Nhằm đánh giá một cách đầy đủ, toàn diện cả về lý luận và thực tiễn các quy định của Luật Đấu thầu áp dụng trong lĩnh vực xây dựng, ngày 31/5, tại Đà Nẵng, Báo Pháp luật Việt Nam, Tạp chí Pháp luật và Phát triển và Cục Quản lý đấu thầu đồng tổ chức Hội thảo “Luật Đấu thầu 2023 – Kỳ vọng và Thách thức đối với lĩnh vực xây dựng”.

Hội thảo hội tụ các chuyên gia pháp luật đấu thầu, chuyên gia pháp luật xây dựng, đại diện các doanh nghiệp, tập đoàn xây dựng đến từ nhiều địa phương trong cả nước với mục tiêu là đánh giá những quy định mà các nhà lập pháp kỳ vọng, cơ hội và thách thức đối với các doanh nghiệp xây dựng trong quá trình áp dụng.

 Quang cảnh hội thảo.

Phát biểu khai mạc, TS. Trần Công Phàn, Đại biểu Quốc hội khoá XV, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hội Luật gia Việt Nam cho biết, qua 10 năm thực hiện, Luật Đấu thầu 2013 bộc lộ khá nhiều bất cập so với sự phát triển của đất nước dẫn đến việc Quốc hội ban hành Luật Đấu thầu 2023, có hiệu lực ngày 01 tháng 01 năm 2024.

“Tôi nhận thấy có rất nhiều kỳ vọng từ những quy định mới của Luật Đấu thầu 2023. Những điểm mới và kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và toàn thể xã hội đặt vào các quy định mới của đạo luật quan trọng này. Các điểm mới liên quan đến nhiều khía cạnh khác nhau của hoạt động đấu thầu song nổi bật nhất, tập trung nhất là ngăn chặn khắc phục tiêu cực, tham nhũng, lãng phí nguồn tài nguyên của đất nước dù thuộc bất cứ hình thức sở hữu nào”, TS. Trần Công Phàn cho biết.

Theo TS. Trần Công Phàn, tham nhũng, tiêu cực lãng phí diễn ra trong nhiều lĩnh vực khác nhau song nguy hại, đáng báo động nhất là trong lĩnh vực quản lý và sử dụng nguồn tài nguyên đặc biệt, vô giá và không thể khôi phục, mở rộng. Đó là đất, đặc biệt đất nông nghiệp trồng lúa, rừng do sự lũng đoạn của các giao dịch bất động sản được giao và thực hiện bằng công cụ đấu thầu bị móp méo.

“Đấu thầu không có lỗi vì bản chất của nó là thiết chế kinh tế -pháp lý tích cực. Tuy nhiên, pháp luật đấu thầu thì vẫn có trách nhiệm bởi vì ở khía cạnh nào đó chưa thực phù hợp, chưa thực kín kẻ, thiếu các giải pháp để đảm bảo những người có thẩm quyền, nhà đầu tư, nhà thầu không thể, không dám dùng những công cụ như thông thầu, hủy thầu, định giá đất, dự toán, kiểu “cài lạ chèn quen” nhằm thỏa mãn lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm. Chính vì vậy, Quốc hội đã xem xét kỹ, thảo luận kỹ và thông qua Luật Đấu thầu 2023. Đảng, Quốc hội hy vọng Luật Đấu thầu 2023 ở trong đầu của những người có thẩm quyền, các nhà đầu tư, các nhà thầu ở mức cao nhất có thể”, TS. Trần Công Phàn nhấn mạnh.

 TS. Trần Công Phàn, Đại biểu Quốc hội khóa XV, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hội Luật gia Việt Nam phát biểu khai mạc hội thảo.

Phát biểu dẫn đề Hội thảo, TS. Vũ Hoài Nam, Tổng Biên tập Báo Pháp luật Việt Nam nhấn mạnh, Luật Đấu thầu 2023 thể hiện sự quan tâm không chỉ của các doanh nghiệp, người dân mà còn nhận được sự quan tâm của các nhà nghiên cứu. Tiêu đề hội thảo là kỳ vọng và thách thức, khi ban hành thì sự kỳ vọng được thể hiện rõ ràng, còn thách thức ở đây là gì.

Năm vừa qua, nhiều vụ án lớn về mặt kinh tế tham nhũng liên quan đến đấu thầu, đặc biệt là đấu thầu trong lĩnh vực đất đai. Mặc dù Luật đấu thầu năm 2013 là cơ sở pháp lý khá vững chắc, tuy nhiên vẫn có sự sở hở trong nhiều khía cạnh. Do đó Quốc Hội ban hành luật đấu thầu năm 2023 có khắc phục được hết những tồn tại bất cập của luật trước hay không.

"Quy định của pháp luật, cá nhân tôi cho rằng khá là hoàn thiện, tuy nhiên việc nhận thức của luật đấu thầu này thì giữa cái quy định về thực tiễn và nhận thức để áp dụng trong thực tiễn vẫn còn nhiều vấn đề. Chính vì vậy hôm nay Báo PLVN, Tạp chí Pháp luật phát triển, Cục Đấu thầu tổ chức hội thảo này với hy vọng góp phần nhỏ đưa luật này vào trong cuộc sống. Qua hội thảo này ngoài sự phân tích bình luận của các nhà khoa học, chúng tôi rất muốn nhận được ý kiến phản hồi từ các doanh nghiệp. Trên kết quả của hội thảo này, với tư cách là cơ quan ngôn luận của Bộ Tư pháp chúng tôi sẽ có tuyên truyền phản ánh đến các cơ quan quản lý, các nhà khoa học, để hoàn thiện hơn nữa Luật đấu thầu trong thời gian tới", TS. Vũ Hoài Nam chia sẻ.

 TS. Vũ Hoài Nam, Tổng Biên tập Báo Pháp luật Việt Nam phát biểu dẫn đề Hội thảo.
 Các đại biểu tham dự hội thảo.

Tại Hội thảo, các đại biểu sẽ lắng nghe tham luận từ các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp, tập đoàn xây dựng,... nhằm làm rõ được những điểm mới của Luật Đấu thầu 2023 đối với vấn đề nêu đặt và giá trị phát triển của chúng đối với các dự án đầu tư xây dựng; tìm những giá trị phát triển của các quy định mới trong Luật Đấu thầu 2023 và những rào cản có thể gây trở ngại cho việc hiện thực hóa các giá trị này; chỉ ra được những  giải pháp có thể vượt qua rào cản này dựa trên những bài học của từ việc thi hành Luật Đấu thầu 2013 và những bối cảnh mới của nền kinh tế, hệ thống quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư xây dựng.

ThS. Vũ Quỳnh Lê, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đấu thầu - Bộ Kế hoạch và Đầu tư chia sẻ, Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khoá XV đã thông qua Luật Đấu thầu (sửa đổi), tiếp tục tạo dựng khung pháp lý đầy đủ, đồng bộ, thống nhất về đấu thầu, mua sắm sử dụng nguồn vốn nhà nước.

Luật mới bổ sung nhiều quy định nhằm giải quyết các khó khăn, vướng mắc và thích ứng với các đòi hỏi từ thực tiễn, tăng cường hiệu quả của công tác lựa chọn nhà thầu, nâng cao hiệu lực thực thi của pháp luật đấu thầu.

Mục tiêu xuyên suốt mà cơ quan soạn thảo đặt ra khi xây dựng Luật Đấu thầu (sửa đổi) là tiếp tục tạo dựng khu pháp luật đầy đủ, đồng bộ, thống nhất về đấu thầu, mua sắm sử dụng vốn nhà nước;

Kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật; Khắc phục tình trạng đấu thầu hình thức, nâng cao tính cạnh tranh, công khai, minh bạch, hiệu quả trong hoạt động đấu thầu.

Đồng thời, tiếp tục đơn giản hoá thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; Cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp thông qua hoạt động đấu thầu; Tránh thất thoát, lãng phí ngân sách, tài sản nhà nước, ngăn chặn, xử lý tiêu cực, tham nhũng trong hoạt động đấu thầu.

Xây dựng cơ chế lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư phù hợp để thúc đẩy doanh nghiệp trong nước phát triển, thúc đẩy hoạt động mua sắm các sản phẩm đổi mới sáng tạo, mua sắm xanh nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững. Tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về đấu thầu và cơ chế kiểm tra, giám sát, giải quyết kiến nghị trong đấu thầu.

“Trong quá trình xây dựng Luật Đấu thầu (sửa đổi), cơ quan soạn thảo đã rà soát, đánh giá kỹ lưỡng những vướng mắc, khó khăn phát sinh từ thực tiễn, theo tinh thần bám sát thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo để nghiên cứu sửa Luật. Đồng thời, tham khảo thông lệ quốc tế, tham vấn ý kiến chuyên gia, doanh nghiệp, các đối tượng chịu tác động của Luật… Các đại biểu Quốc hội cũng đã đóng góp nhiều ý kiến sâu sắc, giá trị để cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra hoàn thiện dự án Luật và Quốc hội khoá XV đã thông qua tại kỳ họp thứ 5 với tỷ lệ đồng thuận cao”, ThS.Vũ Quỳnh Lê cho biết.

ThS. Vũ Quỳnh Lê cũng cho biết, Luật Đấu thầu năm 2023 được xây dựng và ban hành trong bối cảnh cả nước nỗ lực thúc đẩy nền kinh tế trở lại quỹ đạo tăng trưởng cao và bền vững, tiếp tục tạo thuận lợi cho môi trường kinh doanh.

Luật Đấu thầu (sửa đổi) kế thừa các nội dung mang tính nguyên tắc đã được quy định tại Luật Đấu thầu 2005, Luật Đấu thầu 2013 và tiếp tục thực hiện đơn giản hoá quy trình thủ tục lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư, cắt giảm thời gian, chi phí trong hoạt động đấu thầu, tối đa hoá việc thực hiện thủ tục đấu thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia… nhằm đáp ứng các yêu cầu của thực tiễn.

 Hội thảo nhằm đánh giá một cách đầy đủ, toàn diện cả về lý luận và thực tiễn các quy định của Luật Đấu thầu áp dụng trong lĩnh vực xây dựng.

Được biết, đấu thầu là hoạt động lựa chọn nhà thầu để thực hiện hiệu quả các dự án phát triển kinh tế xã hội thông qua sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp dự thầu về chất lượng, hiệu quả và tiến độ. Đấu thầu là một định chế kinh tế - pháp lý phổ biến trên toàn thế giới.

Ở Việt Nam, hoạt động đấu thầu được luật hóa lần đầu tiên trong chương VI Luật Xây dựng 2003. Tiếp đó Luật Đấu thầu 2003 được ban hành để điều chỉnh hoạt động đấu thầu đáp ứng các đòi hỏi của phát triển kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế. Qua 10 năm thực hiện, Luật Đấu thầu 2013 bộc lộ khá nhiều bất cập dẫn đến việc Quốc hội ban hành Luật Đấu thầu 2023, có hiệu lực ngày 01 tháng 01 năm 2024./.

Hoàng Linh