Toàn cảnh nước mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp dụng mức thuế bổ sung 100% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/11/2025. Trong tuyên bố đăng trên mạng xã hội, ông cũng cho biết Washington sẽ thắt chặt kiểm soát xuất khẩu đối với các phần mềm quan trọng, được xem là biện pháp trả đũa trực tiếp trước động thái mới từ Bắc Kinh.

Chủ tịch Trung quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Theo bài đăng trước đó cùng ngày, ông Trump chỉ trích Trung Quốc đã gửi “một bức thư đầy thù địch tới toàn thế giới”, thông báo kế hoạch áp đặt kiểm soát xuất khẩu quy mô lớn đối với gần như toàn bộ sản phẩm sản xuất trong nước - cùng một số sản phẩm mà nước này “thậm chí không sản xuất”. Tổng thống Mỹ gọi đây là “hành động chưa từng có trong thương mại quốc tế” và “một sự sỉ nhục đạo đức trong quan hệ giữa các quốc gia”.

Động thái này diễn ra ngay sau khi Trung Quốc công bố siết chặt quy định xuất khẩu đất hiếm - nhóm nguyên liệu chiến lược được sử dụng trong chế tạo ô tô điện, điện thoại thông minh và các thiết bị công nghệ cao khác. Bắc Kinh hiện nắm giữ phần lớn sản lượng khai thác và tinh chế đất hiếm trên toàn cầu, khiến động thái này lập tức làm dấy lên lo ngại về chuỗi cung ứng công nghệ thế giới.

Trong một bài đăng khác trên mạng xã hội, ông Trump cáo buộc Bắc Kinh đang “trở nên rất thù địch” và “cố gắng giam giữ thế giới”. Ông cũng cho biết đang xem xét khả năng hủy cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, song sau đó nói rằng “chưa chắc cuộc gặp sẽ bị hủy”, và “dù thế nào tôi vẫn sẽ có mặt tại hội nghị”.

Thông tin này lập tức khiến thị trường tài chính toàn cầu lao dốc. Chỉ số S&P 500 giảm 2,7%, mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 4, trong khi đồng USD tăng giá do nhà đầu tư tìm nơi trú ẩn an toàn.

Bắc Kinh chưa đưa ra phản hồi chính thức về tuyên bố mới của ông Trump, song trước đó đã mở cuộc điều tra chống độc quyền nhằm vào tập đoàn công nghệ Mỹ Qualcomm, có thể ảnh hưởng đến kế hoạch sáp nhập một công ty sản xuất chip khác. Trung Quốc cũng thông báo sẽ áp phí cảng mới đối với các tàu có liên hệ với Mỹ, bao gồm tàu thuộc sở hữu hoặc vận hành bởi doanh nghiệp Mỹ.

Giới quan sát cho rằng các động thái liên tiếp này đang đe dọa phá vỡ thỏa thuận thương mại tạm thời đạt được hồi tháng 5, khi hai bên đồng ý dỡ bỏ một phần thuế quan ba chữ số từng khiến trao đổi thương mại gần như đình trệ. Khi đó, hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ vẫn chịu mức thuế cao hơn 30% so với đầu năm, trong khi hàng hóa Mỹ vào Trung Quốc phải chịu thêm 10% thuế nhập khẩu.

Từ đó đến nay, hai nước đã tổ chức một loạt cuộc đàm phán liên quan đến TikTok, thương mại nông sản, đất hiếm và công nghệ cao như chất bán dẫn. Một cuộc gặp giữa hai bên dự kiến sẽ diễn ra trong tháng 10 tại Hàn Quốc, song hiện chưa rõ liệu kế hoạch này có còn được duy trì hay không sau loạt tuyên bố mới nhất từ Washington.

Giới chuyên gia nhận định rằng việc cả hai nền kinh tế lớn nhất thế giới cùng áp đặt các biện pháp kiểm soát thương mại ở quy mô chưa từng có có thể gây ra những hệ lụy sâu rộng đối với thị trường toàn cầu, đặc biệt là trong các lĩnh vực sản xuất, công nghệ và năng lượng xanh vốn phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu và linh kiện từ hai quốc gia này.