Câu chuyện Đại sứ

Vấn đề này đã trở thành chú đề nóng trên các phương tiện truyền thông quốc tế và gây ra nhiều tranh cãi vê tính pháp lý, đạo đức, cũng như các hệ quả địa chính trị.

Tổng quan về lực lượng lính đánh thuê và tình nguyện viên tại Ukraina

Ngay sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt, Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đã kêu gọi công dân toàn câu tham gia chiến đấu để bảo vệ "tự do và dân chủ" tại Ukraina. Lời kêu gọi này dẫn đến việc thành lập một đơnb vị đặc biệt gọi là Quân đoàn Quốc tế Bảo vệ Lãnh thổ Ukraina (International Legion of Territorial Defense of Ukraine).

Theo thống kê từ chính quyền Ukraina vào năm 2022 và đầu 2023, đã có khoảng 20.000 người từ hơn 50 quốc gia đăng ký tham gia quân đoàn này, tuy nhiên không phải tất cả đều trực tiếp ra chiến trường. Một số tham gia huấn luyện, hậu cần hoặc hỗ trợ y tế. Số lượng thực chiến được ước lượng vào khoảng vài nghìn người trong các giai đoạn cao điểm.

Dưới đây là danh sách các quốc gia có công dân được ghi nhận đã tham gia lực lượng chiến đấu hoặc tình nguyện tại Ukraina, theo nhiều nguôn tin quốc tế:

• Ba Lan: Là quốc gia sát biên giới Ukraina, nhiều công dân Ba Lan đã tình nguyện tham chiến. Một số nguồn tin cho biết hàng trăm người Ba Lan đã gia nhập quân đoàn quốc tế.

• Vương quốc Anh: Có hàng trăm công dân Anh tình nguyện, trong đó có cựu binh Afghanistan, Iraq, cùng lính đặc nhiệm đã nghỉ hưu. Chính phủ Anh ban đầu khuyên không nên tham chiến, nhưng không cấm.

• Pháp: Một số công dân Pháp, đặc biệt là từ lực lượng Lê dương, đã gia nhập quân đoàn quốc tế.

• Đức: Có tin về hàng chục người Đức, đa số là cựu quân nhân hoặc dân cư Ukraina gốc Đức.

• Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan, Đan Mạch: Những quốc gia Bắc Âu có số lượng tình nguyện viên nhỏ hơn, chủ yêu là cựu binh.

• Latvia, Litva, Estonia: Với tâm lý chống Nga mạnh mẽ, nhiêu công dân từ các nước Baltic đã đăng ký tham chiến.

• Hoa Kỳ: Là một trong những quốc gia có nhiều công dân tình nguyện nhất. Ước tính có hàng trăm đến hơn 1.000 người Mỹ từng hoặc đang chiến đấu tại Ukraina. Một số người là cựu lính thủy đánh bộ, lính đặc nhiệm, hoặc công dân yêu tự do.

• Canada: Canada có một cộng đồng Ukraina lớn nên sự tham gia của công dân nước này khá đáng kế. Ước tính vài trăm người Canada đã đến Ukraina tham chiến.

• Gruzia: Quốc gia từng có xung đột với Nga nên có hàng trăm lính đánh thuê Gruzia tham gia. Họ có kinh nghiệm chiến đấu từ các cuộc xung đột trước đó.

• Belarus: Một số người chống lại chính phủ Lukashenko đã đến Ukraina chiến đấu, trong đó có cả lực lượng tổ chức thành đơn vị độc lập.

• Croatia, Bosnia, Serbia: Một sô cựu binh vùng Balkan có kinh nghiệm chiến đấu cũng đã xuất hiện tại Ukraina.

• Australia và New Zealand: Dù ở xa chiến trường, vân có công dân từ hai nước này tình nguyện gia nhập quân đoàn quốc tế.

• Israel: Một số người gốc Ukraina tại Israel, đặc biệt là cựu binh Israel Defense Forces (IDF), dã vê Ukraina để chiến đấu.

• Nhật Bản và Hàn Quốc: Có báo cáo ghi nhận một số công dân đã đến Ukraina tham chiến, bất chấp khuyến cáo của chính phủ.

Lực lượng lính đánh thuê tại Ukraine

Động cơ tham gia của lính đánh thuê và tình nguyện viên

Có nhiều động cơ khiến các cá nhân từ khắp nơi trên thế giới quyết định tham chiến tại Ukraina:

• Lý tưởng chính trị: Bảo vệ tự do, dân chủ, và chống lại "xâm lược".

• Tinh thần nhân đạo: Một số người không tham chiến mà hô trợ y tế, hậu cần.

• Lợi ích tài chính: Một số cá nhân được trả lương hậu hĩnh, hoặc làm việc cho các công ty quân sự tư nhân.

• Tìm kiếm trải nghiệm chiến đấu: Một bộ phận là người từng tham chiến hoặc lính đánh thuê chuyên nghiệp.

• Đồng cảm văn hóa hoặc gốc gác Ukraina: Đặc biệt phổ biến ở người Ukraina sống tại nước ngoài.

Tính hợp pháp và phản ứng quốc tế

Việc công dân nước ngoài tham chiến cho một quốc gia đang có chiên tranh gây ra nhiều tranh cãi:

• Một số quốc gia (như Hàn Quốc, Nhật Bản, Belarus) cấm công dân của họ tham chiến ở nước ngoài và đe dọa truy tố nếu trở về.

• Các nước như Mỹ, Anh, Canada không ngăn cấm nhưng cảnh báo công dân về rủi ro.

• Nga tuyên bố coi lính đánh thuê nước ngoài là "mục tiêu hợp pháp" và đã bắt giữ hoặc xử tử một số người bị cáo buộc là lính đánh thuê.

Ngoài các tình nguyện viên độc lập, cũng xuất hiện nhiều công ty quân sự tư nhân phương Tây cung cấp "dịch vụ huấn luyện", "bảo vệ an ninh", hoặc trực tiếp tham chiến.

Một số tên tuổi nối bật như:

• Mozart Group (Mỹ): Nhóm này được thành lập bởi cựu lính thủy đánh bộ Mỹ để huấn luyện binh sĩ Ukraina.

• Forward Observations Group (FOG): Một nhóm bán quân sự nối tiếng trong giới cựu binh Mỹ.

• Các nhóm lính đánh thuê độc lập có mặt khắp các mặt trận từ Donetsk, Bakhmut, Kharkiv đên Zaporizhzhia. Tuy nhiên, việc sử dụng lính đánh thuê dẫn đến lo ngại về vi phạm luật nhân đạo quốc tế và khó kiểm soát.

Hậu quả và thương vong

Theo nhiều nguồn tin (khó xác minh đầy đủ), đã có hàng trăm lính đánh thuê và tình nguyện viên nước ngoài thiệt mạng hoặc bị bắt tại Ukraina. Một số vụ việc điển hình:

• Một số công dân Mỹ và Anh bị Nga bắt giữ và đưa ra xét xử.

• Truyền thông Nga thường công bố hình ảnh hoặc thông tin về các "lính đánh thuê bị tiêu diệt", gây ảnh hưởng dư luận.

Đây cũng là yếu tố khiến nhiều quốc gia kêu gọi công dân không tham gia vào cuộc chiến. Tính đến nay, đã có hơn 50 quốc gia có công dân từng tham chiến hoặc hô trợ lực lượng Ukraina trong cuộc xung đột với Nga, dù với tư cách lính đánh thuê hay tình nguyện viên.

Trong số này, các nước có số lượng tham gia lớn gồm Mỹ, Anh, Ba Lan, Canada và Gruzia. Dù được gọi là "quân đoàn quốc tế",  lực lượng này vẫn gây tranh cãi về tính pháp lý và hậu quả chính trị.

Cuộc chiến tại Ukraina không chỉ là xung đột giữa hai quốc gia mà còn trở thành điểm nóng thu hút những người mang lý tưởng, động cơ tài chính hoặc khao khát trải nghiệm chiến trận. Sự tham gia của lính đánh thuê và tình nguyện viên nước ngoài khiến bức tranh chiến tranh trở nên phức tạp hơn bao giờ hết.