Toàn cảnh nước mỹ

“Nga cho máy bay không người lái xâm phạm không phận Ba Lan sao? Bắt đầu nào!” – Trump viết ngắn gọn trên mạng xã hội Truth Social. (Tạm dịch)

Tổng thống Donald Trump phát biểu với các phóng viên sau khi bước xuống chuyên cơ Không lực Một tại Căn cứ Liên hợp Andrews, Maryland, vào ngày 7 tháng 9 năm 2025. (Ảnh: Kevin Dietsch/Getty Images)

Sự cố xảy ra trong đêm khi hơn một chục UAV Nga tiến vào lãnh thổ Ba Lan, buộc NATO phải điều máy bay chiến đấu đánh chặn và bắn hạ. Đây được xem là một bước leo thang đáng kể trong cuộc chiến Nga – Ukraine, và là lần đầu tiên NATO nổ súng kể từ khi xung đột bùng phát. Máy bay của Ba Lan, Hà Lan, cùng sự hỗ trợ của Đức, Ý và lực lượng đa quốc gia NATO đã tham gia đánh chặn.

Ngay sau đó, Ba Lan đã kích hoạt Điều 4 của NATO, tức triệu tập cuộc họp khẩn cấp của cơ quan ra quyết định chính trị cao nhất của liên minh để thảo luận phản ứng tiếp theo. Một quan chức Ba Lan lưu ý việc kích hoạt này chỉ phát huy hiệu quả khi đi kèm ngay với biện pháp triển khai thực tế.

Trong ngày, Tổng thống Ba Lan Karol Nawrocki đã điện đàm với Trump. Ông khẳng định “cuộc trao đổi hôm nay cho thấy sự đoàn kết của đồng minh”. Theo nguồn tin từ Warsaw, Ba Lan có thể yêu cầu Mỹ triển khai thêm hệ thống tên lửa Patriot tại khu vực biên giới Ba Lan – Ukraine, đồng thời mong muốn đẩy nhanh tiến độ bàn giao chiến đấu cơ F-35, vốn dự kiến chiếc đầu tiên sẽ đến vào tháng 1 năm tới.

Ba Lan cũng kỳ vọng đi kèm hỗ trợ quân sự sẽ là các biện pháp kinh tế, trong khi Liên minh châu Âu đã sẵn sàng một gói trừng phạt mới.

Trước đó một tuần, ông Nawrocki đã được tiếp đón tại Nhà Trắng, nơi Trump cam kết tiếp tục ủng hộ Ba Lan, thậm chí tuyên bố sẵn sàng điều thêm binh sĩ Mỹ tới nước này. “Họ sẽ ở lại và đồng hành với Ba Lan. Chúng tôi rất úng hộ với Ba Lan” – Trump khẳng định.

Tuy nhiên, sau vụ UAV, vẫn chưa rõ cụ thể cam kết của Mỹ sẽ được hiện thực hóa ra sao.

Đáng chú ý, Tướng Keith Kellogg – đặc phái viên của Trump về Ukraine – đã có mặt trên đường tới Ba Lan ngay khi sự cố xảy ra, và dự kiến sẽ tiếp tục sang Ukraine trong vài ngày tới.

Vụ việc diễn ra chỉ 26 ngày sau cuộc gặp thượng đỉnh giữa Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska. Dù Trump nhiều lần khẳng định nỗ lực chấm dứt xung đột, tiến triển đến nay vẫn rất hạn chế. Ông từng tuyên bố sẵn sàng áp thêm trừng phạt với Moscow, nhưng ngoài việc bổ sung hạn chế thương mại đối với Ấn Độ do mua hàng Nga, chưa có biện pháp mạnh nào được đưa ra.

Trong khi đó, châu Âu tiếp tục thúc giục tăng sức ép kinh tế với Nga. Tại Washington, Trump đã thảo luận cùng các quan chức EU và đề nghị nâng thuế nhập khẩu năng lượng Nga lên tới 100% đối với những khách hàng lớn như Trung Quốc và Ấn Độ.

Song song, Trump cũng cho biết ông sẽ sớm có cuộc điện đàm mới với Putin, có thể “trong tuần này hoặc đầu tuần tới”.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho hay ông đã trao đổi với Trump về cả sự cố UAV ở Ba Lan và vụ không kích của Israel tại Qatar trước đó một ngày. “Chúng ta đang ở vị trí có thể đóng góp quyết định cho hòa bình và an ninh” – ông Macron nhấn mạnh.

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cũng đã điện đàm với lãnh đạo Pháp và Anh, những người bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ thêm cho Warsaw, dù chưa rõ theo cơ chế song phương hay thông qua khuôn khổ NATO – Mỹ.