Được tin Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh qua đời ở tuổi 65, nhiều bạn bè, nhà ngoại giao và quan chức đến từ Hoa Kỳ đã gửi lời chia buồn sâu sắc.
Cựu thượng nghị sĩ Mỹ Patrick Leahy đã bày tỏ sự đau buồn và cảm giác mất mát khi viết những dòng thư xúc động gửi lời chia buồn đến gia quyến Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh. Bức thư có đoạn:
“"Tôi cảm thấy vô cùng đau buồn và mất mát khi nhận được tin Thượng tướng, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh qua đời.
Trong nhiều năm, Tướng Vịnh đã trở thành người bạn thân thiết của tôi và vợ tôi, Marcelle, đồng thời, ông ấy cũng là người cộng sự không thể thiếu trong nỗ lực chung của chúng ta nhằm giải quyết những hậu quả bi thảm mà chiến tranh để lại ở Việt Nam.
Sự hợp tác ấy, bao gồm việc rà phá bom mìn, hỗ trợ người khuyết tật và tẩy rửa chất độc dioxin tại Đà Nẵng và sân bay Biên Hòa, đã mở ra nhiều lĩnh vực hợp tác giữa hai nước chúng ta. Tổng thống Joe Biden, khi đến thăm Việt Nam vào ngày 10-9, đã đề cao những nỗ lực của chúng ta trong quá trình từ kẻ thù đến đối tác chiến lược toàn diện.
Phần lớn sự tiến bộ đó là nhờ tầm nhìn, sự cống hiến, lòng yêu nước và sự thừa nhận của Tướng Vịnh về tầm quan trọng của việc giải quyết những vết thương chiến tranh để xây dựng mối quan hệ mới giữa Việt Nam và Mỹ.
Thậm chí ngay cả sau khi được chẩn đoán mắc bệnh, trong khi đang điều trị tại Nhật Bản, ông ấy đã viết rất nhiều về kinh nghiệm của chúng ta nhằm nhắn nhủ cho người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ mai sau tầm quan trọng của những nỗ lực của hai bên, về một hình mẫu mà những cựu thù khác đang tìm kiếm sự hàn gắn.
Người dân Việt Nam đã mất đi một người lãnh đạo xuất sắc, tôi và vợ mình, Marcelle, đã mất đi một người bạn, một đối tác tuyệt vời.
Công việc chung của tôi và Tướng Vịnh là một trong những điểm nổi bật trong suốt thời gian tôi làm việc tại Thượng viện Mỹ. Và vào ngày 23-3-2021, tôi đã bày tỏ sự kính trọng của mình đối với Tướng Vịnh bằng một tuyên bố trong Hồ sơ Quốc hội.
Tôi xin bày tỏ niềm thương tiếc sâu sắc dành cho Tướng Vịnh. Tướng Vịnh và những nỗ lực của mình sẽ mãi được ghi nhớ vì ông là tấm gương về sự lãnh đạo, về lương tâm, và về một nhân cách đã làm thay đổi tiến trình của lịch sử".
|
 |
| Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh tặng quà lưu niệm - bức tranh Chùa Một Cột - cho thượng nghị sĩ John McCain tại Washington chiều 18-10-2017 nhân chuyến tham dự Đối thoại chính sách quốc phòng Việt Nam - Hoa Kỳ 2017 - Ảnh: TTXVN |
Ông Nguyễn Chí Vịnh và ông Patrick Leahy có một mối lương duyên, được nhớ đến như hai trong số nhiều nhân vật biểu tượng cho sự hợp tác cùng khắc phục hậu quả chiến tranh.
Trong tuyên bố tri ân thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh vào tháng 3-2021 (9 tháng trước khi thượng tướng nghỉ hưu), thượng nghị sĩ Leahy đã kể lại mối duyên ấy.
Đó là vào khoảng năm 2006, khi các chương trình khắc phục hậu quả chiến tranh mở rộng sang giải quyết di sản tàn khốc của chất độc da cam. "Chính nhờ đó mà tôi và Tướng Vịnh quen nhau", ông Leahy kể lại.
Trong một cuộc gặp năm 2017 tại Mỹ, ông Nguyễn Chí Vịnh khi ấy còn đương chức đã gửi tặng ông Leahy một món quà đặc biệt khiến ông xúc động. Ấy là hộp đất đã được làm sạch chất dioxin thuộc dự án tẩy độc dioxin tại sân bay Đà Nẵng.
Theo vị thượng nghị sĩ kỳ cựu của Mỹ, thượng nghị sĩ John McCain và John Kerry đóng vai trò quan trọng trong việc bình thường hóa quan hệ, để từ đó tạo tiền đề cho cả hai nước xây dựng lòng tin dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau bằng cách giải quyết các vấn đề nhạy cảm về di sản chiến tranh.
"Chính ở lĩnh vực đó, thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh đã tạo dựng được di sản cho riêng mình.
Mối quan hệ đối tác đã phát triển từ sự hợp tác của chúng ta về các di sản chiến tranh và ngày nay mở rộng sang các chương trình do Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ Quốc phòng Mỹ đồng tài trợ nhưng sẽ không thể thực hiện được nếu không có tầm nhìn và sự lãnh đạo của Tướng Vịnh cũng như thiện chí của ông ấy.
Vì điều đó, chúng ta nợ ông ấy sự cảm kích và tôn trọng mãi về sau", thượng nghị sĩ Leahy nhấn mạnh trước Thượng viện Mỹ.
Một người bạn khác của Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh là Thượng Nghị sĩ Jeff Merkley cũng đa ca ngợi vai trò của ông trong nỗ lực khắc phục hậu quả chiến tranh, hàn gắn quan hệ Việt - Mỹ.
"Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh là kiến trúc sư then chốt trong nỗ lực xây dựng quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ, đặc biệt là các dự án tẩy độc dioxin", thượng nghị sĩ Mỹ Jeff Merkley phát biểu ngày 14/9 tại đối thoại trực tuyến về di sản chiến tranh và hòa bình ở Việt Nam - Lào - Campuchia, do Viện Hòa bình Mỹ (USIP) tổ chức tại Washington.
|
 |
| Thượng nghị sĩ Jeff Merkley phát biểu ngày 14/9, tại sự kiện do Viện Hòa bình Mỹ (USIP) tổ chức tại Washington. |
Ông cho biết trong phiên họp quốc hội Mỹ ngày 21/3/2021, thượng nghị sĩ Patrick Leahy, một trong những nghị sĩ Mỹ ủng hộ Việt Nam tích cực nhất, đã ca ngợi "vai trò không thể tách rời" của thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh trong hàn gắn và phát triển quan hệ song phương Việt - Mỹ.
Tướng Vịnh được mô tả là "đối tác quan trọng nhất" của thượng nghị sĩ Leahy trong thúc đẩy xử lý hậu quả nhiễm độc dioxin ở những địa điểm quân đội Mỹ từng sử dụng làm căn cứ vào giai đoạn chiến tranh.
"Mọi nỗ lực kỳ vĩ và tích cực trong mối quan hệ song phương đều cần đến những cá nhân kiệt xuất từ cả hai phía. Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh là một người như vậy và tôi thương tiếc về sự ra đi của ông ấy", ông Merkley chia sẻ.
Nghị sĩ Merkley nhận định các dự án hợp tác Việt - Mỹ nhằm tẩy độc dioxin ở Đà Nẵng và sân bay Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai là một phần di sản nỗ lực chung của ông Leahy và thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh. Ông nhấn mạnh dioxin đã tác động nghiêm trọng đến nhiều thế hệ người dân Việt Nam, và Mỹ "phải tiếp tục tích cực" hỗ trợ Việt Nam giải quyết vấn đề này.
"Chúng ta vẫn còn một chặng đường dài phía trước với dự án tẩy độc dioxin tại Biên Hòa, ít nhất là 10 năm theo chương trình hành động đã đặt ra. Mục tiêu hoàn thành dự án có thể tiêu tốn khoảng nửa tỷ USD và chúng ta phải kiên định với mục tiêu này", ông nói.