Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, báo chí đã có những đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của công Cuộc đổi mới đất nước. Báo chí đã trở thành lực lượng hùng hậu, thông tin nhanh nhạy, toàn diện về mọi diễn biến của đời sống chính trị, kinh tế - xã hội (KT-XH) trong nước và quốc tế.
Báo chí đã tích cực thông tin, tuyên truyền có hiệu quả các nghị quyết, kết luận, các giải pháp chỉ đạo, điều hành KT-XH của Đảng và Nhà nước. Báo chí, một mặt, làm cho công chúng và xã hội thấy rõ thực trạng tình hinh, nhận thức được những khó khăn, thách thức; mặt khác, tạo sự tin tưởng, đồng thuận với sự chỉ đạo, điều hành của Đảng, Nhà nước.
Cùng với đó, báo chí đã thể hiện rõ nét hơn chức năng, vai trò giám sát, phản biện, giúp Đảng, Nhà nước, các cơ quan, đoàn thể ở Trung ương và địa phương xây dựng, điều chỉnh, bổ sung nhiều chủ trương, chính sách, cơ chế, quy định pháp lý và triển khai các chương trình, dự án KT-XH phù hợp, có hiệu quả; nêu cao tính chiến đấu, tiên phong trong việc chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; đấu tranh, làm thất bại các luận điệu sai trái, thù địch, góp phần củng cố niềm tin của các tầng lớp nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ XHCN.
Báo chí đã làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại, nâng cao vị thế, hình ảnh đất nước, con người Việt Nam trên trường quốc tế. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, báo chí nước ta vẫn còn nhiều hạn chế. Một số cơ quan báo chí chưa thực hiện tốt chức năng tư tưởng, văn hóa; nhiều sản phẩm báo chí tiếp tục chạy theo xu hướng giật gân, câu khách, xa rời tôn chỉ, mục đích, đối tượng, nhất là trong các ấn phẩm phụ, số chuyên đề, báo điện tử. Thông tin thiếu chuẩn xác, thiếu nhạy cảm chính trị, vi phạm bản quyền có chiều hướng gia tăng. Việc quy hoạch, sắp xếp hệ thống báo chí vẫn còn những bất cập, dẫn đến trùng lặp về nội dung.
Vai trò của nhiều cơ quan chủ quản chưa phát huy đúng mức, thiếu quan tâm, buông lỏng quản lý cơ quan báo chí thuộc quyền. Công tác cán bộ của một số cơ quan báo chí chưa được chăm lo thường xuyên, toàn diện; một số trường hợp do chưa nắm bắt, giải quyết kịp thời diễn biến tư tưởng, tâm trạng của cán bộ, phóng viên, biên tập viên, nên để xảy ra những sự cố đáng tiếc. Việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ báo chí tuy có tiến bộ, nhưng chưa thật sự gắn với thực tiễn, còn nặng về lý thuyết, thiếu, yếu về kỹ năng tác nghiệp.... Những hạn chế, khuyết điểm này đã làm giảm tính chính trị, tính văn hóa, tính giáo dục của báo chí cách mạng.
Có nhiều nguyên nhân, trong đó, một phần là do sự vận động, phát triển nhanh chóng của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; sự tác động của quá trình toàn cầu hóa thông tin, sự “bùng nổ” các phương tiện truyền thông. Các thế lực thù địch triệt để lợi dụng mọi phương tiện truyền thông, thực hiện âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa.
Phần khác, là công tác chỉ đạo, quản lý, quy hoạch, xây dựng đội ngũ cán bộ báo chí của cơ quan chỉ đạo, quản lý ở Trung ương và địa phương hạn chế; cơ chế, chính sách, hệ thống văn bản pháp luật thiếu và bất cập; một số nội dung của Luật Báo chí không còn phù hợp với thực tiễn… Cùng với đó, một số lãnh đạo cơ quan báo chí chưa chấp hành nghiêm kỷ luật thông tin.
Do chạy theo lợi nhuận, không ít cơ quan báo chí thực hiện liên kết nhưng không quản lý tốt nội dung thông tin, gây nên những hạn chế, thiếu sót, vi phạm quy định của pháp luật, ảnh hưởng đến chất lượng nội dung thông tin báo chí, nhiều tạp chí chưa thực hiện đúng tôn chỉ mục đích. Không ít cơ quan chủ quản còn nể nang, thiếu kiên quyết trong xử lý vi phạm của cơ quan báo chí thuộc quyền... Đặc biệt, một bộ phận cán bộ, phóng viện, biên tập viên hạn chế về phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn, thậm chí có người sa sút về chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo...
 |
| Báo chí là kênh thông tin quan trọng, hiệu quả phổ biến chính sách, đường lối của Đảng, Nhà nước, Chính phủ. Đồng thời sứ mệnh của báo chí cũng là phụng sự xã hội, phụng sự Nhân dân |
Hiện nay, đất nước ta đang bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa chủ động, tích cực hội nhập quốc tế trong bối cảnh thế giới đầy biến động, tiềm ẩn nhiều bất trắc khó lường. Âm mưu hoạt động “diễn biến hòa bình”, bạo loạn, lật đổ của các thế lực thù địch nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản và chế độ XHCN Việt Nam không thay đổi, trong khi đó, những biểu hiện xa rời lý tưởng, mục tiêu CNXH, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, Đảng viên; tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí chưa được đẩy lùi, đang tác động làm xói mòn lòng tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Vì thế, hơn lúc nào hết, báo chí cần tiếp tục giữ vững, phát huy cao độ bản chất cách mạng, là công cụ công tác tư tưởng của Đảng, là một bộ phận của sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo; hoạt động theo định hướng của Đảng, tham gia tích cực bảo vệ nên tảng tư tưởng của Đảng và con đường đi lên CNXH của nhân dân ta.
Phát huy vai trò của báo chí cách mạng và tăng cường công tác quản lý nhà nước về báo chí là yêu cầu khách quan, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tình hình hiện nay. Để làm được điều đó, thời gian tới, chúng ta cần tập trung thực hiện một số giải pháp chủ yếu sau đây:
Một là, cần nâng cao hơn nữa nhận thức, trách nhiệm của mình về vị trí, vai trò quan trọng của báo chí cách mạng trong toàn bộ công tác tư tưởng, văn hóa của Đảng. Đặc biệt, cần nhận thức sâu sắc những nét mới của đời sống truyền thông hiện đại, nhất là quá trình toàn cầu hóa truyền thông và sự “bùng nổ” của các phương tiện truyền thông trên internet; trên cơ sở đó, đổi mới tư duy về công tác báo chí theo hướng khẳng định tính đa dạng, đa chiều của thông tin và sự cần thiết phải thích ứng với môi trường thông tin mở hiện nay. Các cơ quan chức nặng cần tiếp tục ra soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về báo chí. Trên cơ sở đó, xây dựng cơ chế chính sách nhằm tăng cường cơ quan chủ quản đối với cơ quan báo chí thuộc quyền.
Hai là, nâng cao năng lực thực thi pháp luật. Tập trung rà soát, xem xét, rút giấy phép hoạt động đối với các cơ quan báo chí, ấn phẩm báo chí không đủ điều kiện hoạt động theo quy định của pháp luật vệ báo chí, vi phạm pháp luật về hoạt động báo chí đã bị xử lý nhưng vẫn tiếp tục vi phạm. Đồng thời, tăng cường lực lượng thanh tra chuyên ngành báo chí, nâng cao năng lực của cơ quan quản lý chuyên ngành báo chí ở trung ương và địa phương, đầu tư trang thiết bị kỹ thuật hiện đại và điều kiện làm việc bảo đảm thực thi công tác quản lý nhà nước một cách hiệu quả.
Chú trọng hơn nữa công tác xây dựng Đảng trong các cơ quan báo chí; nêu cao trách nhiệm chính trị, vai trò lãnh đạo trong tổ chức và hoạt động của cơ quan báo chí. Mặt khác, phải làm tốt việc tiêu chuẩn hóa các chức danh lãnh đạo chủ chốt của các cơ quan báo chí.
Tăng cường công tác quản lý báo chí là vấn đề cấp thiết, bảo đảm cho nền báo chí cách mạng Việt Nam phát triển lành mạnh, thực hiện tốt chức năng, phát huy hết tiềm năng, thế mạnh nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay.