Toàn cảnh nước mỹ

Bang Iowa là nơi nổ phát súng đầu tiên cho năm bầu cử. Theo truyền thống, chi nhánh hai đảng ở bang này sẽ tổ chức các cuộc họp kín từ rất sớm để lựa chọn người đại diện ra tranh cử.

Tuy nhiên, năm nay, chỉ có đảng Cộng hòa bang Iowa tổ chức họp kín vào ngày 15/1, còn đảng Dân chủ sẽ lựa chọn ứng viên bằng hình thức bỏ phiếu qua thư và dự kiến công bố kết quả vào ngày 5/3.

Ông Trump mua pizza cho những người lính cứu hoả bang Iowa, ngày 14/1/2024. Ảnh: AFP

Các cuộc họp kín có quy trình khác và phức tạp hơn bầu cử sơ bộ. Trong các cuộc bầu cử sơ bộ, cử tri có thể bỏ phiếu kín, trực tiếp hoặc qua thư trong suốt ngày bỏ phiếu.

Trong khi đó, hình thức họp kín yêu cầu cử tri phải dự trực tiếp tại một địa điểm vào thời điểm đã định và công khai tuyên bố lựa chọn ứng viên của họ.

Các cuộc họp kín được tổ chức tại trường học, trung tâm cộng đồng và nhà thờ trên toàn bang, trong đó người đại diện cho ứng viên sẽ phát biểu trước khi những người tham dự bỏ phiếu.

Cử tri Cộng hòa ở Iowa sẽ bắt đầu họp kín vào lúc 19h tối 15/1 (8h sáng 16/1 giờ Hà Nội), tại khoảng 1.700 địa điểm trên toàn bang. Cử tri Iowa trên 18 tuổi và đăng ký thành viên đảng Cộng hòa đủ điều kiện tham gia các cuộc họp kín này.

Kết quả bỏ phiếu tại mỗi địa điểm sẽ gửi đến Ủy ban đảng Cộng hòa bang Iowa. Kết quả cuối cùng được công bố sau khi hoàn tất quá trình kiểm đếm, thường là trong vài giờ.

Với hình thức họp kín, cử tri sẽ không được phép bỏ phiếu từ xa. Điều này đã vấp nhiều chỉ trích vì có thể loại trừ các cử tri không thể tham dự vì bận công việc hoặc bị khuyết tật.

Cựu đại sứ Liên Hiệp Quốc Nikki Haley vận động tranh cử tại bang Iowa, ngày 13/1. Ảnh: Reuters

Đảng Cộng hòa bang Iowa sẽ có 40 đại biểu dự Hội nghị Quốc gia đảng Cộng hòa, nơi sẽ bầu ứng viên đại diện cho đảng ra tranh cử.

Mỗi ứng viên trong cuộc đua đề cử của đảng sẽ nhận được tỷ lệ đại biểu nhất định trong số này dựa trên tỷ lệ phiếu bầu tương ứng.

Cuộc đua tranh đề cử đảng Cộng hòa hiện có 4 ứng viên chính gồm cựu tổng thống Donald Trump, Thống đốc Florida Ron DeSantis, cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley và doanh nhân công nghệ sinh học Vivek Ramaswamy.

Ông Trump hiện thống trị đường đua đảng Cộng hòa và chiến dịch của ông tuyên bố rằng họ đang hướng tới chiến thắng áp đảo trong các cuộc họp kín.

Các đối thủ chính của ông ở bang Iowa là ông DeSantis, người tìm cách thu hút cử tri bằng vấn đề văn hóa, và bà Haley, người tập trung vào chủ đề phá thai và chính sách đối ngoại.

Dù số đại biểu ở Iowa chỉ chiếm khoảng 1% tổng số đại biểu tham dự Hội nghị Toàn quốc đảng Cộng hòa vào tháng 7, cuộc họp kín ở bang này vẫn được các ứng viên rất coi trọng.

Chiến thắng ở bang Iowa có thể tiếp thêm động lực cho ứng viên trong giai đoạn đầu và có khả năng giúp họ giành lợi thế trong các cuộc bầu cử sơ bộ tiếp theo, theo giới quan sát.

Nó cũng sẽ tạo ra sự chú ý đáng kể trên truyền thông để nâng cao hình ảnh ứng viên.

Cuộc họp kín ở bang Iowa cũng được xem là bài kiểm tra đầu tiên cho chiến dịch vận động tranh cử của các ứng viên về thông điệp và sức hấp dẫn của họ. Ứng viên có kết quả không tốt đôi khi sẽ chọn từ bỏ cuộc đua.

Giới phân tích cho rằng những cuộc bầu cử trước cho thấy những ứng viên chiến thắng ở cuộc họp kín bang Iowa chưa chắc đã là người cuối cùng giành được đề cử của đảng.

Ông Trump là một ví dụ. Năm 2016, ông từng là người đứng thứ hai sau thượng nghị sĩ Ted Cruz tại Iowa, nhưng cuối vùng vẫn trở thành ứng viên chính thức của đảng Cộng hòa.

Hai người tiền nhiệm của ông Trump giành đề cử của đảng Cộng hòa đều không chiến thắng ở bang này.