2022 là năm đầu tiên của nhiệm kỳ mới, trên cương vị là chủ tịch, xin đại sứ đánh giá lại một năm qua và nhìn lại những mục tiêu đã đặt ra từ đầu nhiệm kỳ?
Chủ tịch Hội Việt - Mỹ, Đại sứ Phạm Quang Vinh: Một năm của nhiệm kỳ mới có một số ấn tượng với tôi. Xét về bối cảnh chung, Hội Việt - Mỹ với hơn 7 thập kỷ hoạt động đã tạo được mối quan hệ ngoại giao nhân dân Việt - Mỹ với bề dài lịch sử và bạn bè đã trở thành nền tảng quan trọng và vững chắc cho nhiệm kỳ này thừa kế. Đại hội IV của Hội diễn ra ngay sau đại hội Đảng lần thứ 13, giữa lúc mối quan hệ Việt - Mỹ diễn ra vô cùng mạnh mẽ, đồng thời lại có chủ trương mới, định hướng mới của Đảng và Nhà nước trong việc phát triển ngoại giao nhà nước và ngoại giao nhân dân.
Như vậy nhiệm kỳ này đang diễn ra giữa vô vàn những cơ hội và điều kiện thuận lợi nhưng cũng không thể thiếu những thách thức:
Thứ nhất, làm thế nào để phát triển tương xứng với những gì mà bậc tiền bối đã làm được trong suốt 7 thập kỷ qua, có bắt kịp được với đà phát triển của quan hệ hai nước hay không. Đại dịch Covid 19 đã đưa đến những hướng phối hợp mới, chuyển hướng mới và quan hệ Việt-Mỹ đã và đang có rất nhiều bạn bè mới. Điều này đặt ra yêu cầu với Hội cần phải kết nối thế nào để xứng đáng với đà quan hệ bởi giờ đây ở Mỹ có rất nhiều tầng lớp quan tâm và ủng hộ đến Việt Nam không chỉ là chính giới mà còn là học giả, doanh nghiệp, nhân dân và bạn bè cũ...
Với bối cảnh như vậy, một năm qua, Hội Việt - Mỹ mà nòng cốt là Ban chấp hành đã gấp rút triển khai trên tất cả các lĩnh vực mà trong đó đáng chú ý là ngay giữa bối cảnh dịch bệnh, Hội đã có nhiều hoạt động trên hình thức trực tuyến.
Chúng ta đã có những tọa đàm, trao đổi, những đề xuất cho những dự án tương lai về thúc đẩy quan hệ hữu nghị, quan hệ giữa bạn bè cũ và mới, các dự án khắc phục hậu quả chiến tranh, bom mìn, giúp đỡ cho các nạn nhân chất độc da cam. Hội đã kịp thời huy động bộ máy, cơ chế và phối hợp chặt chẽ với các đơn vị của Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị. Hội Việt Mỹ đã thường xuyên trao đổi với ban chấp hành và các thành viên để tích cực kết nối với các Hội hữu nghị địa phương.
Chủ tịch Hội Việt - Mỹ, Đại sứ Phạm Quang Vinh
Tạp chí Việt - Mỹ đã thực sự trở thành một kênh, công cụ để truyền thông không chỉ công tác của Hội mà còn về giao lưu văn hoá, giao lưu giáo dục thúc đẩy quan hệ hai nước. Tạp chí cũng đã có những đổi mới về mặt nội dung, chuyên mục để ngày càng có thêm nhiều nội dung phong phú, đi sâu và sát với quan hệ Việt - Mỹ. Năm qua, Tạp chí đã khai trương Văn phòng đại diện tại Thành phố Hồ Chí Minh giúp truyền tải thông tin của Hội đến với độc giả tại khu vực phía Nam và kết nối những đối tác, doanh nghiệp, tổ chức, người dân quan tâm đến quan hệ Việt - Mỹ. Trung tâm nghiên cứu trực thuộc Hội Việt - Mỹ dù trong bối cảnh dịch bệnh vẫn tổ chức được nhiều cuộc toạ đàm phục vụ cho công tác đánh giá, tham mưu cho lãnh đạo về tình hình quan hệ hai nước. Điểm nổi bật khác phải kể đến là kết nối với bạn bè truyền thống vẫn được Hội trong nhiệm kỳ mới tiếp tục duy trì và phát huy tốt. Chúng ta cũng vẫn đón được các đoàn đến từ nhiều trường đại học Mỹ vào thăm và làm việc tại Việt Nam.
Ở hạng mục bạn bè mới, nhân tố mới, chúng ta phải kể đến hình thức kết nối doanh nghiệp và giáo dục. Hội Việt Mỹ đang hướng tới phát triển Câu lạc bộ kết nối doanh nghiệp nhằm kết nối doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp Mỹ hay cả những doanh nghiệp của bà con Việt kiều tại Mỹ. Năm qua, Hội cũng đón một số các giáo sư trường đại học Mỹ mong muốn mang những học bổng đến cho học sinh, sinh viên Việt Nam nhằm kết nối giáo dục. Đây cũng là một hướng phát triển Hội sẽ chú trọng để kết nối thêm giữa các học giả, giáo sư giữa hai nước...
Đại hội XIII đề ra chủ trương “xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại với ba trụ cột là đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân”. Trong thời gian qua, đối ngoại nhân dân nói chung và đối ngoại nhân dân Việt - Mỹ nói riêng đã đạt được nhiều thành quả đáng ghi nhận nhưng cũng không ít những hạn chế. Trên cương vị là Chủ tịch Hội Việt - Mỹ, Đại sứ có điều gì trăn trở?
Chủ tịch Hội Việt - Mỹ, Đại sứ Phạm Quang Vinh: Công tác đối ngoại nhân dân Việt – Mỹ trước nay đều là câu chuyện xoay quanh kết nối giữa những bạn bè Mỹ vốn trước đây đã gắn bó, ủng hộ Việt Nam qua các thời kỳ khác nhau trên tinh thần hữu nghị bao gồm khắc phục hậu quả chiến tranh và hỗ trợ nhân đạo cho Việt Nam.
Nhưng quan hệ Việt - Mỹ giờ đây với tính chất đối tác toàn diện đã được mở rộng gấp nhiều lần ở nhiều tầng nhiều lĩnh vực xã hội. Bởi vậy đối ngoại ngoại giao nhân dân Việt - Mỹ cũng đứng trước yêu cầu phải mở rộng ra tương ứng. Trăn trở lớn nhất của tôi là làm sao để tương xứng với tầm phát triển của quan hệ hai nước. Tất cả các bộ ngành, tất cả các địa phương, từng doanh nghiệp đến các tổ chức như giáo dục, du lịch hiện nay cũng đang làm rất tốt các công tác đối ngoại nhân dân.
Vậy đâu là cơ hội nào cho Hội Việt - Mỹ? Rõ ràng, tôi cho rằng, phải nhìn nhận đây chính là cơ hội để đối ngoại nhân dân trở nên sống động hơn trong quan hệ hai nước khi có rất nhiều thành phần trong xã hội cùng tham gia. Và bản thân Hội Việt - Mỹ, với tư cách là một hội hữu nghị trải qua 7 thập kỷ thành lập và phát triển sẽ đóng vai trò là tham vấn và kết nối không chỉ cho lãnh đạo mà còn với các tổ chức, đối tác mà muốn gắn kết với quan hệ Việt - Mỹ.
Thứ hai là tổ chức bộ máy của Hội Việt - Mỹ đã quá quen với mạng lưới bạn bè truyền thống. Bộ máy này cần phải được đổi mới, làm việc chủ động, hiệu quả, linh động và chủ động hơn để tìm ra những đầu mối kết nối những nhân tố mới trong quan hệ hai nước. Bất cứ người nào đã biết đến Việt Nam, bất cứ người nào đã đặt chân đến Việt Nam, bất cứ người nào đã làm việc với Việt Nam đều là bạn bè của Hội Việt - Mỹ.
Thứ ba là phải làm sao huy động được nguồn lực, huy động được sức mạnh, lợi thế của các thành viên của Hội trong chương trình hoạt động. Thứ tư, làm thế nào để tăng cường phối hợp, kết nối công tác của Hội với Liên hiệp các tổ chức hữu nghị, các cơ quan ban ngành trong và ngoài nước.
Năm 2023 được xem là năm có nhiều sự kiện ý nghĩa với quan hệ Việt - Mỹ với cột mốc kỷ niệm 10 năm Đối tác Toàn diện. Xin Đại sứ chia sẻ những dự định sắp tới của Hội Việt – Mỹ trong một năm nhiều ý nghĩa này?
Chủ tịch Hội Việt - Mỹ, Đại sứ Phạm Quang Vinh: Với những gì đã đạt được trong năm 2022, năm 2023 hứa hẹn sẽ là một năm nhiều những hoạt động sôi nổi bởi thế giới đã và đang chứng kiến đà mở cửa mạnh mẽ hơn sau đại dịch. Chúng ta có kỷ niệm 10 năm đối tác toàn diện Việt Nam – Hoa Kỳ với chủ trương của hai nước không chỉ là kỷ niệm mà còn là cơ hội để làm thúc đẩy quan hệ hai nước đi vào sâu sắc, thực chất hơn và nâng tầm lên một tầm mới. Đối ngoại nhân dân mà nòng cốt là Hội Việt - Mỹ trong quan hệ với phía Mỹ thì có một số vấn đề cần đặt ra:
Một là, Hội Việt - Mỹ cần phải tham vấn và tham mưu được câu chuyện ngoại giao nhân dân sẽ đóng góp cho quan hệ Việt Mỹ ở tất cả các mặt, hiểu được mong muốn nguyện vọng của người dân ở hai nước phát triển quan hệ hai nước như thế nào để kiến nghị cho lãnh đạo hai bên.
Hai là, nếu nhìn lại đối tác toàn diện trong 10 năm qua trong đó thì có những bước phát triển tột bậc trong đó có ngoại giao nhân dân. Đơn cử là quan hệ chính trị hai nước phát triển liên tục với hàng loạt chuyến thăm cấp cao giữa hai bên. Các đời Tổng thống Mỹ đều đến Việt Nam. Ngay trong nhiệm kỳ của chính quyền Tổng thống Biden, lãnh đạo hai nước cũng liên tục có các cuộc trao đổi và gặp gỡ. Trong cuộc trao đổi đó, lãnh đạo hai bên đều nhấn mạnh tăng cường quan hệ ở tất cả các mặt, đặc biệt chính trị và kinh tế hay giao lưu nhân dân. Nước Mỹ ủng hộ rất mạnh mẽ một Việt Nam độc lập, vững mạnh và thịnh vượng. Trong khi đó, Việt Nam coi Mỹ là một trong những đối tác hàng đầu của Việt Nam.
Tôi mong muốn rằng trong năm 2023 này, quan hệ hai nước cùng với đà này sẽ tiếp tục được nhân lên nhiều lần nữa. Hội Việt - Mỹ năm 2023 dự kiến có một loạt hoạt động liên quan đến hỗ trợ, thúc đẩy cả công tác của Hội và quan hệ Viêt Nam – Hoa Kỳ dưới góc độ ngoại giao nhân dân. Hội sẽ có những kết nối với bạn bè Mỹ và Việt Nam để có những cuộc trao đổi, toạ đàm để đánh giá, nhìn lại quan hệ Việt - Mỹ, nhìn lại đối ngoại nhân dân trong thúc đẩy quan hệ hai nước đặc biệt hữu nghị, lòng tin và hiểu biết. Đóng góp cho quan hệ hai nước sắp tới phát triển như thế nào.
Bên cạnh đó, Hội sẽ chú trọng kết nối với bạn bè Mỹ trong đó có Sứ quán Mỹ và Tổng lãnh sự quán Mỹ cùng các cơ quan của Việt Nam để có những hoạt động kỷ niệm cho sự kiện 10 năm đối tác toàn diện. Dự kiến Hội cũng sẽ đón một số đoàn bạn vào, và Hội năm nay cũng sẽ cử một số đoàn đi công tác sang Mỹ, nhằm vào thúc đẩy quan hệ bạn bè truyền thống và kết nối nhân tố mới song song với việc kết nối, thúc đẩy những lĩnh vực hợp tác giao thương giữa hai bên. Giao thương ở đây phải nghĩ tới nghĩa rộng hơn, có cả kinh tế, giáo dục, khoa học công nghệ, đầu tư... Trong khi các thành viên của Hội Việt- Mỹ có rất nhiều người làm ở nhiều những lĩnh vực khác nhau, đây là tiền đề và nền tảng để chúng ta mở rộng mạng lưới bạn bè và tận dụng tối đa sức mạnh của các thành viên trong Hội.
Năm 2023, Hội Việt - Mỹ cần đẩy mạnh công tác truyền thông, thông tin, chú trọng các kênh của Liên hiệp cùng với các kênh của phía Mỹ để đưa các hoạt động của Hội vươn xa và lan toả hơn nữa. Tạp chí Việt - Mỹ trong năm tới chắc chắn sẽ công cụ, cơ chế tốt thúc đẩy mảng này trong tương lai. Đến thời điểm này có thể nói, những dấu mốc phát triển tốt đẹp giữa Việt Nam – Hoa Kỳ không phải ngẫu nhiên mà có, nó là sự chia sẻ, là sự hiểu biết, xây dựng lòng tin, vượt qua thách thức, rồi mới có được thành tựu ngày hôm nay. Tầm quan hệ hai nước có đầy đủ chất chiến lược và toàn diện.
Nhìn vào thế và lực mới của đất nước, lịch sử phát triển của quan hệ hai nước và với những nỗ lực không ngừng nghỉ của cả hai phía, tôi lạc quan và tin tưởng vững chắc rằng quan hệ Việt –Mỹ sẽ tiếp tục phát triển lên tầm cao mới. Trên cương vị là chủ tịch Hội Việt – Mỹ, tôi rất trông đợi vào những cơ hội mới, những thành công mới trong quan hệ hai nước.
Nhân dịp Năm mới 2023 và Tết Quý Mão, xin chúc bạn bè hai phía Việt - Mỹ một năm mới đầm ấm, hạnh phúc và sum vầy. Chúc cho quan hệ Việt - Mỹ trong năm 2023 phát triển tốt đẹp và viết tiếp tương lai rực rỡ!.