Việt Nam đất nước con người

Chiều 8/10, tại Nhà Quốc hội (Hà Nội), Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp phiên thảo luận, cho ý kiến về Dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành; Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân tham dự. Đại diện cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày nội dung dự thảo, nhấn mạnh đây là dự thảo được xây dựng trên tinh thần kiến tạo để báo chí phát triển, bảo đảm quyền tự do báo chí và tự do ngôn luận của công dân, đồng thời cập nhật yêu cầu quản lý trong bối cảnh chuyển đổi số và tinh gọn tổ chức bộ máy báo chí.

Toàn cảnh phiên họp

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) dự kiến gồm 4 chương, 50 điều (giảm 2 chương và 11 điều so với Luật Báo chí năm 2016). Trong đó có 9 điều được giữ nguyên, 38 điều sửa đổi, 3 điều bổ sung mới và 6 điều lược bỏ. Bốn nhóm chính sách trọng tâm gồm: tăng cường quản lý hoạt động báo chí; nâng cao chất lượng đội ngũ người làm báo và lãnh đạo cơ quan báo chí; thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí; và điều chỉnh hoạt động báo chí trên không gian mạng.

Bộ trưởng cho biết, dự thảo được thiết kế phù hợp với Nghị quyết số 148/NQ-CP ngày 22/9/2024 của Chính phủ, đồng thời giảm mạnh thủ tục hành chính — từ 68 xuống 48 thủ tục — hướng tới mô hình quản trị linh hoạt, minh bạch và tiết kiệm chi phí tuân thủ cho các cơ quan báo chí.

Một trong những điểm mới đáng chú ý là quy định về thu hồi giấy phép hoạt động báo chí (Điều 20), xác định rõ các trường hợp, thẩm quyền và trình tự thu hồi, đồng thời yêu cầu cơ quan báo chí phải chấm dứt hoạt động khi bị thu hồi giấy phép. Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đây là bước hoàn thiện cần thiết, vì Luật hiện hành chưa có chế tài đủ mạnh, chưa quy định cụ thể các trường hợp bị thu hồi, khiến việc xử lý vi phạm thiếu tính răn đe.

Bên cạnh đó, dự thảo cũng lần đầu tiên quy định rõ hoạt động báo chí trên không gian mạng, gồm nguyên tắc quản lý (Điều 30) và trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung trên nền tảng số (Điều 31). Dự thảo giao Chính phủ quy định chi tiết việc tích hợp dịch vụ trực tuyến, cũng như kết nối trực tuyến với hệ thống lưu chiểu của cơ quan quản lý nhà nước để phục vụ việc đo, kiểm xu hướng thông tin trên mạng — bước được kỳ vọng sẽ nâng cao khả năng định hướng thông tin, đồng thời bảo đảm tính minh bạch và an toàn dữ liệu.

Dự thảo lần đầu tiên khẳng định rõ vị trí của báo chí: “Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng.” Quy định này thể hiện tính lịch sử, tính cách mạng và vai trò định hướng của báo chí, đồng thời mở rộng không gian hoạt động báo chí trong bối cảnh chuyển đổi số. Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, Luật sửa đổi sẽ mở rộng không gian hoạt động của báo chí, thúc đẩy nguồn lực xã hội, hình thành các cơ quan chủ lực lớn, mạnh, đồng thời khắc phục những bất cập của Luật năm 2016 như tình trạng trùng lặp, phân tán trong hệ thống cơ quan báo chí và hạn chế về cơ chế kinh tế báo chí.

Trong tinh thần phân cấp, phân quyền, dự thảo trao thêm 10 thủ tục hành chính cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, tạo điều kiện cho các địa phương chủ động hơn trong việc cấp phép, giám sát và hỗ trợ cơ quan báo chí địa phương. Dự kiến trong quá trình hoàn thiện các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành, dự thảo sẽ cắt giảm tổng cộng 20 thủ tục, rút ngắn thời gian và chi phí xử lý hồ sơ, hướng tới một nền báo chí hiện đại, tự chủ, nhân văn và hiệu quả.

Theo kế hoạch, Dự án Luật Báo chí (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 10, khóa XV. Nhiều ý kiến trong phiên họp cho rằng, đây là bước tiến quan trọng nhằm hoàn thiện khung pháp lý cho báo chí Việt Nam trong bối cảnh phát triển kinh tế số, đồng thời tạo cơ chế thuận lợi để báo chí vừa làm tốt nhiệm vụ chính trị – xã hội, vừa có điều kiện tự chủ, phát triển bền vững.