Việt Nam đất nước con người

Ủy viên Thường trực Ủy ban Đối ngoại Lê Anh Tuấn: Kịp thời nội luật hóa, bảo đảm tương thíchTôi nhất trí với việc phê chuẩn Hiệp định CPTPP tại kỳ họp này. Việc tham gia CPTPP mở ra cho Việt Nam nhiều cơ hội và cũng đặt ra nhiều thách thức ngay khi Hiệp định có hiệu lực.Ngoài các cơ hội về thu hút đầu tư, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế… thì việc tham gia CPTPP còn giúp đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tiếp cận tốt hơn các thị trường ở châu Mỹ, châu Á, châu Đại dương, trong đó có thị trường Hoa Kỳ, nhất là trong bối cảnh có 6 nước thành viên CPTPP đã có FTA với Hoa Kỳ (Canada, Mexico, Chile, Peru, Úc, Singapore). Từ đó, giúp cơ cấu lại thị trường xuất khẩu theo hướng cân bằng hơn (hiện chúng ta còn đang dựa nhiều vào thị trường Đông Á như Trung Quốc, Hàn Quốc và một số nước ASEAN).Dự báo nhiều khả năng đến năm 2030, trong bối cảnh thuận lợi thì xuất khẩu Việt Nam sang các nước CPTPP có thể sẽ tăng từ 54 tỷ USD lên 80 tỷ USD, chiếm 25% tổng lượng xuất khẩu của nước ta. Các mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh của ta như nông thủy sản, điện tử đều được xóa bỏ thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Việt Nam cam kết xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 66% số dòng thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực; 86,5% số dòng thuế sau 3 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực. Các mặt hàng còn lại có lộ trình giảm thuế chủ yếu từ 5-10 năm. Đây là mức cam kết ít nhất so với các nước trong CPTPP (Canada cam kết xóa bỏ thuế ngay khi có hiệu lực đối với 94% số dòng thuế và sau 5 năm là 97% số dòng thuế đối với Việt Nam. Nhật Bản cam kết xóa bỏ thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực đối với 86% số dòng thuế, tương đương 93,6% kim ngạch Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản; sau 5 năm gần 90% số dòng thuế. Australia cam kết cắt giảm 93% số dòng thuế, tương được 95,8% kinh ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang nước này…). Những mặt hàng nhạy cảm đều có lộ trình thực hiện trên 10 năm hoặc áp dụng hạn ngạch thuế quan như ô tô dưới 3.000cc, thịt gà, sắt thép có lộ trình 10 năm hoặc trên 10 năm, thịt lợn có lộ trình từ 7 - 9 năm… Và, việc thực hiện các cam kết trong Hiệp định cũng đặt ra không ít thách thức, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, chăn nuôi, thương mại, dịch vụ, đầu tư trong lĩnh vực hạ tầng viễn thông, sở hữu trí tuệ, báo chí, xuất bản, phát thanh, truyền hình, phân phối dược phẩm, xăng dầu, lao động, thảo thuận lao động tập thể, công đoàn… Tuy nhiên, các lĩnh vực này Việt Nam đều đã có bảo lưu và có lộ trình thực hiện phù hợp với khả năng và điều kiện của Việt Nam.Để thực thi có hiệu quả Hiệp định CPTPP sau khi được QH nhất trí phê chuẩn, đề nghị Chính phủ cần tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để sửa đổi, bổ sung, kịp thời nội luật hóa, bảo đảm tính tương thích với các cam kết trong CPTPP, không để có khoảng trống pháp lý, xung đột pháp luật do chưa kịp sửa đổi bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan trong nước. Đồng thời các cơ quan của QH theo lĩnh vực được phân công phụ trách cần quan tâm và tăng cường giám sát chặt chẽ việc thực hiện Nghị quyết của QH phê chuẩn Hiệp định và Kế hoạch của Chính phủ tổ chức thực hiện Hiệp định CPTPP.Sau khi được QH phê chuẩn và làm các thủ tục đối ngoại, Chính phủ cần khẩn trương hướng dẫn thực hiện các nội dung đã cam kết trong Hiệp định, đặc biệt chú ý đến 15 cam kết/nhóm cam kết cho áp dụng trực tiếp để tránh rủi ro pháp lý có thể nảy sinh và tranh thủ được lợi ích cao nhất mà các cam kết/nhóm cam kết này đem lại. Đồng thời, sớm tiến hành tổ chức tập huấn cho các lực lượng trực tiếp triển khai thực hiện Hiệp định, nhất là các quy định về thuế, hải quan, sở hữu trí tuệ…ĐBQH Ngọ Duy Hiểu (Hà Nội): Cơ hội để công đoàn hoạt động hiệu quả và thực chất hơnChúng ta có đủ điều kiện để phê chuẩn Hiệp định CPTPP. Từ góc độ của tổ chức công đoàn, khi Việt Nam tham gia vào CPTPP, vì lợi ích quốc gia dân tộc lớn và trên hết, chúng ta chấp nhận với thách thức về vấn đề này và tìm cách vượt qua để thích ứng với điều kiện có Hiệp định CPTPP.Về thách thức, với đại diện tổ chức người lao động tại cơ sở, cụ thể là tại doanh nghiệp, sẽ đặt Công đoàn Việt Nam trước sự cạnh tranh về việc tập hợp, kết nạp đoàn viên và thành lập tổ chức ở cơ sở, chia sẻ về nguồn lực tài chính, khó khăn, phức tạp trong thực thi các quy định của pháp luật về đối thoại, thương lượng tập thể, ký kết thỏa ước lao động tập thể, tổ chức và lãnh đạo đình công. Đây là vấn đề chưa có tiền lệ trong cách thức tiếp cận của chúng ta. Tức là sẽ có tổ chức khác tồn tại đồng thời với tổ chức công đoàn của ta, mặc dù tổ chức này không mang đầy đủ bản chất, tính chất mô hình của đoàn thể.Tuy nhiên, cũng có cơ hội đối với tổ chức công đoàn và người lao động, đó là việc làm được tăng thêm. Ngoài ra, những tiêu chuẩn về lao động tiếp tục được nhấn mạnh theo tiêu chuẩn của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), thì đây là dịp để công đoàn tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức công đoàn, nâng cao năng lực của cán bộ công đoàn, tập trung vào nhiệm vụ cốt lõi, đổi mới tư duy và hành động. Đặc biệt là khắc phục “bệnh hành chính” tư duy cũ của tổ chức công đoàn, hướng tới đại diện, chăm lo và bảo vệ ngày càng tốt hơn cho quyền, lợi ích chính đáng của người lao động. Tham gia CPTPP, hoạt động của Công đoàn Việt Nam có dịp để làm mới mình, hoạt động hiệu quả và thực chất hơn.Để bảo đảm việc thực thi có hiệu quả sau khi được QH phê chuẩn và Hiệp định có hiệu lực, đề nghị Chính phủ cần xây dựng kịch bản phát huy mặt tích cực, lợi ích, thời cơ và có cả kịch bản giải pháp để hạn chế các tác động tiêu cực, ảnh hưởng, bảo đảm có được môi trường phát triển bền vững và có thêm nhiều việc làm cho người lao động, hạn chế rủi ro cho doanh nghiệp khi lâm vào tình trạng phá sản, giải thể. Đồng thời, hoàn thiện thể chế liên quan đến lĩnh vực lao động và công đoàn, trong đó việc sửa đổi, hoàn thiện Bộ luật Lao động là yêu cầu quan trọng. Trong đó, cần nghiên cứu quy định về tổ chức đại diện của người lao động theo hướng bảo đảm phù hợp với cam kết cũng như sự chủ động trong định hình các quy phạm bảo đảm cho các tổ chức này hoạt động đúng mục đích.ĐBQH Nguyễn Công Hồng (Đồng Nai): Đa dạng hóa thị trườngTham gia CPTPP, chúng ta có những lợi thế tiềm năng chiến lược. Tuy nhiên, để phát huy lợi thế này phụ thuộc rất lớn vào nội lực, sự cố gắng của chính chúng ta. Thứ nhất, khi tham gia Hiệp định này, vị thế chính trị của nước ta trong khu vực và trên thế giới sẽ được tăng cường hơn, chúng ta chủ động hội nhập quốc tế để phát triển kinh tế - xã hội. Thứ hai, đa dạng hóa thị trường, tạo thêm công ăn, việc làm cho người lao động (thị trường của các nước tham gia CPTPP có quy mô lớn với hơn 500 triệu dân, GDP cả khối chiếm 13,5% GDP toàn cầu). Trước đó, nền kinh tế nước ta phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống, nếu thị trường đó “hắt hơi”, “xổ mũi” thì kinh tế nước ta cũng bị ảnh hưởng. Tham gia CPTPP giúp nền kinh tế nước ta ngày càng tự chủ và độc lập hơn.Thứ ba, tham gia CPTPP góp phần thúc đẩy cải cách sâu rộng hơn nền kinh tế đất nước, bảo đảm hấp thu được lợi thế của Hiệp định.Thứ tư, hạn chế tác động bất lợi từ chính sách bảo hộ nền kinh tế hiện nay.Thứ năm, tham gia Hiệp định này góp phần giúp nước ta tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất giá trị của toàn cầu như mở rộng ra thị trường các nước: Canada, New Zealand, Peru… tiếp tục tạo ra môi trường đầu tư đáng tin cậy để các đối tác chiến lược yên tâm đầu tư vào nước ta.Bên cạnh lợi thế đó, chúng ta cũng đối mặt với những thách thức về thuế (nhưng theo ước tính của Chính phủ cho thấy, tác động này không lớn).Đối với lao động, về cơ bản nội dung của Hiệp định khá tương thích với Công ước của Liên Hợp Quốc về người lao động mà nước ta đã tham gia. Tuy nhiên, một số vấn đề phát sinh như tổ chức Công đoàn với tổ chức tập thể của người lao động, sau này cần nghiên cứu, điều chỉnh sửa đổi Luật Công đoàn, để bảo đảm công tác quản lý nhà nước đối với những tổ chức của người lao động có thể được thành lập khi nước ta tham gia CPTPP.Với an toàn, an ninh thông tin, ước tính 5 năm tới, các quy định pháp luật của chúng ta vẫn tương thích với Hiệp định này.Quan trọng nhất là sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt, trong khi đó, trình độ, năng suất lao động của nước ta còn thấp, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp. Do vậy, cần có chính sách hỗ trợ để thúc đẩy phát triển đối với những khu vực bị ảnh hưởng. Xét về hệ thống pháp luật tuy đã có khung về kinh tế thị trường, nhưng vẫn cần tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện hệ thống pháp luật để đáp ứng cho quá trình thực thi Hiệp định sau khi được QH phê chuẩn. Hiện nay, Chính phủ đã giao Bộ Tư pháp nghiên cứu 163 văn bản quy phạm pháp luật, dự kiến sẽ phải sửa 8 luật, điều này đòi hỏi cần có quá trình, không thể ngay trong một sớm, một chiều.Có thể nói, xét về lâu dài, lợi thế nhiều hơn thách thức. Do vậy, nên tham gia và phê chuẩn Hiệp định CPTPP càng sớm càng tốt.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Đối ngoại Lê Anh Tuấn: Kịp thời nội luật hóa, bảo đảm tương thíchTôi nhất trí với việc phê chuẩn Hiệp định CPTPP tại kỳ họp này. Việc tham gia CPTPP mở ra cho Việt Nam nhiều cơ hội và cũng đặt ra nhiều thách thức ngay khi Hiệp định có hiệu lực.Ngoài các cơ hội về thu hút đầu tư, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế… thì việc tham gia CPTPP còn giúp đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tiếp cận tốt hơn các thị trường ở châu Mỹ, châu Á, châu Đại dương, trong đó có thị trường Hoa Kỳ, nhất là trong bối cảnh có 6 nước thành viên CPTPP đã có FTA với Hoa Kỳ (Canada, Mexico, Chile, Peru, Úc, Singapore). Từ đó, giúp cơ cấu lại thị trường xuất khẩu theo hướng cân bằng hơn (hiện chúng ta còn đang dựa nhiều vào thị trường Đông Á như Trung Quốc, Hàn Quốc và một số nước ASEAN).Dự báo nhiều khả năng đến năm 2030, trong bối cảnh thuận lợi thì xuất khẩu Việt Nam sang các nước CPTPP có thể sẽ tăng từ 54 tỷ USD lên 80 tỷ USD, chiếm 25% tổng lượng xuất khẩu của nước ta. Các mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh của ta như nông thủy sản, điện tử đều được xóa bỏ thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Việt Nam cam kết xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 66% số dòng thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực; 86,5% số dòng thuế sau 3 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực. Các mặt hàng còn lại có lộ trình giảm thuế chủ yếu từ 5-10 năm. Đây là mức cam kết ít nhất so với các nước trong CPTPP (Canada cam kết xóa bỏ thuế ngay khi có hiệu lực đối với 94% số dòng thuế và sau 5 năm là 97% số dòng thuế đối với Việt Nam. Nhật Bản cam kết xóa bỏ thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực đối với 86% số dòng thuế, tương đương 93,6% kim ngạch Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản; sau 5 năm gần 90% số dòng thuế. Australia cam kết cắt giảm 93% số dòng thuế, tương được 95,8% kinh ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang nước này…). Những mặt hàng nhạy cảm đều có lộ trình thực hiện trên 10 năm hoặc áp dụng hạn ngạch thuế quan như ô tô dưới 3.000cc, thịt gà, sắt thép có lộ trình 10 năm hoặc trên 10 năm, thịt lợn có lộ trình từ 7 - 9 năm… Và, việc thực hiện các cam kết trong Hiệp định cũng đặt ra không ít thách thức, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, chăn nuôi, thương mại, dịch vụ, đầu tư trong lĩnh vực hạ tầng viễn thông, sở hữu trí tuệ, báo chí, xuất bản, phát thanh, truyền hình, phân phối dược phẩm, xăng dầu, lao động, thảo thuận lao động tập thể, công đoàn… Tuy nhiên, các lĩnh vực này Việt Nam đều đã có bảo lưu và có lộ trình thực hiện phù hợp với khả năng và điều kiện của Việt Nam.Để thực thi có hiệu quả Hiệp định CPTPP sau khi được QH nhất trí phê chuẩn, đề nghị Chính phủ cần tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để sửa đổi, bổ sung, kịp thời nội luật hóa, bảo đảm tính tương thích với các cam kết trong CPTPP, không để có khoảng trống pháp lý, xung đột pháp luật do chưa kịp sửa đổi bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan trong nước. Đồng thời các cơ quan của QH theo lĩnh vực được phân công phụ trách cần quan tâm và tăng cường giám sát chặt chẽ việc thực hiện Nghị quyết của QH phê chuẩn Hiệp định và Kế hoạch của Chính phủ tổ chức thực hiện Hiệp định CPTPP.Sau khi được QH phê chuẩn và làm các thủ tục đối ngoại, Chính phủ cần khẩn trương hướng dẫn thực hiện các nội dung đã cam kết trong Hiệp định, đặc biệt chú ý đến 15 cam kết/nhóm cam kết cho áp dụng trực tiếp để tránh rủi ro pháp lý có thể nảy sinh và tranh thủ được lợi ích cao nhất mà các cam kết/nhóm cam kết này đem lại. Đồng thời, sớm tiến hành tổ chức tập huấn cho các lực lượng trực tiếp triển khai thực hiện Hiệp định, nhất là các quy định về thuế, hải quan, sở hữu trí tuệ…ĐBQH Ngọ Duy Hiểu (Hà Nội): Cơ hội để công đoàn hoạt động hiệu quả và thực chất hơnChúng ta có đủ điều kiện để phê chuẩn Hiệp định CPTPP. Từ góc độ của tổ chức công đoàn, khi Việt Nam tham gia vào CPTPP, vì lợi ích quốc gia dân tộc lớn và trên hết, chúng ta chấp nhận với thách thức về vấn đề này và tìm cách vượt qua để thích ứng với điều kiện có Hiệp định CPTPP.Về thách thức, với đại diện tổ chức người lao động tại cơ sở, cụ thể là tại doanh nghiệp, sẽ đặt Công đoàn Việt Nam trước sự cạnh tranh về việc tập hợp, kết nạp đoàn viên và thành lập tổ chức ở cơ sở, chia sẻ về nguồn lực tài chính, khó khăn, phức tạp trong thực thi các quy định của pháp luật về đối thoại, thương lượng tập thể, ký kết thỏa ước lao động tập thể, tổ chức và lãnh đạo đình công. Đây là vấn đề chưa có tiền lệ trong cách thức tiếp cận của chúng ta. Tức là sẽ có tổ chức khác tồn tại đồng thời với tổ chức công đoàn của ta, mặc dù tổ chức này không mang đầy đủ bản chất, tính chất mô hình của đoàn thể.Tuy nhiên, cũng có cơ hội đối với tổ chức công đoàn và người lao động, đó là việc làm được tăng thêm. Ngoài ra, những tiêu chuẩn về lao động tiếp tục được nhấn mạnh theo tiêu chuẩn của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), thì đây là dịp để công đoàn tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức công đoàn, nâng cao năng lực của cán bộ công đoàn, tập trung vào nhiệm vụ cốt lõi, đổi mới tư duy và hành động. Đặc biệt là khắc phục “bệnh hành chính” tư duy cũ của tổ chức công đoàn, hướng tới đại diện, chăm lo và bảo vệ ngày càng tốt hơn cho quyền, lợi ích chính đáng của người lao động. Tham gia CPTPP, hoạt động của Công đoàn Việt Nam có dịp để làm mới mình, hoạt động hiệu quả và thực chất hơn.Để bảo đảm việc thực thi có hiệu quả sau khi được QH phê chuẩn và Hiệp định có hiệu lực, đề nghị Chính phủ cần xây dựng kịch bản phát huy mặt tích cực, lợi ích, thời cơ và có cả kịch bản giải pháp để hạn chế các tác động tiêu cực, ảnh hưởng, bảo đảm có được môi trường phát triển bền vững và có thêm nhiều việc làm cho người lao động, hạn chế rủi ro cho doanh nghiệp khi lâm vào tình trạng phá sản, giải thể. Đồng thời, hoàn thiện thể chế liên quan đến lĩnh vực lao động và công đoàn, trong đó việc sửa đổi, hoàn thiện Bộ luật Lao động là yêu cầu quan trọng. Trong đó, cần nghiên cứu quy định về tổ chức đại diện của người lao động theo hướng bảo đảm phù hợp với cam kết cũng như sự chủ động trong định hình các quy phạm bảo đảm cho các tổ chức này hoạt động đúng mục đích.ĐBQH Nguyễn Công Hồng (Đồng Nai): Đa dạng hóa thị trườngTham gia CPTPP, chúng ta có những lợi thế tiềm năng chiến lược. Tuy nhiên, để phát huy lợi thế này phụ thuộc rất lớn vào nội lực, sự cố gắng của chính chúng ta. Thứ nhất, khi tham gia Hiệp định này, vị thế chính trị của nước ta trong khu vực và trên thế giới sẽ được tăng cường hơn, chúng ta chủ động hội nhập quốc tế để phát triển kinh tế - xã hội. Thứ hai, đa dạng hóa thị trường, tạo thêm công ăn, việc làm cho người lao động (thị trường của các nước tham gia CPTPP có quy mô lớn với hơn 500 triệu dân, GDP cả khối chiếm 13,5% GDP toàn cầu). Trước đó, nền kinh tế nước ta phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống, nếu thị trường đó “hắt hơi”, “xổ mũi” thì kinh tế nước ta cũng bị ảnh hưởng. Tham gia CPTPP giúp nền kinh tế nước ta ngày càng tự chủ và độc lập hơn.Thứ ba, tham gia CPTPP góp phần thúc đẩy cải cách sâu rộng hơn nền kinh tế đất nước, bảo đảm hấp thu được lợi thế của Hiệp định.Thứ tư, hạn chế tác động bất lợi từ chính sách bảo hộ nền kinh tế hiện nay.Thứ năm, tham gia Hiệp định này góp phần giúp nước ta tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất giá trị của toàn cầu như mở rộng ra thị trường các nước: Canada, New Zealand, Peru… tiếp tục tạo ra môi trường đầu tư đáng tin cậy để các đối tác chiến lược yên tâm đầu tư vào nước ta.Bên cạnh lợi thế đó, chúng ta cũng đối mặt với những thách thức về thuế (nhưng theo ước tính của Chính phủ cho thấy, tác động này không lớn).Đối với lao động, về cơ bản nội dung của Hiệp định khá tương thích với Công ước của Liên Hợp Quốc về người lao động mà nước ta đã tham gia. Tuy nhiên, một số vấn đề phát sinh như tổ chức Công đoàn với tổ chức tập thể của người lao động, sau này cần nghiên cứu, điều chỉnh sửa đổi Luật Công đoàn, để bảo đảm công tác quản lý nhà nước đối với những tổ chức của người lao động có thể được thành lập khi nước ta tham gia CPTPP.Với an toàn, an ninh thông tin, ước tính 5 năm tới, các quy định pháp luật của chúng ta vẫn tương thích với Hiệp định này.Quan trọng nhất là sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt, trong khi đó, trình độ, năng suất lao động của nước ta còn thấp, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp. Do vậy, cần có chính sách hỗ trợ để thúc đẩy phát triển đối với những khu vực bị ảnh hưởng. Xét về hệ thống pháp luật tuy đã có khung về kinh tế thị trường, nhưng vẫn cần tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện hệ thống pháp luật để đáp ứng cho quá trình thực thi Hiệp định sau khi được QH phê chuẩn. Hiện nay, Chính phủ đã giao Bộ Tư pháp nghiên cứu 163 văn bản quy phạm pháp luật, dự kiến sẽ phải sửa 8 luật, điều này đòi hỏi cần có quá trình, không thể ngay trong một sớm, một chiều.Có thể nói, xét về lâu dài, lợi thế nhiều hơn thách thức. Do vậy, nên tham gia và phê chuẩn Hiệp định CPTPP càng sớm càng tốt.