệu trên trường quốc tế.
Khẳng định năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt
Trong khi nhiều quốc gia đã biến TXNG thành yêu cầu bắt buộc đối với thực phẩm, thuốc, sữa, mỹ phẩm… thì tại Việt Nam, đây vẫn là lựa chọn tự nguyện ở nhiều ngành. Tuy nhiên, doanh nghiệp tiên phong triển khai TXNG sẽ chiếm lợi thế cạnh tranh rõ rệt, đặc biệt trong môi trường xuất khẩu.
Bên cạnh đó, việc đồng bộ dữ liệu truy xuất còn giúp doanh nghiệp sẵn sàng tiếp cận các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới, các hệ thống bán lẻ hiện đại toàn cầu – vốn ngày càng khắt khe trong kiểm tra xuất xứ và chất lượng hàng hóa.
Quản lý hiệu quả chuỗi cung ứng – Hướng tới phát triển bền vững
Không chỉ phục vụ cho xuất khẩu, TXNG còn mang lại lợi ích thiết thực trong nội bộ doanh nghiệp:
Đặc biệt, với sự kết hợp giữa TXNG và các công nghệ như Blockchain, IoT,… doanh nghiệp có thể xây dựng hệ thống giám sát thông minh, nâng cao hiệu quả sản xuất và minh bạch hóa toàn bộ chuỗi giá trị.
Truy xuất nguồn gốc không phải là chi phí, mà là khoản đầu tư chiến lược. Nó giúp doanh nghiệp bảo vệ mình trước rủi ro pháp lý, củng cố uy tín, tăng trưởng bền vững và tự tin chinh phục thị trường quốc tế – đặc biệt là tại Mỹ, nơi luật pháp nghiêm ngặt và yêu cầu minh bạch ở mức cao nhất.
Đã đến lúc các doanh nghiệp Việt Nam hành động quyết liệt, biến truy xuất nguồn gốc trở thành một phần trong hệ sinh thái quản trị hiện đại – vì một thương hiệu Việt an toàn, minh bạch và vững vàng trên bản đồ thương mại toàn cầu.
TP