Chống hàng giả ngay từ những quảng cáo sai sự thật trên không gian mạng
Thứ năm, 13/11/2025 - 06:30 (GMT+7)
TCVM - Trong kỷ nguyên công nghệ số, không gian mạng đã trở thành một phần không thể tách rời của đời sống xã hội, nơi con người kết nối, giao lưu, học tập và mua sắm. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, mạng xã hội và các nền tảng quảng cáo trực tuyến, tình trạng quảng cáo hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng lại bùng phát dữ dội, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi người tiêu dùng, uy tín của doanh nghiệp chân chính và trật tự xã hội.
Thực trạng quảng cáo “bẩn” tràn lan trên mạng
Chỉ cần một cú nhấp chuột, người dùng có thể thấy vô số quảng cáo “mua 1 tặng 3”, “hàng chính hãng giảm 90%”, hay “thuốc gia truyền chữa khỏi mọi bệnh”. Phần lớn các quảng cáo này đều là giả mạo, không rõ nguồn gốc, không được cơ quan chức năng kiểm duyệt, nhưng lại xuất hiện tràn lan trên Facebook, TikTok, YouTube, Zalo hay các sàn thương mại điện tử nhỏ lẻ.
Các đối tượng gian thương lợi dụng thuật toán quảng cáo tự động của nền tảng mạng xã hội để đánh trúng tâm lý người tiêu dùng: thích rẻ, ham khuyến mãi, nhẹ dạ cả tin. Họ thuê “KOL”, “hotgirl”, hoặc sử dụng hình ảnh bác sĩ, nghệ sĩ nổi tiếng mà không xin phép để quảng cáo thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thậm chí là bằng cấp giả, giấy tờ giả, dịch vụ làm đẹp siêu tốc.
Theo thống kê của Bộ Công an và Bộ Thông tin & Truyền thông, hàng nghìn tài khoản quảng cáo có nội dung sai sự thật đã bị xử lý trong năm qua, song con số này vẫn chỉ là “phần nổi của tảng băng chìm”. Cứ bị khóa một tài khoản, các đối tượng lại lập ra tài khoản khác, chuyển máy chủ sang nước ngoài, khiến việc kiểm soát trở nên cực kỳ khó khăn.
Nguy cơ tiềm ẩn và tác hại khôn lường
Những quảng cáo hàng giả không chỉ gây thiệt hại kinh tế, mà còn đe dọa sức khỏe, tính mạng của người dân. Nhiều người nhẹ dạ mua “thuốc chữa xương khớp”, “thần dược tăng cường sinh lực”, “kem trắng da cấp tốc” được quảng cáo rầm rộ, để rồi phải nhập viện vì ngộ độc hoặc biến chứng nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, nạn mạo danh bằng cấp, chứng chỉ giả được rao bán công khai trên mạng đã làm suy giảm giá trị của hệ thống giáo dục, ảnh hưởng tới uy tín của cơ quan nhà nước và doanh nghiệp. Thậm chí, một số “trung tâm làm đẹp online” quảng cáo dịch vụ “phẫu thuật không dao kéo” cũng thực chất chỉ là lừa đảo trá hình, chiếm đoạt tiền của khách hàng.
Về lâu dài, tình trạng này còn làm méo mó môi trường kinh doanh, khiến doanh nghiệp làm ăn chân chính bị mất niềm tin của người tiêu dùng, còn xã hội phải gánh chịu hậu quả từ những sản phẩm độc hại, phi pháp.
Cần chống hàng giả ngay trên không gian mạng
Nguyên nhân của tình trạng khó kiểm soát
Trước hết, hành lang pháp lý tuy đã có – như Luật Quảng cáo 2012, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi năm 2023), Luật Giao dịch điện tử 2023 nhưng việc thực thi còn yếu. Cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp nền tảng mạng và người tiêu dùng chưa chặt chẽ, thiếu đồng bộ.
Thứ hai, nhiều nền tảng mạng xã hội nước ngoài chưa hợp tác tích cực trong việc ngăn chặn quảng cáo vi phạm pháp luật Việt Nam. Việc gỡ bỏ nội dung sai phạm vẫn chủ yếu dựa vào cơ chế “báo cáo – phản hồi”, khiến hàng ngàn quảng cáo lừa đảo vẫn kịp tiếp cận người tiêu dùng trước khi bị gỡ.
Cuối cùng, ý thức người dùng còn hạn chế. Không ít người vẫn tin vào quảng cáo “miệng lưỡi mật ngọt”, không kiểm tra nguồn gốc sản phẩm, không xem giấy phép, dẫn đến “tiền mất tật mang”.
Giải pháp: Chống hàng giả ngay từ quảng cáo
Muốn chặn hàng giả, hàng nhái, phải bắt đầu ngay từ khâu quảng cáo. Trước hết, các cơ quan chức năng cần tăng cường thanh tra, kiểm tra các nền tảng mạng xã hội và sàn thương mại điện tử; áp dụng chế tài nghiêm khắc đối với đơn vị cho phép đăng quảng cáo vi phạm.
Cần xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về quảng cáo điện tử, liên thông với cơ quan quản lý thị trường, y tế, công thương, công an để truy xuất nhanh nguồn gốc sản phẩm và đơn vị quảng cáo. Đồng thời, khuyến khích ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong giám sát nội dung quảng cáo, tự động nhận diện từ khóa, hình ảnh, sản phẩm vi phạm.
Về phía người dân, cần nâng cao nhận thức số, hiểu rõ rằng “quảng cáo trên mạng không đồng nghĩa với sản phẩm thật”, phải kiểm tra kỹ thông tin, không tin vào những lời mời chào “thần kỳ”. Các cơ quan báo chí, trường học, đoàn thể cũng nên tăng cường giáo dục kỹ năng truyền thông số cho cộng đồng, đặc biệt là thanh thiếu niên và người cao tuổi.
Chống hàng giả trên không gian mạng không thể chỉ dừng ở việc “bắt sản phẩm” sau khi đã bày bán, mà cần chặn ngay từ gốc – chính là khâu quảng cáo. Khi quảng cáo giả bị ngăn chặn, người tiêu dùng được bảo vệ, doanh nghiệp chân chính được tôn vinh, và môi trường kinh doanh trở nên lành mạnh.
Đã đến lúc các cơ quan quản lý, nền tảng mạng và toàn xã hội chung tay hành động, biến không gian mạng thành nơi lan tỏa giá trị thật, sản phẩm thật, niềm tin thật – để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mỗi người dân Việt Nam.
Tiến sĩ Nguyễn Thắng Cảnh
