Tinh giản bộ máy không chỉ là nhiệm vụ cải cách hành chính, mà còn là một cuộc cách mạng nhằm nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia.
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí Việt Mỹ, bà Đặng Thị Phương Thảo - Đại biểu Quốc hội khóa XIV nhận định đây là bước đi cần thiết, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế hiện nay, gần với xu hướng của một số nước phát triển, chủ trương của Tổng Bí thư là tầm nhìn mang tính dài hạn, không chỉ nhằm giải quyết các bất cập trước mắt mà còn có ý nghĩa đặt nền móng cho một bộ máy nhà nước hiện đại, phục vụ tốt hơn nhu cầu của nhân dân.
 |
Bà Đặng Thị Phương Thảo - Đại biểu Quốc hội khóa XIV (Ảnh: quochoi.vn)
|
|
“Thời gian gần đây, thông tin về việc triển khai thực hiện chủ trương của Đảng, sắp xếp, cải cách tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu quả trở thành chủ đề chính, nổi bật trên các phương tiện truyền thông nhất là khi Nghị định 178/NĐ-CP vừa được ban hành hôm 31/12.
Qua đó, tôi cho rằng sẽ có nhiều cán bộ công chức có cách nhìn thống nhất về quyết tâm của Tổng Bí thư, sự kiên định, nỗ lực của Đảng, Nhà nước, cũng như toàn hệ thống chính trị trong việc cải tổ bộ máy.
Đây cũng là một bước đi cần thiết, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế hiện nay, gần với xu hướng của một số nước phát triển.
Chúng ta có thể lấy ví dụ từ quốc gia lân cận chúng ta - Trung Quốc cũng đã trải qua 9 cuộc cải cách bộ máy; trong đó một số cuộc có những điểm tương đồng với bối cảnh của Việt Nam.
Chủ trương của Tổng Bí thư là một tầm nhìn mang tính dài hạn, không chỉ nhằm giải quyết các bất cập trước mắt mà còn có ý nghĩa đặt nền móng cho một bộ máy nhà nước hiện đại, phục vụ tốt hơn nhu cầu của nhân dân.
Việc thực hiện triệt để quyết tâm này, theo tôi, sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực, lớn lao, cụ thể là: Một bộ máy tinh gọn, ít tầng nấc sẽ vận hành được nhanh chóng, hiệu quả hơn, từ đó cải thiện và nâng cao hơn chất lượng phục vụ nhân dân.
Đồng thời, tương lai lâu dài sau khi tiến hành tinh giản, ngân sách sẽ tiết kiệm được khoản chi tiền lương, phụ cấp cho đội ngũ biên chế cồng kềm, tạo thêm nguồn để đầu tư cho giáo dục, y tế, hạ tầng và an sinh xã hội...
Cuối cùng là những quyết sách cải cách thực chất chắc chắn sẽ góp phần củng cố thêm niềm tin ngày càng vững chãi của Nhân dân với quyết tâm cao trong đổi mới của Đảng, của Nhà nước.
Từng là Đại biểu Quốc hội, cá nhân tôi nhận thấy quá trình tinh giản biên chế có thể sẽ gặp nhiều vấn đề khó khăn, không chỉ dừng lại ở mặt cơ chế, mà cần thiết phải có được sự hiểu đúng, hiểu đủ tạo nên yếu tố đồng thuận cao của đại đa số cán bộ, công chức trong diện sắp xếp lại do những vướng mắc có thể phát sinh liên quan đến quyền và lợi ích của chính họ.
Việc thực hiện tinh giản thành công do đó cần tạo được sự đồng thuận mạnh mẽ từ cá nhân cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC) đến các cấp, các ngành cùng với việc xây dựng một cơ chế minh bạch và công bằng.
Thiết nghĩ, với 3 chính sách mới gần đây được Chính phủ ban hành kèm theo Nghị định 177, 178, 179 có hiệu lực ngay từ ngày 01/01/2025 đã đủ để đảm bảo được đầy đủ khung hành lang pháp lý về chế độ, chính sách với các trường hợp cán bộ có nguyện vọng thôi việc, nghỉ hưu; về lộ trình thực hiện sắp xếp bộ máy và thu hút, trọng dụng người tài.
Tuy nhiên, việc vận dụng và áp dụng các nghị định trên như thế nào ở từng nơi, từng cấp, từng đối tượng sao cho phù hợp thì không hẳn là đơn giản. Tôi nghĩ mỗi đơn vị, mỗi cơ quan tổ chức cần có sự nghiên cứu kỹ lưỡng về chính sách và có sự tư vấn, hỗ trợ cho CBCCVC sao cho mỗi cá nhân được đảm bảo quyền lợi tối đa có thể theo nguyện vọng của họ khi thực hiện thôi việc hay nghỉ hưu sớm.
Từ đó, vai trò của lãnh đạo, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị rất cần thiết trong việc truyền tải thông điệp và phân tích ưu điểm, nhược điểm đạt được mục tiêu tinh giản và lợi ích cho cán bộ công chức. Cùng với đó là quá trình thuyết phục, giải thích và vận động, nhất là sự vận động với những cán bộ tài năng để họ tiếp tục làm việc, đồng hành cùng bộ máy và phục vụ cho Nhân dân.
Giải quyết vấn đề về việc làm cho cán bộ công chức viên chức sau tinh giản là một trong những mối quan tâm lớn của xã hội. Về vấn đề này, bà Phương Thảo cho rằng nên có những chính sách, đưa ra phương án kịp thời, hoặc thay đổi chế độ đãi ngộ đối với những cán bộ công chức viên chức thuộc diện tinh giản:
“Việc giải quyết việc làm và hỗ trợ CBCCVC thuộc diện tinh giản biên chế tái hòa nhập thị trường lao động là một thách thức lớn, đòi hỏi sự kết hợp giữa chính sách cụ thể và các chương trình hỗ trợ thực tiễn. Để đảm bảo quá trình này diễn ra suôn sẻ, các chính sách cần tập trung vào ba mục tiêu chính: hỗ trợ tái hòa nhập thị trường lao động, đảm bảo an sinh xã hội và nâng cao năng lực cá nhân để thích ứng với yêu cầu mới.
Với các nghị định mới ban hành, việc có cơ chế để thực hiện chế độ hưu trí sớm đối với những người gần tuổi nghỉ hưu, đã giúp duy trì được nhiều quyền lợi về an sinh xã hội, bảo hiểm y tế và thu nhập đối với không ít các cán bộ thuộc diện tinh giản trong một khoảng thời gian nhất định.
Để hỗ trợ đào tạo lại hiệu quả, theo tôi, cần tổ chức các khóa học ngắn hạn hoặc dài hạn nhằm đào tạo kỹ năng mới, phù hợp với xu hướng của thị trường lao động, như công nghệ thông tin, quản lý dự án, kỹ năng mềm và ngoại ngữ. Ưu tiên các ngành nghề đang thiếu lao động, giúp CBCCVC chuyển đổi dễ dàng hơn sang các lĩnh vực mới, như: nông nghiệp công nghệ cao, logistics, dịch vụ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo,..
Cùng với đó, Nhà nước cũng có thể quan tâm hỗ trợ chi phí đào tạo với các lao động diện tinh giản, chuyển đổi, như miễn, giảm học phí, có sự hỗ trợ đặc thù với những người bị tinh giản thuộc nhóm yếu thế là nữ hoặc độ tuổi lao động cao.
Đồng thời, cần có một số chương trình mục tiêu quốc gia hay vùng về hỗ trợ khởi nghiệp giúp tăng cơ hội được giới thiệu việc làm tại doanh nghiệp, hợp tác quốc tế cho CBCCVC diện tinh giản. Chính phủ có thể phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội tổ chức các chương trình hướng dẫn khởi nghiệp, hỗ trợ vay vốn và xây dựng kế hoạch để có chiến lược kinh doanh hay hợp tác làm việc cho doanh nghiệp tại thị trường trong nước cũng như một số nước tiềm năng có tính khả thi.
Các chính sách này dù chưa phải là tất cả nhưng thiết nghĩ sẽ góp phần giải quyết khó khăn trước mắt và tạo ra một lực lượng lao động chất lượng, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh mới.”
"Cần có sự vào cuộc rất quyết liệt, tinh giản để cho bộ máy làm việc từ Trung ương đến cơ sở thực sự hiệu lực, hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực" - Đại biểu Quốc hội khóa XV Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) cho biết “Bản thân tôi cũng rất quan tâm đối với chủ trương của Tổng Bí thư”.
 |
| Ông Phạm Văn Hòa - Đại biểu Quốc hội khóa XV (Ảnh: TN) |
Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, bài viết của đồng chí Tổng Bí thư đã phân tích trúng vào vấn đề cồng kềnh trong bộ máy Nhà nước hiện tại.
Tuy nhiên, để làm thế nào cho thực sự hợp lý, hiệu quả thì cần phải tính toán thật kỹ các phương án, có giải pháp đáp ứng về vấn đề việc làm cho đội ngũ công chức, viên chức thuộc diện tinh giản.
Đề cập tới bài viết "Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả" của Tổng Bí thư Tô Lâm, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, bài viết đã phân tích đúng, trúng vấn đề cồng kềnh trong bộ máy Nhà nước, việc thực tinh giản, tinh gọn vẫn cào bằng, chưa thực chất.
Nêu ý kiến, trong bài viết "Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả", Đại biểu tỉnh Đồng Tháp cho biết, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu vấn đề rất rành mạch, cụ thể và phân tích rõ thực trạng cồng kềnh, thiếu tinh gọn trong bộ máy Nhà nước thời gian qua.
Qua đó, Tổng Bí thư chỉ ra vấn đề cần xem lại cách tinh giản biên chế, cần rà soát, đánh giá, tổng kết việc ghép các phòng, ban như thời gian qua có hiệu quả hay không?
Tinh giản biên chế hiện nay mới tập trung giảm số lượng, chưa gắn với nâng cao chất lượng và cơ cấu lại cho đội ngũ cán bộ.
Sau khi dẫn chứng quan điểm của Tổng Bí thư, đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng: "Cần có sự vào cuộc rất quyết liệt, tinh giản để cho bộ máy làm việc từ Trung ương đến cơ sở thực sự hiệu lực, hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực".
Cụ thể, Đại biểu Phạm Văn Hòa Hòa chia sẻ rằng, trong thời gian qua, Nghị quyết 18 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đã được thực hiện tốt, tinh giản 10% biên chế sự nghiệp công lập.
Tuy nhiên, việc thực hiện tinh giản này ở một số nơi, một số cơ quan, đơn vị vẫn mang tính chất cào bằng, quy định từ trên xuống dưới đều áp dụng chung, các cơ quan, tổ chức, đơn vị nào cũng tinh giản 10%.
Đại biểu chỉ ra thực tế ở cấp xã chỉ có 1 người làm một nhiệm vụ thì không thể tinh giản được. Hay ở cấp phòng, ban của cấp huyện có ba người, nếu tinh giản còn 2 người không đủ thực hiện nhiệm vụ; điều này xảy ra tương tự ở các cấp sở, ngành. Do vậy, đại biểu Phạm Văn Hoà cho rằng, tinh gọn, tinh giản trong thời gian qua là "chưa hợp tình, chưa hợp lý".
Nhắc lại nội dung bài viết của Tổng Bí thư về vấn đề tinh giản biên chế mới tập trung vào số lượng, chưa gắn với việc nâng cao chất lượng, Đại biểu Hòa cho rằng, ở các bộ ngành có 3000-4000 nhân sự, nếu tinh giản để con số chỉ còn vài chục người, có lẽ sẽ không ảnh hưởng gì đến hoạt động của bộ, ngành đó. Tuy nhiên, đối với cấp tỉnh và cấp huyện, nếu tinh giản chỉ còn khoảng 5 đến 7 người, sẽ gặp vấn đề khó khăn trong hoạt động, không đủ nhân lực thực thi công vụ.
Có thể nói đây là vấn đề quan trọng, là việc cần làm trong thời điểm hiện tại bởi mục đích rõ ràng trong vấn đề tinh gọn bộ máy, giảm thiểu các khâu trung gian của Đảng sẽ tạo ra một hệ thống tổ chức chặt chẽ, hoạt động với hiệu suất, hiệu quả cao, đồng thời cũng giúp nâng cao chất lượng tham mưu lãnh đạo, sử dụng hiệu quả đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.
Từ đây giúp tăng tín nhiệm của nhân dân theo đúng mục tiêu “Nhân dân thụ hưởng” mà Tổng Bí thư đã đề cập tới.
Có thể đánh giá đây là cuộc cách mạng thể chế lớn. Để thực hiện tinh giản có hiệu quả, trước hết ta cần sự tiên phong, gương mẫu của lực lượng cán bộ công chức, viên chức.
Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu rõ vấn đề người đứng đầu tiên phong gương mẫu đối với các tổ chức Đảng, lấy sự hài lòng của nhân dân đánh giá sự hài lòng của nhân dân.
Đối với những cán bộ, công chức, viên chức thuộc diện tinh giản, cần được công tác tư tưởng kỹ càng, có chế độ chính sách phù hợp cho các cán bộ.
Ví dụ: Những cán bộ thuộc diện tinh giản trong thời điểm hiện tại, khi nghỉ sẽ được hưởng 70% lương…
Trong quá trình thực hiện, chúng ta cần xem xét và học hỏi thật kỹ xu thế của Thế giới, làm thế nào để ứng dụng xu thế một cách hiệu quả, hợp lý đối với tình hình xã hội Việt Nam bởi các yếu tố như giá trị đồng tiền, giá trị môi trường, bảo hiểm xã hội, an sinh xã hội… ở các quốc gia là khác nhau.
Vì thế, ta cần học tập và tham khảo mô hình từ các quốc gia phát triển trên thế giới, tuy nhiên, thay đổi thế nào thì cần suy xét thật kỹ, phát triển dựa trên cái cốt lõi phù hợp với dân tộc.